Pulcheria (cesarzowa)

Pulcheria, Aelia Pulcheria (ur. 19 stycznia 399 w Konstantynopolu, zm. w czerwcu lub lipcu 453 tamże) – święta Kościoła katolickiego i prawosławnego, córka cesarza wschodniorzymskiego Arkadiusza i cesarzowej Aelii Eudoksji, przeciwniczka monofizytyzmu i nestorianizmu, opisywana jako dobrodziejka Kościoła i ubogich. W latach 450–453 była cesarzową, jako żona Marcjana.

Święta
Pulcheria

Aelia Pulcheria

cesarzowa
Fresk w Soborze Sofijskim w Kijowie.
Data i miejsce urodzenia	19 stycznia 399 Konstantynopol
Data i miejsce śmierci	453 Konstantynopol
Czczona przez	Kościół katolicki Cerkiew prawosławną
Wspomnienie	10 września 23 września

cesarzowa bizantyjska
Dane biograficzne
Dynastia	teodozjańska
Miejsce spoczynku	Kościół Świętych Apostołów
Ojciec	Arkadiusz
Matka	Aelia Eudoksja
Mąż	Marcjan od 450
Moneta
Solid z wizerunkiem Pulcherii

Życiorys

Była starszą siostrą Teodozjusza II i kiedy w 408 jej brat został cesarzem, Pulcheria zyskała duży wpływ na jego decyzje. Aby nikt nie zmusił jej do małżeństwa, złożyła śluby dziewictwa (czystości). Przed 416 Teodozjusz przejął pełnię władzy, ale w dalszym ciągu pozostał pod wpływem Pulcherii i w 414 proklamował ją cesarzową. Pulcheria razem z bratem usunęła wszystkich niechrześcijan z urzędów publicznych – sama będąc żarliwą chrześcijanką, przekonała do swojej wiary swojego brata i jego żonę, Atenię Eudokię. W 421 pod wpływem siostry, Teodozjusz wypowiedział wojnę Persji, dlatego że Persowie prześladowali chrześcijan. Pulcheria potępiała zarówno arianizm jak i nestorianizm, który był łagodniejszą formą arianizmu. Teodozjusz początkowo wspierał arcybiskupa Nestoriusza, ale Pulcheria z pomocą arcybiskupa Cyryla z Aleksandrii przekonała go, aby powrócił na łono Kościoła. Nestoriusz został wygnany w 435, a Pulcheria przekonała jeszcze brata, aby wypędził Żydów i zniszczył ich synagogi w Konstantynopolu. Pod wpływem św. Cyryla zwalczała nestorianizm i doprowadziła do zwołania IV Soboru Powszechnego w Chalcedonie w 451 roku, na którym definitywnie i ostatecznie potępiono nauki Nestoriusza. Była pierwszą kobietą uczestniczącą u boku męża w posiedzeniu soborowym.

Wykorzystując wpływy Ateny św. Pulcheria wybudowała cztery kościoły i przyczyniła się do rozwoju kultu Czterdziestu męczenników z Sebasty.

W 441 eunuch Chrysafius przekonał Teodozjusza, aby odprawił Pulcherię, a on sam zajął jej miejsce – nie cieszył się jednak takimi względami u cesarza jak Pulcheria. Pulcheria została zakonnicą, pozwolono jej wrócić na dwór cesarski w 450, kiedy Teodozjusz zmarł. Pulcheria poślubiła jednego z generałów – Marcjana – i ogłosiła, że jej brat przed śmiercią wyznaczył Marcjana na swojego następcę. Małżeństwo to nie zostało skonsumowane, bo Marcjan zaakceptował śluby Pulcherii (w chwili ślubu Pulcheria miała 51 lat, a Marcjan 58). Pulcheria została macochą córki Marcjana – Aelii Marcii Eufemii. Marcjan kazał zabić Chrysafiusa.

Pulcheria zmarła mając 53 lata. W testamencie zapisała cały swój majątek ubogim. Pochowano ją w kościele Świętych Apostołów.

Kult

Jej wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 10 września za Martyrologium Rzymskim.

Kościół prawosławny wspomina świętą cesarzową 10/23 września, tj. 23 września według kalendarza gregoriańskiego.

W ikonografii św. Pulcheria przedstawiana jest w zdobionym stroju cesarskim z koroną na głowie. W dłoni trzyma zazwyczaj model kościoła.

Zobacz też

• Pulcheria (imię)
• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni

Bibliografia

• Święta Pulcheria, cesarzowa na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 2010-08-23]
• św. Pulcheria na cerkiew.pl (oprac. Jarosław Charkiewicz)
• Święta Pulcheria na DEON.pl (SJ i Wydawnictwo WAM)

Linki zewnętrzne

• Święta Pulcheria – cesarska obrończyni Kościoła. [dostęp 2007-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-11)].
• Krótka biografia Aelii Pulcherii