Pustułka seszelska
Pustułka seszelska[4] (Falco araeus) – gatunek małego ptaka drapieżnego z rodziny sokołowatych (Falconidae). To endemiczny gatunek dla Seszeli, na których jest jedynym dziennym ptasim drapieżnikiem. W seszelskim języku kreolskim określa się go mianem Katiti po jego głośnym, przenikliwym głosie.
| Falco araeus[1] | |||
| (Oberholser, 1917) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pustułka seszelska | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Charakterystyka
edytujTo najmniejszy gatunek pustułki – ma 18–23 cm długości oraz 40–45 cm rozpiętości skrzydeł. Skrzydła są dość krótkie i na końcach zaokrąglone. Górna część ciała dorosłych samców jest rudawobrązowa z czarnymi plamkami, podczas gdy dolna nieplamkowana i ciemnożółta. Głowa i kuper mają ciemną niebiesko-szarą barwę. Ogon jest również niebiesko-szary, ale posiada czarne paski. Dziób jest czarny, a stopy i woskówka są żółte. Samice wyglądają podobnie do samców, ale są nieco większe i bardziej matowe (jaśniejsze). Osobniki młodociane mają brązową, łuskowatą głowę z plamkami na piersiach i płowożółte końcówki sterówek.
Środowisko
edytujSpotkać go można w lasach, buszu i obszarach rolnych oraz w pobliżu skalistych zboczy i domostw. Rzadko zawisa w powietrzu. Zamiast tego poluje poprzez siadanie na wyeksponowanych gałęziach i czekanie na ofiarę. Gdy wybierze odpowiednią, lotem nurkowym chwyta ją. Jaszczurki, zwłaszcza gekony zielone z rodzaju Phelsuma i jaszczurki Mabuya stanowią 92% ich diety. Czasem polują też na małe ptaki, żaby, szczury i owady.
Terytorium lęgowe obejmuje prawie 40 ha – to najmniejsza powierzchnia zajmowana przez ptasiego drapieżnika. Okres lęgowy trwa od sierpnia do października. Gniazda umieszczają na klifach, drzewach i budynkach. Stanowi je proste zagłębienie wyskrobane szponami, bez użycia dodatkowych materiałów na gniazdo. Samica składa 2–3 białe jaja z brązowymi plamkami. Wysiadywane są 28–31 dni. Młode ptaki stają się lotne po 35–42 dniach i od tego czasu trzymają się z rodzicami jeszcze przez kolejnych 14 tygodni.
Status i ochrona
edytujMiędzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje pustułkę seszelską za gatunek narażony (VU – vulnerable) nieprzerwanie od 1994 roku. Liczebność populacji szacuje się na około 800 ptaków, co odpowiada w przybliżeniu 530 ptakom dorosłym; trend liczebności uznaje się za stabilny[3].
Gniazdowanie prowadzone na nizinach kończy się wysokim poziomem niepowodzeń, w 70–80% przypadków. Rozmnażał się prawdopodobnie na całych obszarze granitowych centralnych Seszeli, ale obecnie wiadomo, że lęgnie się jedynie na wybranych wyspach Seszeli – Mahé, Silhouette, na Wyspie Północnej, Praslin i paru innych sąsiednich wyspach. Na wyspie Praslin w 1977 roku dokonano reintrodukcji tej pustułki.
Uważa się, że za zmniejszanie liczby pustułek seszelskich odpowiada niszczenie naturalnych siedlisk w wyniku wycinki drzew, rozwoju osadnictwa i pożarów, jak również grabież jaj i młodych oraz konkurencja z gatunkami introdukowanymi tu przez człowieka. Szczury, koty i płomykówki obniżyły liczebność jaszczurek, od których zależy populacja pustułek. Poza tym gatunki te podbierają jaja i pisklęta. Płomykówka i majna brunatna często zajmują miejsca gniazdowania właściwe dla pustułki.
Obecnie prześladowania ze strony człowieka zdarzają się rzadko. W przeszłości pustułki seszelskie zabijano ze względu na posądzenia o porywanie kurcząt i przesądy, które mówiły, że są omenami śmierci.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Falco araeus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Seychelles Kestrel (Falco araea). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)]. (ang.).
- ↑ a b Falco araeus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Falconini Leach, 1820 (Wersja: 2019-04-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-02].
Bibliografia
edytuj- Species factsheet: Falco araeus. BirdLife International. [dostęp 2019-11-19]. (ang.).
- Ferguson-Lees, James & Christie, David A. (2001) Raptors of the World, Christopher Helm, London.
- Malcolm Penny (1974) The Birds of Seychelles and the Outlying Islands, Collins, London.
- Skerrett, Adrian; Bullock, Ian & Disley, Tony (2001) Birds of Seychelles, Christopher Helm, London.
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Seychelles Kestrel. [w:] Nature Seychelles [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-04)]. (ang.).
- Species account: Seychelles Kestrel Falco araeus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-09-02]. (ang.).