Religia w Szkocji
Szkocja jest tradycyjnie krajem chrześcijańskim; przynależność do tej religii deklaruje około 65% mieszkańców. Najwięcej Szkotów (42% w 2005 r.) należy do kalwińskiego Kościoła Szkockiego, który od 1560 jest Kościołem państwowym („Kościołem narodowym”).
Historia
edytujDo XVI w.
edytujMieszkańcy Szkocji w czasach przedchrześcijańskich wyznawali religię politeistyczną, zbliżoną do religii celtyckich. Chrześcijaństwo zostało wprowadzone przypuszczalnie w V-VI wieku przez mnichów z Irlandii - św. Niniana i św. Kolumba. Chrystianizacja następowała powoli; ważną rolę w tym dziele odgrywały klasztory misyjne, m.in. na wyspie Iona. Związki z katolicyzmem były jednak początkowo bardzo luźne; prymat papieża został ustalony dopiero w XI wieku. We wczesnym średniowieczu utworzono system parafii pod bezpośrednią kontrolą królów. Jednym z symboli związku królestwa z chrześcijaństwem był koronacyjny Kamień ze Scone. Popularny był również kult świętych: św. Piotra i św. Andrzeja oraz miejscowych świętych: Dronstana i Serfa z Culross. Niewielka liczba wyznawców judaizmu pojawiła się w Szkocji już w XI wieku.
Rozwój protestantyzmu
edytujRozkwit monastycyzmu i bogactwo dostojników kościelnych budziło rosnący sprzeciw ludności Szkocji, co ułatwiło wprowadzenie reformacji w XVI wieku przez Johna Knoxa. Opór królowej Marii Stuart przeciwko wprowadzaniu kalwinizmu spowodował radykalizację protestantów: w 1560 parlament Szkocji ogłosił kalwinizm jedyną religią państwową i zakazał innych praktyk religijnych. Gorliwość w walce z katolicyzmem doprowadziła do zburzenia lub zrujnowania niemal wszystkich kościołów, z wyjątkiem katedr w Edynburgu i w Stornoway. Od 1690 powstał współczesny Kościół Szkocki (tzw. Kirk) - uznany za „narodowy”, ale niezależny od państwa w kwestiach doktrynalnych. Do początku XX wieku ten Kościół kształtował charakterystyczną obyczajowość Szkotów (oszczędność, skromność i gospodarność). Od 1689 wyodrębnił się w Szkocji anglikański Szkocki Kościół Episkopalny. Każdy brytyjski monarcha (oprócz przynależności do anglikanizmu) musi należeć do państwowego Kościoła Szkocji.
W XIX i XX wieku pojawiły się w Szkocji inne wspólnoty protestanckie: metodyści, kongregacjonaliści, kwakrzy, adwentyści, baptyści, zielonoświątkowcy. W XIX wieku przez schizmę w kościele narodowym powstał inny związek prezbiteriański – Wolny Kościół Szkocji, który liczy kilka tysięcy wiernych i ma charakter bardziej konserwatywny[1].
Katolicyzm w Szkocji
edytujXVI wiek przyniósł faktyczną likwidację Kościoła katolickiego w Szkocji. Ocalały jedynie bardzo nieliczne wspólnoty katolickie na odległych wyspach -południowych Hebrydach Zewnętrznych (wyspy South Uist i Barra). Dopiero XIX w. przyniósł znaczące zwiększenie liczby katolików w zachodniej Szkocji- na skutek imigracji z Irlandii. Kolejni imigranci katoliccy napłynęli w XX w. z Włoch i Polski, głównie do regionu Glasgow. Z tamtych czasów datuje się rywalizacja drużyn piłkarskich: katolickiej Celtic F.C. i protestanckiej Rangers. Obecnie katolicyzm jest drugim co do liczebności wyznaniem Szkocji (około 16% ludności).
Obecnie
edytujSzkocja od połowy XX w. szybko się laicyzuje i coraz mniej osób praktykuje tradycyjne religie, a prawie 28% określa się jako ateiści.
W tym samym czasie pojawiły się nowe religie, takie jak islam (wyznawany głównie przez imigrantów, mniej niż 1% ludności), buddyzm, hinduizm (m.in. Hare Kryszna), sikhizm i neopogaństwo (wicca, neodruidyzm i celtycki politeizm rekonstrukcjonistyczny). Obecnie w Szkocji mieszka 6400 wyznawców judaizmu.
Według spisu powszechnego z 2011 roku w Szkocji 8543 osób deklarowało się jako Świadkowie Jehowy, a 4651 utożsamiało się z Kościołem Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich[2][3].
23 maja 2022 roku Zgromadzenie Ogólne Kościoła Szkocji zagłosowało za zezwoleniem zawierania małżeństw osób tej samej płci, stosunkiem głosów 274 za i 136 przeciwko[1].
Statystyki (2003)
edytuj| Przynależność religijna w Szkocji | ||||
|---|---|---|---|---|
| Religia/Wyznanie | Obecna przynależność | % | Wychowany w tej religii | % |
| Kościół Szkocki | 2.146.251 | 42,4 | 2 392 601 | 47,3 |
| Bezwyznaniowość | 1 394 460 | 27,5 | 887 221 | 17,5 |
| Kościół rzymskokatolicki | 803 732 | 15,9 | 859 503 | 17,5 |
| Inne Kościoły chrześcijańskie | 344 562 | 6,8 | 424 221 | 8,4 |
| Przynależność nieokreślona | 278 061 | 5,5 | 422 862 | 8,4 |
| Islam | 42 557 | 0,8 | 42 264 | 0,8 |
| Inne religie | 26 974 | 0,5 | 8447 | 0,2 |
| Buddyzm | 6830 | 0,1 | 4704 | 0,1 |
| Sikhizm | 6572 | 0,1 | 6821 | 0,1 |
| Judaizm | 6448 | 0,1 | 7446 | 0,1 |
| Hinduizm | 5564 | 0,1 | 5921 | 0,1 |
| Ogółem | 5 062 011 | 100 | 5 062 011 | 100 |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Kate Shellnutt, Church of Scotland Approves Same-Sex Marriage [online], News & Reporting [dostęp 2022-05-29] (ang.).
- ↑ Scotland's Census 2011 – Table KS209SCb, Government of the United Kingdom, 26 września 2013.
- ↑ Information UK, „Church News Almanach online”, 1 lutego 2010.
Bibliografia
edytuj- Clancy, Thomas Owen, „Scotland, the 'Nennian' Recension of the Historia Brittonum and the Libor Bretnach” [w:] Simon Taylor (red.), Kings, clerics and chronicles in Scotland 500–1297. Fourt Courts, Dublin, 2000. ISBN 1-85182-516-9
- Cross, F.L. and Livingstone, E.A. (red.), Scotland, Christianity in [w:] „The Oxford Dictionary of the Christian Church”, s.1471-1473. Oxford University Press, Oxford, 1997. ISBN 0-19-211655-X
- Sally M Foster, Picts, Gaels, and Scots: Early Historic Scotland., wyd. [New ed.], London: Batsford, 2004, ISBN 0-7134-8874-3, OCLC 56453769.
Linki zewnętrzne
edytuj- Kościół Szkocki (ang.)
- Kościół katolicki w Szkocji. scmo.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-27)]. (ang.)
- Wolny Kościół Szkocji (ang.)
- baptyści (ang.)
- anglikanie (ang.)
- kwakrzy. quakerscotland.gn.apc.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-27)]. (ang.)
- historia Żydów szkockich (ang.)