SARS
Ciężki ostry zespół oddechowy[1] (ang. severe acute respiratory syndrome, SARS)[2] – wirusowa choroba oddechowa, wywoływana przez koronawirusa SARS-CoV[2]. Po raz pierwszy pojawiła się w listopadzie 2002 roku w prowincji Guangdong w południowych Chinach[3].
 Wirusy SARS | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Informacje o tej nowej chorobie pojawiły się dopiero wtedy, gdy zachorowali pierwsi pacjenci w Hongkongu i Wietnamie. Pierwotnym nosicielem wirusa SARS są podkowce – nietoperze z rodziny podkowcowatych znalezione w prowincji Junnan w Chinach[4]. Pierwszy raz rozpoznał chorobę lekarz Światowej Organizacji Zdrowia Carlo Urbani, który diagnozował 48-letniego biznesmena z nieznanym schorzeniem wyglądającym na przypadek ptasiej grypy. Sam zakaził się od niego i zmarł 29 marca 2003 roku w Tajlandii. Po pewnym czasie choroba rozprzestrzeniła się drogą podróży lotniczych do innych krajów.
Rozwój epidemii
edytujChoć pierwsze przypadki SARS były odnotowywane już w listopadzie 2002 roku, władze chińskie starały się to ukryć i zastosowały blokadę informacyjną. WHO została powiadomiona dopiero w lutym 2003 roku. Przypuszcza się, że to opóźnienie ułatwiło rozwój epidemii i spowodowało jej większe rozprzestrzenienie. W wyniku krytyki władze Chińskiej Republiki Ludowej przyznały się do winy i wyraziły ubolewanie z powodu swoich zaniedbań. Od kwietnia 2003 roku chińskie władze i system ochrony zdrowia podjęły szeroko zakrojone wysiłki w celu opanowania epidemii, są także o wiele bardziej otwarte na współpracę z instytucjami międzynarodowymi, głównie WHO.
Choroba rozprzestrzenia się drogą kropelkową, jednak nie da się także wykluczyć, że może też rozprzestrzeniać się poprzez kontakt z wydzielinami i przedmiotami z otoczenia pacjenta. Nie zweryfikowano jeszcze tezy o możliwej modyfikacji wirusa pod wpływem czynników środowiskowych. Niepokojące jest niemalże równoczesne wystąpienie 321 przypadków choroby, na jednym z osiedli mieszkaniowych w Hongkongu, we wszystkich tych przypadkach choroba ponadto miała ostrzejszy przebieg: podwoiła się liczba pacjentów wymagających intensywnej terapii, zachorowało też więcej osób młodych i dotąd zdrowych.
Pod koniec lutego amerykański biznesmen podróżujący z Szanghaju, przez Hongkong do Hanoi w Wietnamie zachorował na SARS. Trafił do szpitala, gdzie zakaziło się od niego 30 osób. Bez objawów poprawy został przewieziony do Hongkongu, gdzie zmarł. W osobnym ognisku choroby w szpitalu w Hongkongu pojedynczy pacjent zainfekował 68 pracowników szpitala w marcu 2003 roku. Nowe przypadki choroby obejmują krewnych osób chorych lub pracowników ochrony zdrowia. Sądzi się, że większości przypadków można było uniknąć, gdyby stosowano procedury profilaktyczne, przewidziane w wypadku wysoce zakaźnych schorzeń. Wszystkie przypadki, które pojawiły się na świecie, mogą w sposób bezpośredni lub pośredni być powiązane z kontaktem z ludźmi, powracającymi z Azji Południowo-Wschodniej. 80% przypadków z Hongkongu można przypisać pewnemu chińskiemu profesorowi medycyny, pochodzącemu z prowincji Guangdong. Zakaził on 7 innych gości hotelowych, zanim zmarł. Od tych 7 gości choroba rozprzestrzeniła się na pracowników szpitala.
12 marca WHO wydało ostrzeżenie dla służb medycznych na całym świecie w związku z zagrożeniem epidemią SARS. Wkrótce potem ostrzeżenie takie wydał CDC (Centrum Zwalczania Chorób) w Stanach Zjednoczonych. Dnia 27 marca 2003 roku WHO zaleciła wykonywanie badań u podróżujących z zagrożonych rejonów. Wprowadzono kwarantannę, a w Singapurze szkoły zostały zamknięte na 10 dni, aby przeciwdziałać rozwojowi epidemii. Dnia 27 marca 2003 roku w Hongkongu zamknięto szkoły do dnia 6 kwietnia ze względu na epidemię SARS. Dnia 3 kwietnia 2003 w Hongkongu przedłużono zamknięcie szkół do 21 kwietnia. Dnia 9 maja 2008 została ogłoszona kwarantanna jednego pociągu w Kanadzie. Zmarła jedna osoba, 10 zachorowało.
Etiologia SARS
edytuj16 kwietnia 2003 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła, że przyczyną choroby SARS jest nowy patogen z rodziny koronawirusów nigdy przedtem nie spotykany u ludzi, nazwany wirusem SARS. Został on zidentyfikowany dzięki ścisłej współpracy 13 laboratoriów z 10 krajów (m.in. z Hongkongu, Chin, Kanady, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych)[5]. To tylko jeden z etapów programu, którego ostatecznym celem ma być wynalezienie efektywnych testów diagnostycznych i opracowanie skutecznej metody walki.
Pierwsze przypadki tego schorzenia pojawiły się w Chinach pod koniec 2002 roku, jednak władze chińskie zabroniły prasie pisać o tym schorzeniu, a władze medyczne opóźniły przekazywanie raportów do WHO o ponad 4 miesiące. Było to przyczyną rozprzestrzenienia się choroby na Hongkong i Wietnam, a potem inne kraje świata.
Objawy i leczenie
edytujObjawy
edytujPoczątkowe objawy zachorowania przypominają grypę. Mogą występować niektóre z objawów takich jak gorączka, bóle mięśniowe, osłabienie, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, kaszel, ból gardła i inne niecharakterystyczne objawy, łącznie lub osobno. Jednym objawem wspólnym dla wszystkich przypadków choroby jest temperatura powyżej 38 °C. W dalszym okresie choroby dochodzi do duszności. Objawy chorobowe pojawiają się najczęściej w ciągu 2-3 dni po zakażeniu (najdłużej 13 dni).
W około 10-20% przypadków konieczne jest podłączenie chorego do respiratora. Badania wykonywane w celu rozpoznania SARS to przede wszystkim badanie RTG klatki piersiowej, a także badania krwi. Sugerować zachorowanie na SARS mogą:
- gorączka (powyżej 38 °C)
- kontakt w ciągu ostatnich 10 dni z inną chorą na SARS osobą
- powrót z terenów zachorowań na SARS (Chiny, Hongkong, Wietnam, Singapur, prowincja Ontario w Kanadzie).
Leczenie
edytujAntybiotyki są nieskuteczne w leczeniu SARS. Lek przeciwwirusowy rybawiryna i kortykosterydy, choć początkowo donoszono o ich pozytywnym wpływie na przebieg choroby, obecne dane naukowe tego nie potwierdzają. Pacjenci, zgodnie z zaleceniami WHO powinni być izolowani, najlepiej w pokojach z podciśnieniem, z zachowaniem rygorystycznych barier epidemicznych. Dalsze leki przeciwwirusowe o znanej skuteczności przeciw grypie, wirusowemu zapaleniu wątroby czy AIDS, są poddawane próbom, aby ocenić ich skuteczność w leczeniu.
| Kraj | Liczba przypadków | Liczba zgonów |
|---|---|---|
| Chiny | 5328 | 349 |
| Hongkong | 1755 | 299 |
| Tajwan | 346 | 37 |
| Kanada | 251 | 43 |
| Singapur | 238 | 33 |
| Wietnam | 63 | 5 |
| Stany Zjednoczone | 27 | 0 |
| Filipiny | 14 | 2 |
| Tajlandia | 9 | 2 |
| Mongolia | 9 | 0 |
| Niemcy | 9 | 0 |
| Francja | 7 | 1 |
| Australia | 6 | 0 |
| Malezja | 5 | 2 |
| Szwecja | 5 | 0 |
| Wielka Brytania | 4 | 0 |
| Włochy | 4 | 0 |
| Indie | 3 | 0 |
| Korea Południowa | 3 | 0 |
| Indonezja | 2 | 0 |
| RPA | 1 | 1 |
| Hiszpania | 1 | 0 |
| Irlandia | 1 | 0 |
| Kuwejt | 1 | 0 |
| Nowa Zelandia | 1 | 0 |
| Rosja | 1 | 0 |
| Rumunia | 1 | 0 |
| Szwajcaria | 1 | 0 |
| Suma | 8096 | 774 |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Jacek Mrukowicz: Ciężki ostry zespół oddechowy (SARS). [w:] Artykuły przeglądowe [on-line]. mp.pl, 2003-05-22. [dostęp 2020-04-08].
- ↑ a b Fact Sheet: Basic Information about SARS. cdc.gov, 2004-01-13. [dostęp 2020-04-08]. (ang.).
- ↑ SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome). [w:] Disease information [on-line]. who.int. [dostęp 2020-04-08]. (ang.).
- ↑ Ning Wang i inni, Serological Evidence of Bat SARS-Related Coronavirus Infection in Humans, China, „Virologica Sinica”, 33 (1), 2018, s. 104–107, DOI: 10.1007/s12250-018-0012-7, ISSN 1995-820X, PMID: 29500691, PMCID: PMC6178078 [dostęp 2023-06-08] (ang.).
- ↑ Coronavirus never before seen in humans is the cause of SARS. [w:] News releases [on-line]. who.int, 2003-04-16. [dostęp 2020-04-08]. (ang.).
- ↑ Cumulative Number of Reported Probable Cases of Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS). who.int. [dostęp 2009-04-29]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Oficjalne dane dotyczące SARS ze Światowej Organizacji Zdrowia WHO
- Oficjalne dane dotyczące SARS z Centrum Kontroli Chorób w USA
- Oficjalne dane dotyczące SARS z Ministerstwa Zdrowia Hongkongu
- Oficjalne dane dotyczące SARS z kanadyjskiego Ministerstwa Zdrowia
