Saint-Pierre i Miquelon

francuskie terytorium zależne na Atlantyku

Saint-Pierre i Miquelon (Wspólnota Saint-Pierre i Miquelon, Saint-Pierre-et-Miquelon, Collectivité territoriale de Saint-Pierre-et-Miquelon) – wspólnota zamorska Francji, obejmująca archipelag o tej samej nazwie, położony na Oceanie Atlantyckim, w Ameryce Północnej u południowych wybrzeży Nowej Fundlandii.

Wspólnota Saint-Pierre i Miquelon
Collectivité territoriale de Saint-Pierre-et-Miquelon
Wspólnota zamorska
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Dewiza: A mare labor
(Z morza praca)
Państwo

 Francja

Siedziba

Saint-Pierre

Data powstania

1763

Zarządzający

Christian Pouget

Zarządzający

Bernard Briand[1]

Powierzchnia

242 km²

Populacja (2017)
• liczba ludności


5533[2]

• gęstość

23 os./km²

Numer kierunkowy

+508

Strefa czasowa

UTC -3 – zima
UTC -2 – lato

Języki urzędowe

francuski

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Położenie na mapie
Położenie na mapie
Strona internetowa

Geografia

edytuj
 
Zdjęcie satelitarne ukazuje rzeźbę wysp

Powierzchnia wysp wynosi 242 km². Obejmuje ona 2 grupy wysp: Saint-Pierre (24 km²) i Miquelon (216 km²) oraz otaczające je liczne wysepki i skały.

Głównym elementem krajobrazu wysp są rozległe torfowiska oraz skaliste płaskowyże (wysokość do 240 m n.p.m., Morne de la Grande Montagne). Na stromych i wysokich brzegach gniazdują liczne ptaki morskie.

Terytorium zamieszkuje ponad 5500 osób (stan na rok 2017; liczba ta podlega nieznacznym wahaniom), z czego większość żyje w stolicy departamentu Saint-Pierre – 5,5 tys. mieszkańców[3].

Strefa czasowa

edytuj

Zimą w Saint-Pierre i Miquelon obowiązuje Pierre & Miquelon Standard Time (PMST)[4] – jest to strefa czasowa, odpowiadająca czasowi słonecznemu południka 45°, który różni się o 3 godziny od uniwersalnego czasu koordynowanego (UTC-03:00).

Latem obowiązuje czas letniPierre & Miquelon Daylight Time (PMDT)[5] różniący się o 2 godziny od uniwersalnego czasu koordynowanego (UTC-02:00).

Historia

edytuj

Wyspy, odkryte w 1535 przez Jacques’a Cartiera, zostały zasiedlone w XVII w. przez rybaków z zachodniej Francji, głównie Bretończyków i Basków. Od tej pory są one posiadłością francuską, choć pretensje do nich zgłaszali również Brytyjczycy (w latach 1713, 1778, 1793 i 1803 okupowali wyspy). W 1814 zostały oficjalnie uznane za kolonię francuską.

W roku 1940 wyspy znalazły się pod jurysdykcją reżimu Vichy. W grudniu 1941 wyspy zostały zajęte przez oddziały Wolnych Francuzów[6]. W latach 19461976 posiadały status terytorium zamorskiego. W 1976 uznano je za departament zamorski, a w 1985 przyznano im status zamorskiej wspólnoty.

Gospodarka

edytuj

Większość z mieszkańców do roku 1992 znajdowała zatrudnienie w rybołówstwie (głównie przy połowach dorsza), przemyśle rybnym, hodowli zwierząt futerkowych (srebrnych lisów i norek) i obecnie intensywnie rozwija się turystyka (kilkanaście tysięcy turystów rocznie) głównie Kanadyjczycy oraz Amerykanie i Francuzi.

Emisja gazów cieplarnianych

edytuj

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z terytorium wysp wyniosła w 1990 roku 0,157 Mt, z czego 0,148 Mt stanowiła emisja dwutlenku węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 23,556 t dwutlenku węgla. Następnie emisje znacznie spadły i od 2012 ponownie rosną. Głównym źródłem emisji przez cały czas była energetyka, choć na początku lat 90. XX w. znaczny udział miały emisje z budynków, które jednak wkrótce znacznie ograniczono. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 0,079 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 12,492 t[7].

 
Porty lotnicze na Saint-Pierre i Miquelon

Demografia

edytuj

Ogólna liczba ludności wysp według spisu ze stycznia 2011 roku wynosiła 6 080, z których 5 456 mieszkało w Saint-Pierre a 624 w Miquelon-Langlade[8]. Według spisu z 1999 roku, 76% ludności urodziło się na archipelagu, a 16,1% urodziło się we Francji, gwałtowny wzrost z 10,2% w 1990. W tym samym spisie, mniej niż 1% ludności określiło się jako cudzoziemcy. Archipelag ma wysoki poziom emigracji, zwłaszcza wśród młodych ludzi, którzy często wyjeżdżają na studia, nie wracając potem. Nawet w czasach wielkiego dobrobytu połowów dorsza, przyrost ludności zawsze był ograniczony z powodu geograficznego oddalenia, surowego klimatu i nieurodzajnych gleb[9].

Historyczna populacja[10][10]:

Etnografia

Podczas gdy pewne ruiny wskazują na obecność Indian na archipelagu, to jednak jest mało prawdopodobne stałe osadnictwo na tych ziemiach poza sezonowymi i okazjonalnymi wyprawami łowieckimi i myśliwskimi. Obecna ludność jest wynikiem napływu imigrantów z portów francuskich, głównie Normanowie, Baskowie, Bretończycy i Saintongeais, a także z Akadii i Nowej Fundlandii[11].

Języki

Mieszkańcy mówią w języku francuskim, a ich zwyczaje i tradycje są podobne do tych, które można znaleźć we Francji. Język francuski używany na archipelagu jest bliższy temu z Francji niż z Kanady, ale posiada wiele unikatowych cech[12]. Baskijski, wcześniej używany prywatnie w domach przez osoby o baskijskich korzeniach, zniknął z wyspy w końcu lat 50. XX wieku[13].

Religia

edytuj

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center[14][15]:

Przypisy

edytuj
  1. Saint-Pierre and Miquelon. World Statesmen.org - Ben M. Cahoon. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
  2. The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-22] (ang.).
  3. INSEE: 975-Saint-Pierre-et-Miquelon. Populations légales des communes de la collectivité d’outre-mer. [dostęp 2016-11-14]. (fr.).
  4. PMST – Pierre & Miquelon Standard Time. timeanddate.com. [dostęp 2011-01-28]. (ang.).
  5. PMDT – Pierre & Miquelon Daylight Time. timeanddate.com. [dostęp 2011-01-28]. (ang.).
  6. Jonathan Fenby: Alianci. Kraków: Znak, 2007, s. 155.
  7. Saint Helena, Ascension and Tristan, [w:] F. Monforti-Ferrario i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 193, DOI10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).
  8. INSEE, Government of France. „Populations légales 2011 pour les communes de Saint-Pierre-et-Miquelon” (in French). Retrieved 2014-01-26.
  9. Insee – Institut national de la statistique et des études économiques | Insee [online], www.insee.fr [dostęp 2017-12-03] (fr.).
  10. a b Consulter les indices et séries chronologiques (BDM) | Insee [online], www.bdm.insee.fr [dostęp 2017-11-26] (fr.).
  11. Ministère des Outre-mer [online], www.outre-mer.gouv.fr [dostęp 2017-11-26] (fr.).
  12. Saint-Pierre and Miquelon, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-26] (ang.).
  13. Marc A. Cormier » » The Basque colony of Saint-Pierre et Miquelon [online], www.marccormier.com [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-02].
  14. Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-08-10].
  15. Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-08-10].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
  NODES
INTERN 2