Salut 3

Salut 3 (Ałmaz 2) – kolejna radziecka stacja kosmiczna wysłana w ramach programu Salut, druga stacja wojskowego programu Ałmaz, która znalazła się na orbicie okołoziemskiej.

Salut 3

Szkic stacji kosmicznej typu Ałmaz
Inne nazwy	Ałmaz 2
Indeks COSPAR	1974-046A
Państwo	ZSRR
Rakieta nośna	Proton K
Miejsce startu	Bajkonur, Kazachska SRR
Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum	219 km
Apogeum	270 km
Okres obiegu	89,1 min
Nachylenie	51,6°
Czas trwania
Początek misji	24 czerwca 1974 22:38 UTC
Powrót do atmosfery	25 stycznia 1975
Wymiary
Masa całkowita	18 500 kg

Po nieudanej próbie umieszczenia na orbicie kolejnej bazy satelitarnej w dniu 11 maja 1974 roku – stacja przetrwała w przestrzeni kosmicznej 11 dni i była jak poprzednia (Salut 2), bezużyteczna (w wykazie obiektów kosmicznych jest oznaczona jako Kosmos 557), ruszył program Salut po rocznej przerwie. Stacja Salut 3 miała służyć do celów wojskowych. Po nieszczęśliwym powrocie Sojuza 11 ze stacji kosmicznej Salut 1 i rozhermetyzowaniu Saluta 2 była to właściwie pierwsza misja załogowa na radzieckiej stacji kosmicznej, która zakończyła się sukcesem.

Misja

24 czerwca 1974 roku wysłano na orbitę zmodernizowaną stację typu Ałmaz pod mylącą nazwą Salut 3. Początkowe parametry, charakteryzujące jej orbitę, miały wartość: perygeum 219 km, apogeum 270 km, nachylenie orbity 51,6°, okres orbitalny 89,1 min. Po raz pierwszy zastosowano w niej ruchome płaszczyzny z bateriami słonecznymi, automatycznie kierowane ku Słońcu, co pozwoliło na ekonomiczniejszą gospodarkę paliwem do silników korekcyjnych. Zwiększono funkcjonalność pomieszczeń wewnętrznych przy nie zmniejszonej objętości, ponadto wyposażono stację w lądownik. Na stację wysłano dwie załogi.

Pawieł Popowicz i Jurij Artiuchin otrzymali poważne zadanie – przetestować w kosmosie wojskowe szpiegowskie laboratorium Ałmaz, które w tym czasie mogło dostarczyć bardzo dokładne zdjęcia powierzchni Ziemi. Podczas negocjacji o ograniczeniu rozmieszczania strategicznych rakiet SALT w drugiej połowie lat 70. zdjęcia te zaskoczyły Amerykanów. Na stacji po raz pierwszy przeprowadzono na orbicie testy antysatelitarnego karabinu pokładowego Nudelmann R-23 (NR-23) kalibru 14,5 mm (niektóre źródła twierdzą, że było kaliber 30 mm). W kosmosie wypróbowano je dopiero po wylądowaniu załogi. Informacja o tym w rosyjskich mediach pojawiła się dopiero w 2015 roku.

Główne zadania

1. Obserwacje zanieczyszczeń aerozolowych w ziemskiej atmosferze za pomocą spektrografu,
2. Badanie rozwoju kultur bakteryjnych w warunkach lotu kosmicznego,
3. Próby odzyskania wody z atmosfery bazy.

Loty do stacji

Choć wykorzystywano ją przez pół roku, to udało się dosłać tylko jedną załogę.

• Sojuz 14 – start 3 lipca 1974; załoga: Pawieł Popowicz, Jurij Artiuchin – byli to pierwsi kosmonauci, którzy znaleźli się na pokładzie radzieckiej stacji kosmicznej i po powrocie mogli opowiedzieć o swoich doświadczeniach. Szczególnie cenne były uwagi Pawła Popowicza, który należał do najbardziej doświadczonych kosmonautów. Dotarli na stację 5 lipca 1974 roku i pracowali przez 15 dni.
• Sojuz 15 – start 25 sierpnia 1974, operacja połączenia nie powiodła się i załoga Giennadij Sarafanow i Lew Diomin po dwóch dniach powróciła na Ziemię. Wersja oficjalna: zadaniem lotu były dalsze eksperymenty dotyczące realizacji i manewru spotkania (z bazą Salut 3), techniki pilotażu, metod poszukiwania drugiego obiektu.

Koniec istnienia bazy

W dniu 23 września 1974 roku od bazy odłączył się automatyczny aparat lądujący, który dostarczył na powierzchnię Ziemi dane pomiarowe z przyrządami naukowymi.
Stacja satelitarna Salut 3 istniała do 25 stycznia 1975 roku, po 214 dniach uległa zniszczeniu w atmosferze nad Oceanem Spokojnym.

Bibliografia

• AndrzejA. Marks AndrzejA., Baza satelitarna Alfa, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1997, s. 29-30, ISBN 83-204-2203-5, OCLC 750492531 .
• Andrzej Marks: Polak w Kosmosie, Książka i Wiedza, Warszawa 1978
• T.A. Heppenheimer: Podbój Kosmosu, Wydawnictwo Amber Sp. z o.o. 1997, s. 315, ISBN 83-7169-852-6