Selahattin Demirtaş

Selahattin Demirtaş (ur. 10 kwietnia 1973 w Palu) – turecki polityk, prawnik, pisarz i obrońca praw człowieka, z pochodzenia Kurd (Zaza), w latach 2012-2018 jeden z dwójki (obok Figen Yüksekdağ) liderów Ludowej Partii Demokratycznej.

Selahattin Demirtaş

Data urodzenia	10 kwietnia 1973
Współprzewodniczący Ludowej Partii Demokratycznej
Okres	od 22 czerwca 2012 do 11 lutego 2018
Poprzednik	Ertuğrul Kürkçü oraz Sebahat Tuncel
Następca	Sezai Temelli oraz Serpil Kemalbay
Współprzewodniczący Partii Pokoju i Demokracji
Okres	od 1 lutego 2010 do 22 kwietnia 2014
Poprzednik	Mustafa Ayzit oraz Demir Çelik
Następca	partia rozwiązana
Deputowany do Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji
Okres	od 22 lipca 2007 do 7 lipca 2018
Przynależność polityczna	Ludowa Partia Demokratyczna

Życiorys

Młodość i studia

Urodził się w kurdyjskiej rodzinie posługującej się językiem zazaki, jednak jego rodzice rozmawiali z nim i z jego rodzeństwem w domu po turecku, uznając, że przyjęcie przez nich tożsamości tureckiej pozwoli im łatwiej funkcjonować w społeczeństwie, niż gdyby byli Kurdami. Przyszły polityk zainteresował się polityką i uznał się za Kurda po tym, gdy w 1991 w Diyarbakırze 80 osób zostało zastrzelonych podczas pogrzebu polityka, który według Kurdów został zamordowany przez służby bezpieczeństwa. Demirtaş rozważał przystąpienie do nielegalnej Partii Pracujących Kurdystanu, ostatecznie jednak postanowił ukończyć studia i zająć się zawodowo obroną praw człowieka. Jest absolwentem Wydziału Prawa Uniwersytetu w Ankarze. Następnie wrócił do Diyarbakıru, gdzie prowadził praktykę prawniczą i działał w Stowarzyszeniu Praw Człowieka, które zajmowało się nagłaśnianiem przypadków łamania praw człowieka w walce państwa tureckiego przeciwko Partii Pracujących Kurdystanu.

Działalność polityczna

Działalność partyjna

W 2007 przystąpił do kurdyjskiej Partii Demokratycznego Społeczeństwa i działał w niej przez dwa lata, do momentu, gdy organizacja została zdelegalizowana z powodu związków z Partią Pracujących Kurdystanu. Z ramienia Partii Demokratycznego Społeczeństwa został wybrany do tureckiego parlamentu i został szefem partyjnego klubu parlamentarnego. Po likwidacji partii razem z innymi należącymi do niej parlamentarzystami utworzył Partię Pokoju i Demokracji; był jednym z dwóch jej liderów. W 2011 został ponownie wybrany do tureckiego parlamentu. Trzy lata później kierowana przez niego partia wspólnie z kilkoma innymi organizacjami lewicowymi utworzyła Ludową Partię Demokratyczną. Współkierując Ludową Partią Demokratyczną, Demirtaş starał się poszerzać jej elektorat poza społeczność kurdyjską. Partia wprowadziła do swojego programu hasła równości, ochrony środowiska i praw osób homoseksualnych.

Udział w wyborach

W 2014 wystartował w wyborach prezydenckich w Turcji z ramienia Ludowej Partii Demokratycznej, z poparciem innych organizacji mniejszości narodowych oraz organizacji feministycznych. Uzyskał najniższy wynik z trzech kandydatów – 9%.

W czerwcu 2015 współkierowana przez niego uzyskała 13% głosów. W ten sposób jako pierwsza w historii Turcji partia tworzona przez Kurdów weszła do parlamentu. Według analityków partia odebrała głosy rządzącej Partii Sprawiedliwości i Rozwoju, odbierając jej bezwzględną większość w parlamencie i udaremniając plany uzyskania po wyborach większości konstytucyjnej.

Konflikt z władzami

We wrześniu 2015, ponad miesiąc po rozpoczęciu przez Turcję kampanii przeciwko Partii Pracujących Kurdystanu, Demirtaş zarzucił rządzącej Partii Sprawiedliwości i Rozwoju prowadzenie kraju do wojny domowej. W grudniu 2015 wziął udział w kongresie działających w Turcji organizacji kurdyjskich, podczas którego domagał się nadania Kurdom tureckim szerszego zakresu autonomii. Stwierdził również, że państwo kurdyjskie powstanie w przyszłości i prawdopodobnie będzie państwem niepodległym. W sprawie tej wypowiedzi, którą prezydent Turcji określił jako prowokację, czy wręcz zdradę państwa, wszczęte zostało śledztwo.

W nocy z 3 na 4 listopada 2016 został aresztowany, podobnie jak współprzewodnicząca partii, za niestawianie się na wezwania do złożenia zeznań w postępowaniach dotyczących terroryzmu. Przed kongresem partyjnym planowanym na 11 lutego 2018 oznajmił, że nie będzie ubiegał się o reelekcję, by na czele partii mógł stanąć polityk będący na wolności i by była ona skuteczniejsza w działaniu. We wrześniu 2018 został skazany na 4 lata i 8 miesięcy więzienia.

W listopadzie 2018 Europejski Trybunał Praw Człowieka nakazał zwolnienie go z więzienia, jednak Turcja nie zastosowała się do wyroku. W grudniu 2020 zapadł wyrok Wysokiej Izby Trybunału ponownie nakazujący uwolnienie Demirtaşa. Trybunał orzekł przy tym, że uwięzienie Demirtaşa miało przyczyny polityczne i miało na celu ograniczenie pluralizmu i swobody debaty politycznej.

W marcu 2021 r. został skazany na karę 3,5 roku więzienia za obrazę prezydenta Turcji.

Polityk odbywa karę w więzieniu w Edirne. Przebywając w więzieniu napisał i opublikował dwa zbiory opowiadań: Seher i Devran.

Życie prywatne

Jest żonaty z nauczycielką Başak Demirtaş, ma dwie córki.