Sojusz 90/Zieloni
Sojusz 90/Zieloni (niem. Bündnis 90/Die Grünen) – lewicowa partia polityczna w Republice Federalnej Niemiec, utworzona w 1993 r. w wyniku połączenia koalicji ruchów obywatelskich byłej NRD – Sojusz 90, z zachodnioniemiecką partią Zielonych[2], której poprzednicy powstali w latach 70. XX wieku, jako element nowych ruchów społecznych i ekologicznych.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Data założenia |
13 stycznia 1980 – Zieloni |
| Adres siedziby |
Platz vor dem Neuen Tor 1 |
| Ideologia polityczna | |
| Liczba członków |
75 311 (2019)[1] |
| Członkostwo międzynarodowe |
|
| Grupa w Parlamencie Europejskim |
|
| Młodzieżówka | |
| Barwy | |
| Obecni posłowie |
118/736
|
| Obecni senatorowie |
14/69
|
| Obecni eurodeputowani |
21/96
|
| Strona internetowa | |
Sojusz 90/Zieloni jest partią członkowską Europejskiej Partii Zielonych, w Parlamencie Europejskim jej posłowie należą do grupy Zieloni/WSE. Współpracował także z nieistniejącą już Obywatelską Koalicją Zielonych.
Od 1998 do 2005 Sojusz 90/Zieloni tworzył koalicję rządową z Socjaldemokratyczną Partią Niemiec.
Z niemiecką partią Zielonych współpracuje niezależna polityczna Fundacja im. Heinricha Bölla.
Historia
edytujGeneza partii
edytujGeneza Zielonych wiąże się z ruchami ekologicznymi i protestami przeciwko elektrowniom jądrowym w Niemczech Zachodnich w latach 70. XX wieku[3]. Do formalnego powołania sojuszu wyborczego doszło na konwencji we Frankfurcie 17–18 marca 1979 r. przed wyborami do Parlamentu Europejskiego[3]. Ugrupowanie nazywało się wówczas Sonstige Politische Vereinigung/Die Grünen. W wyborach zdobyło 3,2% (900 tys. głosów) i nie zdobyło żadnych mandatów, ale przekroczyło próg uprawniający do uzyskania zwrotu kosztów kampanii wyborczej i subwencji z budżetu państwa[3]. Umożliwiło to start w wyborach lokalnych, gdzie Zieloni odnieśli pierwsze sukcesy, w 1979 wprowadzili 4 posłów do landtagu w Bremie[3].
W 1980 ugrupowanie zostało formalnie przekształcone w partię polityczną[3]. Pomimo słabego wyniku w wyborach parlamentarnych w 1980 roku (1,5%) partia wprowadziła swoich przedstawicieli do kilku landtagów, w Badenii-Wirtembergii, Berlinie, Hesji, Hamburgu i Dolnej Saksonii[3]. W tym okresie w Niemczech popularność zyskiwały protesty pokojowe i demonstracje przeciwko energii atomowej. Zieloni brali w nich aktywny udział i pozyskiwali wyższe poparcie, dzięki temu w 1983 r., pod przywództwem Petry Kelly, po raz pierwszy przekroczyli próg wyborczy w wyborach do Bundestagu (zdobyli 5,6% co przełożyło się na 27 mandatów)[3].
W 1985 roku Zieloni dzięki koalicji z SPD po raz pierwszy weszli do rządu w landtagu w Hesji[4]. Polityk Zielonych Joschka Fischer został w tym landzie ministrem środowiska[4]. W 1987 roku partia poprawiła swój wynik w wyborach do Bundestagu, zdobywając 8,3% głosów, co przełożyło się na 42 mandaty[4].
Po zjednoczeniu Niemiec
edytujW 1990 roku doszło do zjednoczenia Niemiec[5]. Zieloni na zachodzie Niemiec nie podzielali entuzjazmu co do zjednoczenia, obawiali się wzmocnienia władzy centralnej w Niemczech i wzrostu nacjonalizmu[5]. W kampanii wyborczej pomijali temat zjednoczenia, ich hasło brzmiało: „Wszyscy mówią o Niemczech, my mówimy o pogodzie”[5]. Strategia ta nie przyniosła sukcesu, partia zdobyła 4,8% i nie przekroczyła progu wyborczego w Niemczech Zachodnich[5]. W lutym 1990 roku powołano jednak do życia Partię Zielonych w Niemczech Wschodnich. Partia weszła w koalicję z ruchami obywatelskimi, wystartowała w wyborach pod nazwą Sojusz 90/Zieloni i przekroczyła próg wyborczy na wschodzie Niemiec. Dzięki temu po fuzji wschodnich i zachodnich partii Zielonych partia miała swoich przedstawicieli w parlamencie krajowym[5].
3 grudnia 1990 roku, po wyborach, doszło do fuzji wschodniej i zachodniej partii Zielonych[6]. W 1993 roku już ogólnoniemiecka partia Zielonych połączyła się z działającym we wschodnich Niemczech ugrupowaniem Sojusz 90[6]. W tym okresie nieformalnym liderem ugrupowania stał się Joschka Fischer[6].
W 1994 roku partia powróciła do Bundestagu (wynik 7,3%, 49 mandatów)[6]. Od tego czasu Zieloni zmienili strategię, przestali być partią zainteresowaną wyłącznie sprawami ekologii i rozwinęli program w innych tematach, takich jak gospodarka czy polityka społeczna[6].
Rząd koalicyjny z SPD (1998–2005)
edytujW wyborach w 1998 roku partia nie poprawiła znacząco swojego wyniku w wyborach krajowych (6,7%, 47 mandatów), ale po wyborach weszła w koalicję z SPD[6]. Trzech przedstawicieli Zielonych objęło stanowiska w rządzie, Joschka Fischer objął resort spraw zagranicznych, Jürgen Trittin został ministrem środowiska, Andrea Fischer została ministrem zdrowia[6].
Udział w rządzie doprowadził do podziałów w partii. W 1999 roku partia musiała zdecydować o poparciu Niemiec interwencji NATO w Kosowie[6]. Było to sprzeczne z programowym pacyfizmem partii[6]. Inną ważną decyzją była decyzja o likwidacji elektrowni atomowych[6]. Było to zgodne z długofalowym programem partii, ale proces zamykania elektrowni był długotrwały, co rozczarowało wielu działaczy i skłoniło ich do odejścia[7].
W wyborach w 2002 roku partia poprawiła swój stan posiadania w Bundestagu i ponownie weszła w koalicję z SPD, politycy Zielonych weszli w skład rządu Gerharda Schrödera[7]. W 2005 roku Schröder ogłosił wcześniejsze wybory[7].
W opozycji (2005–2021)
edytujPo 2005 roku partia odnosiła sukcesy na szczeblu landtagów, wchodząc w niektórych landach do rządu[8]. Niezwykle udany dla partii był rok 2011, kiedy to polityk partii po raz pierwszy stanął na czele rządu lokalnego (Winfried Kretschmann w Badenii-Wirtembergii)[8]. W tym samym roku partia po raz pierwszy wprowadziła swoich przedstawicieli do wszystkich landtagów[8]. W wyborach w 2013 roku partia odnotowała jednak słabszy rezultat, co wynikało między innymi z dyskusji o kontrowersyjnym stanowisku Zielonych wobec pedofilii we wczesnych latach 80[8].
W wyborach w 2017 partia zdobyła 8,9% głosów i zdobyła 67 miejsc w Bundestagu[9]. W przeprowadzonych dwa lata później wyborach do Parlamentu Europejskiego partia zajęła drugie miejsce, zdobywając 20,53% i wprowadzając do Europarlamentu 21 przedstawicieli[10].
W wyborach w 2021, partia uzyskała największą zmianę miejsc o 51. Tym samym, osiągnęła swój rekord, wynoszący 118.[11]
Rząd koalicyjny z SPD i FDP (od 2021)
edytujW wyniku wrześniowych wyborów w 2021 r. i odbytych po nich rozmowach koalicyjnych, Zieloni wraz z partiami SPD i FDP utworzyli rząd 8 grudnia 2021 r. na czele z Olafem Scholzem jako kanclerzem.
Poparcie
edytujWybory do Bundestagu
edytuj| Wybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Mandaty (Bundestag) | Zmiana |
|---|---|---|---|---|
| 1980 | 1,5% | – | – | – |
| 1983 | 5,6% |  4,1
|
27 | 27
|
| 1987 | 8,3% | 2,7
|
42 | 15
|
| 1990[12] | 5% |  3,3
|
8 | 34
|
| 1994[13] | 7,3% | – | 49 | – |
| 1998 | 6,7% | 1,1
|
47 | 2
|
| 2002 | 8,6% | 1,9
|
55 | 8
|
| 2005 | 8,1% | 0,5
|
51 | 4
|
| 2009 | 10,7% | 2,6
|
68 | 17
|
| 2013 | 8,4% | 2,3
|
63 | 5
|
| 2017 | 8,9% | 0,5
|
67 | 4[14]
|
| 2021 | 14,8% | 5,9
|
118 | 51
|
Wybory do Parlamentu Europejskiego
edytuj| Wybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Mandaty | Zmiana | L. miejsc dla Niemiec |
|---|---|---|---|---|---|
| 1979 | 3,2% | – | 0 | – | 81 |
| 1984 | 8,2% | 5
|
7 | 7
|
81 |
| 1989 | 8,45% | 0,25
|
8 | 1
|
99 |
| 1994 | 10,1% | 1,65
|
12 | 4
|
99 |
| 1999 | 6,4% | 3,7
|
7 | 5
|
99 |
| 2004 | 11,9% | 5,5
|
13 | 6
|
99 |
| 2009 | 12,1% | 0,2
|
14 | 1
|
99 |
| 2014 | 10,7% | 1,4
|
11 | 3
|
99 |
| 2019 | 20,5% | 9,8
|
21 | 10
|
96 |
| 2024 | 11,9% | 8,6
|
12 | 9
|
96 |
Przypisy
edytuj- ↑ Grüne verzeichnen Rekordzuwachs bei neuen Mitgliedern. Die Zeit, 2019-02-25. [dostęp 2019-11-17]. (niem.).
- ↑ Sojusz 90/Zieloni, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-04-17].
- ↑ a b c d e f g Bukow 2016 ↓, s. 113.
- ↑ a b c Bukow 2016 ↓, s. 115.
- ↑ a b c d e Bukow 2016 ↓, s. 117.
- ↑ a b c d e f g h i j Bukow 2016 ↓, s. 118.
- ↑ a b c Bukow 2016 ↓, s. 121.
- ↑ a b c d Bukow 2016 ↓, s. 122.
- ↑ Wybory parlamentarne w Niemczech – wyniki głosowania [online], wiadomosci.onet.pl, 25 września 2017 [dostęp 2021-05-06] (pol.).
- ↑ European Parliament election 2019 [online], bundeswahlleiter.de [dostęp 2021-05-06] (ang.).
- ↑ Oliver Adey, 2021 – how the Bundestag has changed since 1949 [online], The Latest News, 27 września 2021 [dostęp 2021-10-15] (ang.).
- ↑ W wyborach startowały dwie partie zielonych: wschodnioniemiecka z wynikiem 1,2% i 8 mandatami oraz zachodnioniemiecka z wynikiem 3,8% i 0 mandatami.
- ↑ Były to pierwsze wybory do Bundestagu po fuzji partii Zielonych z Sojuszem 90.
- ↑ Wybory w Niemczech: ostateczne wyniki głosowania do Bundestagu.
Bibliografia
edytuj- Sebastian Bukow: The Green Party in Germany. W: Emilie Van Haute (red.): Green parties in Europe. London 2016: 2016. ISBN 978-0-367-28140-3.