Spinario
Spinario – datowana na I wiek p.n.e. rzeźba z brązu, przedstawiająca chłopca wyciągającego sobie cierń z nogi.
| |
| Autor |
nieznany |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium | |
| Wymiary |
73 cm[1] |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Rzeźba przedstawia siedzącego na skale chłopca, który z opartej na prawym kolanie lewej stopy usiłuje wyciągnąć cierń[2][3]. Dzieło uważane jest za rzymski pastisz inspirowany rzeźbą grecką. Ciało chłopca jest typowe dla sztuki hellenistycznej, podczas gdy głowa nawiązuje do dzieł z V wieku p.n.e. i jest charakterystyczna dla posągów postaci stojących[3][4].
Najwcześniejsze wzmianki o Spinario pochodzą ze średniowiecznych relacji Bieniamina z Tudeli (XII w.) oraz Mistrza Grzegorza (XII/XIII w.), był on wówczas ustawiony na szczycie marmurowej kolumny przed Pałacem Laterańskim. Beniamin z Tudeli inspirując się fragmentem z 2 Księgi Samuela (2Sm 14,25) uznał chłopca za przedstawienie Absaloma, podczas gdy dla Mistrza Grzegorza był to Priap[3]. W 1471 roku na polecenie papieża Sykstusa IV rzeźbę przeniesiono do nowo wybudowanego Palazzo dei Conservatori (obecnie część Muzeów Kapitolińskich). W roku 1798 rzeźba została zagrabiona przez Francuzów i wywieziona do Paryża, gdzie umieszczono ją w zbiorach Luwru. Po klęsce Napoleona wróciła na początku 1816 roku do Rzymu[3].
Wokół przedstawionej w rzeźbie postaci narosło wiele legend, według najpopularniejszej z nich chłopiec nazywał się Gnejusz Mariusz. Gdy powierzono mu dostarczenie wiadomości dla senatu wykonał swoje zadanie z takim poświęceniem, że cierń, który wbił mu się w nogę podczas podróży, wyciągnął dopiero po dotarciu na miejsce[3][4].
Rzeźba stanowiła źródło inspiracji dla artystów renesansowych. Była wielokrotnie kopiowana w marmurze i brązie, m.in. przez Antonello Gaginiego do dekoracji fontanny w Palazzo Alcontres w Mesynie, zaś układ ciała chłopca został wykorzystany m.in. przez Brunelleschiego w scenie ofiarowania Izaaka w projekcie drzwi dla Baptysterium we Florencji[3] i Botticellego w obrazie Próby Mojżesza[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Spinario. museicapitolini.org. [dostęp 2016-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-28)]. (ang.).
- ↑ Spinario, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-01-22].
- ↑ a b c d e f Encyclopedia of the History of Classical Archaeology. edited by Nancy Thomson de Grummond. London: Routledge, 1996, s. 1044-1045. ISBN 1-884964-80-X.
- ↑ a b The Oxford Dictionary of Art. edited by Ian Chilvers. Oxford: Oxford University Press, 2004, s. 667. ISBN 0-19-860476-9.
- ↑ Botticelli. Warszawa: Rzeczpospolita/HPS, 2006, s. 48, seria: Klasycy sztuki. ISBN 83-60688-09-5.