Tlenek ołowiu(II)
Tlenek ołowiu(II), PbO – nieorganiczny związek chemiczny, tlenek ołowiu na II stopniu utlenienia.
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
PbO | |||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
223,20 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
czerwony lub żółty proszek | |||||||||||||||||||||||||||
| Minerały | ||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||
Znane są dwie odmiany tlenku ołowiu[2][3][4]:
- α-PbO (litargit, glejta ołowiana), czerwony, układ tetragonalny, trwały poniżej 489 °C
- β-PbO (masykot, massicot), żółty, układ rombowy, trwały powyżej 489 °C
Otrzymywanie
edytujCzerwoną odmianę tetragonalną można otrzymać przez wdmuchiwanie powietrza do roztopionego ołowiu, w temperaturze powyżej temperatury topnienia PbO, a następnie powolne ochłodzenie[5]:
- 2Pb + O2 → 2PbOtetr
Żółta odmiana rombowa powstaje jako produkt termicznego rozkładu azotanu lub węglanu ołowiu w temp. 300–350 °C. Nie następuje przejście w odmianę tetragonalną, gdyż szybkość przemiany w tej temperaturze jest zbyt niska[5]:
- 2Pb(NO3)2 → 2PbOromb + 4NO2↑ + O2↑
- PbCO3 → PbOromb + CO2↑
PbO wraz z Pb3O4 są produktami rozkładu termicznego ditlenku ołowiu, PbO2 (temp. >344 °C)[6].
Właściwości
edytujZwiązek ten nie rozpuszcza się w wodzie, ma właściwości amfoteryczne i roztwarza się w kwasach i alkaliach[4]:
- PbO + 2H+ → Pb2+ + H2O
- PbO + 2OH− → [PbO2]2− + H2O
PbO dobrze rozpuszcza się w wodnych roztworach octanu ołowiu(II)[5]:
- PbO + Pb(CH3COO)2 + H2O → 2 Pb(CH3COO)OH
albo:
- PbO + Pb(CH3COO)2 + H2O → Pb(CH3COO)2·Pb(OH)2
Zastosowanie
edytujJest stosowany do produkcji szkła ołowiowego, jako surowiec barwiący do produkcji farb, a także do wyrobu kitu[3], oraz do otrzymywania innych związków chemicznych ołowiu.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Tlenek ołowiu(II) (nr 203610) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2022-09-18]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics. Wyd. 83. Boca Raton: CRC Press, 2003, s. 4-36.
- ↑ a b ołowiu(II) tlenek, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-01-20].
- ↑ a b Encyklopedia techniki CHEMIA. Warszawa: WNT, 1965.
- ↑ a b c Adam Bielański: Podstawy chemii nieorganicznej. Wyd. 6. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 773, 782–783, 785. ISBN 978-83-01-16282-5.
- ↑ M. Baudler: Lead(II) oxide. W: Handbook of Preparative Inorganic Chemistry. Georg Brauer (red.). T. 1. New York • London: Academic Press, 1963, s. 758.