Torbikowce

Torbikowce
	Microbiotheria
	Ameghino, 1889
	; Przedstawiciel rzędu – torbik bambusowy (Dromiciops gliroides)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Nadrząd	torbacze
Rząd	torbikowce
Synonimy
	Dromiciopsia Szalay, 1982; Microbiotheriomorphia Hershkovitz, 1992; Microbiotheriiformes Kinman, 1994; Microbiotheriformes Zagorodnyuk, 2008;
	Dromiciopsia Szalay, 1982; Microbiotheriomorphia Hershkovitz, 1992; Microbiotheriiformes Kinman, 1994; Microbiotheriformes Zagorodnyuk, 2008;
Rodziny
	2 rodziny (w tym 1 wymarła) – zobacz opis w tekście
	2 rodziny (w tym 1 wymarła) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies

Torbikowce^[6], beztorbiki^[7] (Microbiotheria) – monotypowy rząd torbaczy obejmujący rodzinę torbikowatych (Microbiotheriidae) z dwoma gatunkami współcześnie żyjącymi i kilkoma gatunkami wymarłymi. Wcześniej łączone były z dydelfami. Mają taki sam wzór zębowy jak dydelfy, jednak ze względu na specyficzny kształt czaszki i szersze siekacze sklasyfikowano je w odrębnym rzędzie.

Wzór zębowy		I	C	P	M
50	=	5	1	3	4
50	=	4	1	3	4

Microbiotheria znane są dotychczas wyłącznie z Ameryki Południowej, ale w przeciwieństwie do pozostałych torbaczy amerykańskich nie są zaliczane do Ameridelphia. Badania morfologiczne i molekularne^[8] wykazały ich pokrewieństwo z torbaczami australijskimi (Australidelphia). Stąd wysnuto wniosek że prawdopodobnie przedostały się z Australii do Ameryki Południowej przez Antarktydę, czyli w kierunku przeciwnym do wędrówki swoich przodków. Tę hipotezę mogą potwierdzić kopalne ślady z Antarktydy. Na Półwyspie Antarktycznym odkryto zęby zwierząt o podobnych do Microbiotheria cechach. Jednak analiza sekwencji danych przeprowadzona w 2010 roku sugeruje że pojedyncza migracja odbyła się z Ameryki Południowej przez Antarktydę do Australii, kiedy te trzy kontynenty były połączone ze sobą jako część Gondwany^[9]. Najstarszym dotychczas opisanym gatunkiem zaliczanym do tego rzędu jest †Khasia cordillerensis z wczesnego paleocenu Boliwii. Z oligocenu znany jest rodzaj †Microbiotherium.

Systematyka

Do rzędu należy jedna występująca współcześnie rodzina^[10]^[11]^[6]^[12]:

Microbiotheriidae Ameghino, 1887 – torbikowate

Opisano również rodzinę wymarłą^[13]:

Woodburnodontidae Goin, Zimicz, Reguero, Santillana, Marenssi & Moly, 2007

Przypisy

↑ F. Ameghino. Contribución al conocimiento de los mamiferos fósiles de la República Argentina. „Acta de la Academia Nacional de Ciencias Exactas”. 6, s. 263, 1889. (hiszp.).
↑ F.S. Szalay: A new appraisal of marsupial phylogeny and classification. W: M. Archer (red.): Carnivorous Marsupials. Sydney: Royal Zoological Society of New South Wales, 1982, s. 631. (ang.).
↑ P. Hershkovitz. Ankle bones: The Chilean opossum Dromiciops gliroides Thomas, and marsupial phylogeny. „Bonner zoologische Beiträge”. 43 (2), s. 181, 208, 1992. (ang.).
↑ K.E. Kinman: The Kinman System: Toward a Stable Cladisto−Eclectin. Classification of Organisms (Living and Extinct). Kansas, Hays: K.E. Kinman, 1994, s. 37. (ang.).
↑ І.В. Загороднюк. Наукові назви рядів ссавців: від описових до уніфікованих. „Вісник Львів. Ун-ту”. Серія біологічна. 48, s. 35, 2008. (ukr.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 6. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 70. ISBN 83-01-14344-4.
↑ R. Eduardo Palma, Angel E. Spotorno. Molecular Systematics of Marsupials Based on the rRNA 12S Mitochondrial Gene: The Phylogeny of Didelphimorphia and of the Living Fossil Microbiotheriid Dromiciops gliroides Thomas. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 13 (3), s. 525–535, 1999. DOI: 10.1006/mpev.1999.0678. (ang.).
↑ Maria A. Nilsson, Gennady Churakov, Mirjam Sommer, Ngoc Van Tran, Anja Zemann, Jürgen Brosius, Jürgen Schmitz. Tracking Marsupial Evolution Using Archaic Genomic Retroposon Insertions. „PLoS Biology”. 8 (7), s. e1000436, 2010. PMID: PMC2910653. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-23]. (ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 58. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Microbiotheria. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-06-26]
↑ F.J. Goin, N. Zimicz, M.A. Reguero, S.N. Santillana, S.A. Marenssi & J.J. Moly. New marsupial (Mammalia) from the Eocene of Antarctica, and the origins and affinities of the Microbiotheria. „Revista de la Asociación Geológica Argentina”. 62 (4), s. 597–603, 2007. (ang.).

Bibliografia

Microbiotheria. (On-line), Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 2008-04-07]. (ang.).
Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Microbiotheria. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-06-26]
Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 70. ISBN 83-01-14344-4.

[ame-1] F. Ameghino. Contribución al conocimiento de los mamiferos fósiles de la República Argentina. „Acta de la Academia Nacional de Ciencias Exactas”. 6, s. 263, 1889. (hiszp.).

[sza-2] F.S. Szalay: A new appraisal of marsupial phylogeny and classification. W: M. Archer (red.): Carnivorous Marsupials. Sydney: Royal Zoological Society of New South Wales, 1982, s. 631. (ang.).

[her-3] P. Hershkovitz. Ankle bones: The Chilean opossum Dromiciops gliroides Thomas, and marsupial phylogeny. „Bonner zoologische Beiträge”. 43 (2), s. 181, 208, 1992. (ang.).

[kin-4] K.E. Kinman: The Kinman System: Toward a Stable Cladisto−Eclectin. Classification of Organisms (Living and Extinct). Kansas, Hays: K.E. Kinman, 1994, s. 37. (ang.).

[zah-5] І.В. Загороднюк. Наукові назви рядів ссавців: від описових до уніфікованих. „Вісник Львів. Ун-ту”. Серія біологічна. 48, s. 35, 2008. (ukr.).

[miiz-6] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 6. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[pwn-7] Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 70. ISBN 83-01-14344-4.

[Palma&Spotorno-8] R. Eduardo Palma, Angel E. Spotorno. Molecular Systematics of Marsupials Based on the rRNA 12S Mitochondrial Gene: The Phylogeny of Didelphimorphia and of the Living Fossil Microbiotheriid Dromiciops gliroides Thomas. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 13 (3), s. 525–535, 1999. DOI: 10.1006/mpev.1999.0678. (ang.).

[plos-9] Maria A. Nilsson, Gennady Churakov, Mirjam Sommer, Ngoc Van Tran, Anja Zemann, Jürgen Brosius, Jürgen Schmitz. Tracking Marsupial Evolution Using Archaic Genomic Retroposon Insertions. „PLoS Biology”. 8 (7), s. e1000436, 2010. PMID: PMC2910653. (ang.).

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-23]. (ang.).

[icmw-11] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 58. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[msw-12] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Microbiotheria. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-06-26]

[goin&inni-13] F.J. Goin, N. Zimicz, M.A. Reguero, S.N. Santillana, S.A. Marenssi & J.J. Moly. New marsupial (Mammalia) from the Eocene of Antarctica, and the origins and affinities of the Microbiotheria. „Revista de la Asociación Geológica Argentina”. 62 (4), s. 597–603, 2007. (ang.).

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]