Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczenie OC, potocznie OC – rodzaj ubezpieczenia majątkowego, które daje ochronę ubezpieczeniową, gdy ubezpieczony będzie zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej komukolwiek w następstwie czynu niedozwolonego (odpowiedzialność deliktowa) albo kontrahentowi wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (odpowiedzialność kontraktowa). Nie każde ubezpieczenie odpowiedzialności jest ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej. Na przykład ubezpieczenie notariuszy z pełnieniem funkcji płatnika świadczeń publicznych. Zdarzają się też polisy chroniące od różnych rodzajów odpowiedzialności, w tym cywilnej^[1].

Na mocy umowy ubezpieczenia OC zakład ubezpieczeń przejmuje na siebie ekonomiczne skutki szkód wyrządzonych osobom trzecim, pod warunkiem że ubezpieczony jest zobowiązany do ich naprawienia na podstawie odpowiedzialności deliktowej (za czyny niedozwolone – art. 415 Kodeksu cywilnego) lub kontraktowej (za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy – art. 471 Kodeksu cywilnego), w tym szkód wyrządzonych przez osoby, za które ubezpieczony ponosi odpowiedzialność przewidzianą przepisami prawa cywilnego. Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej można podzielić na obowiązkowe i dobrowolne.

Należy zauważyć, że ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nie pokryją roszczeń, za które ubezpieczonemu nie można było przypisać winy, na przykład wskutek jednej z przesłanek egzoneracyjnych wynikających z art. 471 Kodeksu cywilnego. Jest to szczególnie ważne przy odpowiedzialności za mienie osoby trzeciej^[2].

Ograniczenie ilościowe odpowiedzialności ubezpieczyciela stanowi tak zwana suma gwarancyjna. W określonych prawem przypadkach towarzystwo ubezpieczeniowe może dochodzić od ubezpieczającego zwrotu wypłaconego osobie trzeciej odszkodowania (tak zwany regres ubezpieczeniowy nietypowy).

Różnie może być uregulowana kwestia czasowego zakresu ochrony. W zdecydowanej większości ubezpieczeń obowiązkowych obejmuje szkody będące skutkiem zdarzeń mających miejsce w okresie ubezpieczenia. Takie rozwiązanie ma zastosowanie także, gdy strony umowy nie umówią się inaczej. Dopuszczalne jest wiele innych możliwości. Ubezpieczyciel może odpowiadać na przykład za szkody powstałe, ujawnione lub zgłoszone w okresie ubezpieczenia.

Wybrane ubezpieczenia OC oferowane przez polskie towarzystwa ubezpieczeniowe

Obowiązkowe

obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej komorników sądowych^[3]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej adwokatów^[4] oraz radców prawnych^[5]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej notariuszy^[6]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rzeczników patentowych^[7]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe^[8]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotów usługowo prowadzących księgi rachunkowe^[9]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa^[10]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej agentów ubezpieczeniowych^[11]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rzeczoznawców majątkowych^[12]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej pośredników w obrocie nieruchomościami^[13]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej zarządców nieruchomości^[14]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego^[15]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone w związku z ruchem pojazdu^[16]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej użytkowników, przewoźników i innych przedsiębiorców prowadzących działalność lotniczą, w związku z ruchem statku powietrznego^[17]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotów przyjmujących zamówienia na udzielanie świadczeń zdrowotnych^[18]
obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej organizatorów imprez masowych^[19]

Dobrowolne

ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, uprawnionych do badania sprawozdań finansowych lub prowadzenia ksiąg rachunkowych
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej osób fizycznych wykonujących zawód w służbie zdrowia
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków władz spółek kapitałowych
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej osób prowadzących strzeżone parkingi samochodowe
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jednostek organizacyjnych sprawujących funkcję zarządu drogi publicznej
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej użytkowników jachtów śródlądowych
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźników drogowych w ruchu międzynarodowym – osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźników drogowych w ruchu krajowym – osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej

Przypisy

↑ Ubezpieczenia D&O – 12 mitów – ubezpieczenie władz spółki. Kancelaria Brokerska Andiw Brokers. [dostęp 2019-10-03].
↑ Bartosz Osiadlo: Jak Plan Ubezpieczeniowy Może Pomóc Zachować Twarz (na przykład Dealerowi). Bartosz Osiadło – wyjaśniam ubezpieczenia, 2020-05-07. [dostęp 2021-01-30].
↑ Art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1458).
↑ Art. 8a ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 2024 r. poz. 1564).
↑ Art. 22⁷ ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1166).
↑ Art. 19a ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz.U. z 2024 r. poz. 1001).
↑ Art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 749).
↑ Art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 130).
↑ Art. 76h ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2021 r. poz. 217).
↑ Art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. z 2019 r. poz. 1117).
↑ Art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz.U. z 2024 r. poz. 1214).
↑ Art. 175 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2023 r. poz. 344).
↑ Art. 181 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2023 r. poz. 344).
↑ Art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2023 r. poz. 344).
↑ Art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2500).
↑ Art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2500).
↑ Art. 209 ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz.U. z 2022 r. poz. 1235).
↑ Art. 136b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561).
↑ Art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 616).

[1] Ubezpieczenia D&O – 12 mitów – ubezpieczenie władz spółki. Kancelaria Brokerska Andiw Brokers. [dostęp 2019-10-03].

[2] Bartosz Osiadlo: Jak Plan Ubezpieczeniowy Może Pomóc Zachować Twarz (na przykład Dealerowi). Bartosz Osiadło – wyjaśniam ubezpieczenia, 2020-05-07. [dostęp 2021-01-30].

[3] Art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1458).

[4] Art. 8a ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 2024 r. poz. 1564).

[5] Art. 22⁷ ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1166).

[6] Art. 19a ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz.U. z 2024 r. poz. 1001).

[7] Art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 749).

[8] Art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 130).

[9] Art. 76h ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2021 r. poz. 217).

[10] Art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. z 2019 r. poz. 1117).

[11] Art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz.U. z 2024 r. poz. 1214).

[12] Art. 175 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2023 r. poz. 344).

[13] Art. 181 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2023 r. poz. 344).

[14] Art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2023 r. poz. 344).

[15] Art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2500).

[16] Art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2500).

[17] Art. 209 ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz.U. z 2022 r. poz. 1235).

[18] Art. 136b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561).

[19] Art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 616).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]