Upper East Side
Upper East Side – jedna z dzielnic (neighborhood) nowojorskiego okręgu Manhattan, położona pomiędzy Central Parkiem a East River. Upper East Side leży na obszarze od 59. do 96. ulicy i od East River do Piątej Alei-Central Parku[1]. Obowiązują tutaj następujące kody pocztowe: 10021, 10022, 10028, 10075, 10128, 10029 i 10065.
| Dzielnica (neighborhood) Nowego Jorku | |
 Widok z dzielnicy Yorkville na Upper East Side | |
| Państwo | |
|---|---|
| Stan | |
| Miasto | |
| Dzielnica |
Manhattan |
| Powierzchnia |
4,6 km² |
| Populacja (2000) • liczba ludności |
|
| • gęstość |
46,000 os./km² |
| Kod pocztowy |
10021, 10028, 10065, 10075, 10128 |
Położenie na mapie Nowego Jorku  | |
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |
Położenie na mapie stanu Nowy Jork  | |
 40°46′09″N 73°57′56″W/40,769167 -73,965556
| |
Znana w przeszłości jako „dzielnica jedwabnych pończoch”, obecnie Upper East Side utrzymuje status jednej z najbardziej zamożnych i wpływowych części Nowego Jorku[2].
Historia
edytuj
Podejrzewa się, że przed przybyciem Europejczyków, Upper East Side stanowił przede wszystkim miejsce, w którym swoje obozy rybackie rozbijało indiańskie plemię Delawarów[3]. W XIX wieku Upper East Side wykorzystywany był przez miejscową ludność w celach rolniczych; rozwój i uprzemysłowienie dotarło do tych obszarów za sprawą New York and Harlem Railroad, która w 1837 roku utworzyła przy 86. ulicy swoją stację kolejową. Punkt ten stanowił wówczas centrum zasiedlonej przez ludność niemiecką dzielnicy Yorkville. Mniej więcej w połowie XIX wieku rozpoczął się podział gruntów rolnych, które dotychczas pokrywały Upper East Side; procesów tych uniknęły niewielkie skrawki ziemi, zajmujące w sumie niespełna pół kilometra kwadratowego[4][5].
Jeszcze przed skompletowaniem połączeń kolejowych przy Park Avenue (ukończonych w 1910 roku), „modni” Nowojorczycy, unikając zadymionych okolic powyżej 4. alei (czyli obecnej Park Avenue), budowali stylowe wille i kamienice wzdłuż Piątej Alei oraz okolicznych ulic, które sąsiadowały z Central Parkiem. Obecność tegoż parku, a także rozwój rynku komercyjnego (w postaci mnożenia ekskluzywnych jak na owe czasy sklepów oraz restauracji) pociągnęła za sobą wzrost cen nieruchomości i samej ziemi[6]. Wiek pozłacany w erze Piątej Alei (jako siedziby prywatnych obiektów mieszkalnych) nie był długotrwały; pierwszym blokiem/kamienicą mieszkalną, która zastąpiła indywidualną willę była 907 Fifth Avenue w 1916 roku, przy 72. ulicy[7].
W Upper East Side zaczęła osiedlać się większość przedstawicieli wyższej klasy społecznej Nowego Jorku, włączając w to magnacką rodzinę Rockefellerów[6], rody polityczne Rooseveltów i Kennedych[8][9][10], potentatów na rynku tytoniowym i w branży energii elektrycznej, Duke’ów[11], a także Whitneyów, którzy dorobili się fortuny na wyścigach koni pełnej krwi angielskiej[12][13].
W połowie XX wieku nadziemna kolej miejska, która funkcjonowała od lat 80. XIX wieku przy 2. i 3. alei została wyburzona. Ziemie te wykorzystano następnie pod budowę apartamentowców mieszkalnych – pierwszych na tym obszarze.
Geografia
edytujUpper East Side rozciąga się od 59. do 96. ulicy, korzystając z kodów pocztowych: 10021, 10022, 10065, 10075, 10028, 10029 i 10128[14].
Wielu pośredników w handlu nieruchomościami używa terminu „Upper East Side” w zastępstwie „East Harlem”, definiując obszary, które leżą na północ od 96. ulicy, by uniknąć negatywnych skojarzeń wśród kupców; wielu z nich uznaje bowiem East Harlem za mniej prestiżową dzielnicę niż Upper East Side[15]. Jednakże zgodnie z pocztowym i wyborczym podziałem miasta, East Harlem nie przekracza 96. ulicy i nie jest uznawany za część Upper East Side. Z drugiej strony, mieszkańcy obszarów pomiędzy Piątą Aleją, Central Parkiem i Madison Avenue (czyli ulic od 97. do 110.), są według New York Department of Buildings rezydentami Upper East Side[16].
Demografia
edytujSpis powszechny z 2000 roku wykazał, że Upper East Side zamieszkiwało 207 543 osób, zaś gęstość zaludnienia wynosiła 45 649/km²[17]. Wedle kryterium rasy, 88,25% mieszkańców Upper East Side reprezentowało rasę białą, 6,14% miało pochodzenie azjatyckie, 5,62% latynoskie, 2,34% było Afroamerykanami, 0,09% miało pochodzenie indiańskie, 0,04% było przybyszami z wysp Pacyfiku; 1,39% mieszkańców dzielnicy reprezentowało inną rasę, zaś 1,74% reprezentowało co najmniej dwie rasy. W 2000 roku 21% populacji Upper East Side urodziło się za granicą Stanów Zjednoczonych; 45,6% z nich pochodziło z Europy, 29,5% z Azji, 16,2% z Ameryki Łacińskiej, zaś 8,7% z innych kontynentów. Na 100 mężczyzn przypadało wówczas 125 kobiet[18].
W 2000 roku średni dochód per capita wynosił 85 081 dolarów, a tym samym był niemalże dwukrotnie wyższy, niż średni dochód per capita przeciętnego amerykańskiego obywatela[19]. W tym samym roku 75,6% dorosłych mieszkańców Upper East Side (25+) posiadało wykształcenie licencjackie lub wyższe.
Polityka
edytujUpper East Side jest jednym z nielicznych obszarów Manhattanu, gdzie Republikanie stanowią ponad 20% elektoratu. W południowo-zachodniej sekcji dzielnicy, liczba wyborców Republikanów i Demokratów jest mniej więcej równa; jest to tym samym jedyny taki „skrawek” Manhattanu[20]. W pozostałych częściach dzielnicy Republikanie notują od 20 do 40% zarejestrowanych wyborców[20].
Upper East Side jest również znane jako ważne miejsce pozyskiwania środków politycznych w Stanach Zjednoczonych. Cztery z pięciu kodów pocztowych w kraju, ze względu na wysokość osiąganych składek politycznych, pochodzi z Manhattanu. Najważniejszy kod pocztowy w tym aspekcie, 10021, ulokowany jest właśnie na Upper East Side i to on w 2004 roku wygenerował najwięcej pieniędzy na kampanie prezydenckie George’a W. Busha i Johna Kerry’ego[21].
Gospodarka
edytujW dawnych rezydencjach w Upper East Side znajduje się obecnie wiele placówek dyplomatycznych. Przy 934 Fifth Avenue, pomiędzy 74. i 75. ulicą, działa Konsulat Generalny Francji w Nowym Jorku[22]. Konsulat Generalny Grecji w Nowym Jorku znajduje się przy 69 East 79th Street (10021), zajmując budynek, który w przeszłości zamieszkiwał George L. Rives. Konsulat Generalny Włoch w Nowym Jorku zlokalizowany jest przy 690 Park Avenue (10065), zaś Konsulat Generalny Pakistanu w Nowym Jorku znajduje się na 12 East 65-cia Street (10065)[23]. Z kolei Konsulat Generalny Indii w Nowym Jorku działa przy 3 East 64th Street, pomiędzy Piątą Aleją i Madison Avenue[24].
Do państw, które posiadają swoje placówki dyplomatyczne w Upper East Side należą m.in.[25]: Albania, Białoruś, Bułgaria, Czechy, Irak, Kamerun, Mali, Mjanma, Mongolia, Polska, Serbia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Wyspy Zielonego Przylądka.
Ceny mieszkań
edytujUpper East Side utrzymuje jedną z najwyższych cen za stopę kwadratową w Stanach Zjednoczonych. W 2002 roku średni koszt stopy kwadratowej wynosił 856 dolarów, jednak już w 2006 roku wzrósł do 11 200 dolarów za metr kwadratowy[26][27].
Jedyne budynki miejskie/komunalne – Holmes Towers i Isaacs Houses, przeznaczone dla osób o niskich lub średnich dochodach, w okolicy Upper East Side znajdują się tuż za północną granicą dzielnicy, na 96. ulicy.
Transport
edytujUpper East Side obsługiwana jest obecnie przez jedną linię metra, IRT Lexington Avenue Line (4 5 6 <6>), a także lokalne połączenia autobusowe.
Obecnie w fazie konstrukcji znajduje się druga linia metra, Second Avenue Subway, biegnąca wzdłuż Second Avenue. Pierwszy odcinek przebiegał będzie od 96. ulicy do 63. ulicy, gdzie połączy się z BMT Broadway Line; usługi te świadczone będą przez maszyny kursujące na linii Q. W późniejszych fazach, linia Second Avenue Subway zostanie rozszerzona na północ, do 125. ulicy/Park Avenue w Harlemie, a także na południe, do Hanover Square w dystrykcie finansowym; te usługi świadczyć będą nowe maszyny z linii T.
Zabytki i ośrodki kultury
edytuj
W Upper East Side działają jedne z najbardziej znanych muzeów na świecie. Odcinek muzeów, które położone są wzdłuż Piątej Alei, naprzeciw Central Parku, określany jest obecnie mianem „Museum Mile”; w przeszłości obszar ten miał przydomek „Millionaire’s Row”. Do instytucji kulturowych, które zlokalizowane są w Upper East Side należą m.in.:
- 92nd Street Y
- Asia Society
- Cooper–Hewitt, National Design Museum
- Frick Collection
- Metropolitan Museum of Art
- Museum of the City of New York
- The Morgan Library & Museum
- National Academy of Design
- Neue Galerie
- Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku
- Whitney Museum of American Art
- Instytucje polityczne
- Hotele
- Plaza Hotel (technicznie leży w Midtown)
- Carlyle Hotel
- The Pierre
- Bentley Hotel
Przypisy
edytuj- ↑ Upper East Side. nymag.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-10)]..
- ↑ The City Review, Upper East Side, the Silk Stocking District.
- ↑ A reconstructed map of the patchwork ecologies of Manhattan island before Europeanization, Sanderson 2009, s. 139.
- ↑ Roy Rosenzweig, Elizabeth Blackmar: The Park and the People: A History of Central Park, 1992, s. 20–21.
- ↑ „Realty Romance in Old Lenox Farm”.
- ↑ a b The Upper East Side Book: Fifth Avenue: 834 Fifth Avenue. thecityreview.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-26)]..
- ↑ The Upper East Side Book: 907 Fifth Avenue. thecityreview.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-22)]..
- ↑ Home.
- ↑ Kennedy Jackie Bio.
- ↑ Clos Mimi.
- ↑ at Divasthesite.com.
- ↑ The Upper East Side Book: Fifth Avenue: 1125 Fifth Avenue.
- ↑ NATIVES OF NEW YORK STILL OWN UPPER FIFTH AVENUE.
- ↑ Manhattan Community Data by Zip Code | Manhattan Chamber of Commerce. We Mean Business. New York, NY.
- ↑ Is the Upper East Side Moving North? – New York Times.
- ↑ Zip Code 10029: East Harlem | Manhattan Chamber of Commerce. We Mean Business. New York, NY.
- ↑ UPPER EAST SIDE – CD 308.
- ↑ Social Explorer 2000 Demography Map: Median Income in Upper East Side.
- ↑ 5. Report for Selected Countries and Subjects.
- ↑ a b Who Are NYC’s Republicans?
- ↑ Big Donors Still Rule The Roost.
- ↑ Contact & hours of operation.
- ↑ Consulate-General of Pakistan in New York.
- ↑ Consulate-General of India in New York.
- ↑ United Nations Member States. un.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-08)]..
- ↑ Residential Real Estate; TriBeCa Is Priciest Neighborhood.
- ↑ Charts Miller Samuel.