Wdówka białobrzucha

Wdówka białobrzucha
	Vidua macroura
	(Pallas, 1764)
	; Samiec na gałęzi, w szacie godowej
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	wdówki
Rodzaj	Vidua
Gatunek	wdówka białobrzucha
Synonimy
	Fringilla (macroura) Pallas, 1764; Vidua haagneri;
	Fringilla (macroura) Pallas, 1764; Vidua haagneri;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wdówka białobrzucha^[4], wdówka dominikanka^[5] (Vidua macroura) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny wdówek (Viduidae). Występuje w Afryce Subsaharyjskiej, poza najsuchszymi rejonami^[2]. Introdukowana na Portoryko^[2]^[6], prawdopodobnie także w południowej Kalifornii^[6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[7]. Nie jest zagrożona. Jest osiadła. Często spotykana w handlu międzynarodowym^[6].

Morfologia

Wygląd: Występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. Młode mają szary dziób, poza tym wyglądają jak samica. Samiec w szacie godowej ma bardzo długi, czarny ogon. Pod spodem ma on biały początek. Wydłużone są tylko dwie środkowe sterówki. Reszta sterówek jest tak długa, jak te pióra u samicy. Dość wysoki, czerwony dziób. Wierzch głowy czarny, dolna granica przebiega tuż pod okiem i się z nim styka. Potem ta plama ciągnie się aż do białego, cienkiego paseczka na karku. Na grzbiecie pomiędzy nasadą skrzydeł kolejna czarna plama. Poza tym biały grzbiet. Od tej plamy do piersi przy brzegu skrzydła ciągnie się czarny pas. Same skrzydła mają czarne barkówki, biały początek. Lotki II-rzędowe mają białe, dość szerokie brzegi i czarne wypełnienie. Pierwszorzędowe mają jedynie cieniutki, biały brzeg. Samce w szacie spoczynkowej są ubarwione niemal identycznie jak samice. U tej drugiej płci nie ma podziału na szaty. Ma krótki ogon, płowy z delikatnym, rudo-białym końcem. Kuper czarno-beżowo łuskowany, tak jak i skrzydła. Te pióra przypominają nieco pióra samicy krzyżówki. Po bokach piersi trochę intensywniej beżowy, mniejsze „łuski”. Pierś oraz gardło jasnobeżowe, tył brzucha niemal biały. Z profilu widać, że przez głowę biegną trzy czarne pasy: pierwszy na górze głowy, drugi od oka do karku (nie ma czarnego kantarka), trzeci jest cienki i biegnie od dolnej szczęki do końca tego drugiego. Górna szczęka czarna z czerwonym dołem, dolna czerwona. Nogi mają szarą barwę.
Wymiary

długość ciała: 11–32 cm
masa ciała: 12–18 g

Ekologia i zachowanie

Vidua macroura + Lonchura cucullata

Biotop: Zarośla w otwartych miejscach, a także tereny rolnicze.
Pożywienie: Głównie ziarnka i jaja swych gospodarzy, ale nie stroni też od bezkręgowców.
Lęgi: Jest pasożytem lęgowym. Samiec tokuje, podfruwając, opadając i tak wkoło, aby zaimponować samicy pięknymi sterówkami. Pasożytuje na wielu gatunkach, ale zazwyczaj są to gatunki z rodziny astryldowatych (Estrildidae), a zwłaszcza astryld falisty (Estrilda astrild)^[6]. Rocznie może złożyć 25 jaj, w jednym lęgu jest to 2–4. Pisklęta wychowują się razem z młodymi gospodarzy. Starają się zachowywać tak jak one, aby gospodarze nie odkryli „podrzutka”.

Status

IUCN uznaje wdówkę białobrzuchą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako rzadki. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[3].

Przypisy

↑ Vidua macroura, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Pin-tailed Whydah (Vidua macroura). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-20)]. (ang.).
↑ ^a ^b Vidua macroura, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Viduidae Cabanis, 1847 - wdówki - Indigobirds (wersja: 2017-04-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-01].
↑ Albin Łącki: Wśród zwierząt – ptaki. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988, s. 208. ISBN 83-09-01320-5.
↑ ^a ^b ^c ^d Robert Crystal-Ornelas, Julie L. Lockwood, Phillip Cassey, Mark E. Hauber. The establishment threat of the obligate brood-parasitic Pin-tailed Whydah (Vidua macroura) in North America and the Antilles. „The Condor”. 119 (3), s. 449–458, 2017. DOI: 10.1650/CONDOR-16-150.1. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-01]. (ang.).

Bibliografia

David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Encyklopedia Ptaki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15733-3.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Vidua macroura, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Pin-tailed Whydah (Vidua macroura). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-20)]. (ang.).

[iucn-3] Vidua macroura, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Viduidae Cabanis, 1847 - wdówki - Indigobirds (wersja: 2017-04-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-01].

[5] Albin Łącki: Wśród zwierząt – ptaki. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988, s. 208. ISBN 83-09-01320-5.

[condor-6] Robert Crystal-Ornelas, Julie L. Lockwood, Phillip Cassey, Mark E. Hauber. The establishment threat of the obligate brood-parasitic Pin-tailed Whydah (Vidua macroura) in North America and the Antilles. „The Condor”. 119 (3), s. 449–458, 2017. DOI: 10.1650/CONDOR-16-150.1. (ang.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-01]. (ang.).

[4]

[5]

[2]

[6]

[7]

[1]

[3]