Wikipedysta:Krisztijan/brudnopis
Yerba mate, herba mate, mate, indiańskie caa mati, caa mate – wysuszone, zmielone liście ostrokrzewu paragwajskiego, niekiedy również świeże, przygotowane do robienia naparu popularnego głównie w krajach Ameryki Południowej (Argentynie, Paragwaju, Urugwaju, Brazylii), także w niektórych krajach Bliskiego Wschodu, głównie w Syrii i Libanie.
Nazwa yerba mate, wymyślona najprawdopodobniej przez jezuitów, pochodzi od przekształconego łacińskiego słowa herba – zioło i mati co w języku keczua oznacza tykwę, w której parzy się zioło. Indiańska nazwa naparu to caa.
Sposób podania
edytujMate jest podawana w naczynkach - zwanych matero lub guampa . Matero może być wykonane z tykwy lub z drewna - np. Palo santo. Guampa jest to naczynie zrobione z rogu wołu. Susz wsypuje sięw ilości 1/2 lub więcej objętości naczynka. następnie wykonuje sięszereg czynności mających na celu odpowiednie ułożenie zmielonych liści i łodyżek. W tym celu naczynie przykrywa się dłonię i odwraca do góry nogami, a następnie parę razy potrząsa. Ma to na celu przesunięciie najdrobniejszych cząsteczek w stronę dłoni. Kolejnym krokiem jest delikatne odwrócenie matero w pozycję wyjściową tak, aby susz zgrupował sie po jednej stronie naczynka, tworząc skos. Po odpowiednim przygotowaniu naczynia można umieścić w nim bombillę - metalową słomkę, często posrebrzaną lub pozłacaną, służącą do picia i jednocześnie pełniącą funkcję sitka (które znajduje sięna jej końcu). Następuje moment zalania wodą. Musi być to koniecznie woda lekko ostudzona (70-80°C). Pierwsze zalanie wykonuje sięmałą ilością wody - tak aby cały susz ją wchłonął. Kolejne zalania robi się już normalnie, zapełniając całe naczynko. Napar można uzupełniać nawet do kilkunasyu razy, aż nie straci swojej mocy.
Odmianą mate jest tereré - napój popularny w Paragwaju. Różnica polego na tym, że zalewany jest bardzo zimną wodą, zamaist gorącej; podawany często z cytryną lub innym owocem cytrusowym.
Picie mate jest swoistym "rytuałem", w Ameryce Południowej wita się nią nawet nieznanego przybysza. Mate pite jest podczas spotkań rodzinnych lub w gronie przyjaciół. Jedna z osób podejmuje się serwowania, napełnia guampę i przekazuje ją jednej s osób. Ta wypija cały napar i oddaje gospodarzowi, żeby uzupełnił naczynie i podał kolejnej osobie.