Wikipedysta:Maryl16/Teufelsberg
Dawna amerykańska stacja nasłuchowa na szczycie wzgórza | |
Państwo | |
---|---|
Kraj związkowy | |
Położenie |
Berlin |
Wysokość |
120,1 m n.p.m. |
Położenie na mapie Berlina | |
Położenie na mapie Niemiec | |
52°29′51″N 13°14′28″E/52,497500 13,241111 |
Teufelsberg (niem. Teufelsberg, ⓘ[ˈtɔʏfl̩sbɛʁk]) to sztuczne wzgórze w berlińskiej dzielnicy Grunewald. Wznosi się około 80 metrów ponad otaczający płaskowyż Teltow oraz ma wysokość 120,1 metrów nad poziomem morza. Nazwa pochodzi od jeziora Teufelssee (Diabelskie Jezioro), które znajduje się w jego południowym sąsiedztwie. Wzgórze zostało zbudowane z gruzu, kryje nieukończoną nazistowską uczelnię wojskowo-techniczną (Wehrtechnische Fakultät). W czasie zimnej wojny na wzgórzu znajdowała się amerykańska stacja nasłuchowa Field Station Berlin.[1]
Historia
edytujTeufelsberg to sztucznie wzgórze, które powstało po II wojnie światowej w wyniku nasypania około 75 mln m3 (98 mln m3) gruzu pochodządzego z Berlina Zachodniego. Usypywanie wzgórza trwało 24 lata.
Podczas gdy część gruzu z dzielnic zniszczonych w Berlinie Wschodnim była składowana poza granicami miasta, cały gruz z Berlina Zachodniego musiał być składowany w granicach zachodnich.[2] Ze względu na brak paliwa w Berlinie Zachodnim, transport gruzu został zatrzymany podczas blokady Berlina.[3]
Chociaż w Niemczech i innych zniszczonych wojną miastach Europy znajduje się wiele podobnych gruzowisk, Teufelsberg jest wyjątkowy, ponieważ pod nim znajduje się nigdy nieukończona nazistowska szkoła wojskowo-techniczna (Wehrtechnische Fakultät) zaprojektowana przez Alberta Speera. Alianci próbowali zburzyć szkołę za pomocą materiałów wybuchowych, ale była ona tak solidna, że łatwiej było ją zasypać gruzem.
Składowisko zamknięto w 1972 r., pozostawiając około 26 mln m3 gruzu i w mniejszym stopniu odpadów budowlanych. Senat Berlina Zachodniego postanowił zasadzić na wzgórzu zieleń jako projekt upiększający.
Teufelsberg początkowo miał 115 metrów wysokości, czyli był takiej samej wysokości co Müggelberge i był najwyższym punktem Berlina Zachodniego.[4] Nowe pomiary wykazały, że Teufelsberg ma w rzeczywistości 120,1 metrów wysokości,[5][6] co czyni go wyższym od Müggelberge.
W lutym 1955 r. otwarto 24-metrową skocznię narciarską, zaprojektowaną przez skoczka narciarskiego i architekta Heiniego Klopfera. Większa skocznia narciarska została otwarta 4 marca 1962 r., oferując miejsce dla 5,000 widzów. Skoki narciarskie zostały zaprzestane w 1969 r., pozwalając skoczniom podupadać. Skocznie zostały usunięte w 1999 r.[7]
Teufelsberg był miejscem akcji kilku ostatnich filmów i programów telewizyjnych, takich jak Stacja Berlin, Kamuflaż (odcinek drugiego sezonu zatytułowany "Uberlin") i Nienasycone, w którym finał ma miejsce na Teufelsbergu.
Podobnie jak w otaczających lasach, na wzgórzu często grasują dziki.
Stacja nasłuchowa: Field Station Berlin
edytujAmerykańska Agencja Bezpieczeństwa Narodowego (NSA) w 1963r, zbudowała na szczycie wzgórza jedną ze swoich największych stacji nasłuchowych, rzekomo w ramach globalnej sieci zbierania informacji wywiadowczych ECHELON.[8]"The Hill", jak nazywali je potocznie liczni amerykańscy żołnierze, którzy pracowali tam przez całą dobę i dojeżdżali ze swoich kwater w Sektorze Amerykańskim. W lipcu 1961 r. na Teufelsbergu rozpoczęły pracę mobilne alianckie jednostki nasłuchowe[9], po uprzednim sprawdzeniu różnych innych miejsc w Berlinie Zachodnim w poszukiwaniu najlepszego punktu obserwacyjnego do nasłuchu ruchu wojsk radzieckich, wschodnioniemieckich i innych państw Układu Warszawskiego. Stwierdzili, że operowanie ze szczytu Teufelsbergu daje znacznie lepsze możliwości nasłuchu. Odkrycie to doprowadziło w końcu do wybudowania na szczycie wzgórza dużej struktury, która miała być zarządzana przez NSA (National Security Agency). Budowę stałego obiektu rozpoczęto w październiku 1963 r.[9] Na prośbę rządu USA usunięto wyciągi narciarskie, które rzekomo zakłócały sygnały. Stacja działała aż do upadku Niemiec Wschodnich i muru berlińskiego, ale potem została zamknięta, a sprzęt usunięty. Budynki i kopuły anten nadal stoją na swoim miejscu.
Podczas pracy NSA działy się jeszcze inne ciekawe rzeczy: Zauważono, że w pewnych porach roku odbiór sygnałów radiowych był lepszy niż w pozostałych. Po pewnym czasie znaleziono "winowajcę": był to diabelski młyn z corocznego niemiecko-amerykańskiego festiwalu Volksfest na Hüttenweg w Zehlendorfie.[10] Od tego czasu diabelski młyn pozostawał w miejscu jeszcze przez jakiś czas po zakończeniu festiwalu. Chociaż krążyły pogłoski, że Amerykanie wykopali szyb w ruinach, nigdy nie zostało to udowodnione i prawdopodobnie opierało się na doniesieniach, że osoby obsługujące sprzęt w jednej z pierwszych zamkniętych konstrukcji antenowych, miały dostęp do górnych poziomów nadmuchanej kopuły przez śluzę powietrzną, która prowadziła do "tunelu", który był osadzony w centralnej kolumnie konstrukcji. Spekulacje na temat tego, co mogło znajdować się w tym ściśle zastrzeżonym obszarze, często dawały początek dość rozbudowanym, ale fałszywym plotkom; jedna z teorii głosiła, że "tunel" był podziemną drogą ucieczki, inna, że mieściła się w nim baza okrętów podwodnych.
W latach 90-tych, kiedy Berlin przeżywał boom gospodarczy po zjednoczeniu Niemiec, grupa inwestorów kupiła od miasta Berlin teren byłej stacji nasłuchowej z zamiarem budowy hoteli i mieszkań. Mówiło się o zachowaniu stacji nasłuchowej jako muzeum szpiegostwa. Berliński boom budowlany spowodował jednak gwałtowny wzrost liczby budynków, a projekt Teufelsberg stał się nieopłacalny. Projekt budowy został więc przerwany. Od początku XXI wieku mówi się o odkupieniu wzgórza przez miasto. Jest to jednak mało prawdopodobne, ponieważ teren jest obciążony hipoteką w wysokości prawie 50 milionów dolarów. Miejsce to jest mocno pokryte graffiti od czasu, gdy firma porzuciła projekt. Od 1996 roku teren jest własnością prywatną i jest obecnie ogrodzony od otaczającego go lasu.[11] Latem 2016 roku właściciel Marvin Schutte udostępnił teren dla zwiedzających, którzy mogą wspiąć się na wieże stacji nasłuchowej i podziwiać stale rozwijającą się "galerię sztuki ulicznej", która wypełnia opuszczone budynki.[12] Teren i budynki mają nierówne powierzchnie, potłuczone szkło i gruz budowlany. Dostęp do głównej kopuły wymaga wejścia na ciemną jak smoła klatkę schodową w centrum budynku. Od kwietnia 2017 roku wstęp na teren obiektu wynosi 8 euro płatne przy głównej bramie wejściowej, a znak informuje odwiedzających, że jest on otwarty od 10 rano do "godziny przed zachodem słońca".
Po ogłoszeniu planów zrównania obiektu z ziemią i zalesienia wzgórza,[13] w 2009 r. ponownie pojawiły się głosy o zachowaniu obiektu, zainicjowane przez Field Station Berlin Veterans Group, która ma nadzieję, że pomnik zostanie nazwany na cześć majora Arthura D. Nicholsona, ostatniej wojskowej ofiary zimnej wojny, U. S. Military Liaison Mission tour officer, który został zastrzelony przez rosyjskiego wartownika w pobliżu Ludwigslust 24 marca 1985 r.[14] Po tym, jak po 2004 r. nie podjęto dalszych prac budowlanych, w 2006 r. wzgórze zostało zakwalifikowane w planie zagospodarowania przestrzennego Berlina jako las, eliminując tym samym możliwość budowy.
We wrześniu 2013 roku weterani U.S. Army Teufelsberg uczcili pięćdziesiątą rocznicę (1963-2013) budowy stałych budynków dla Field Station Berlin na szczycie Teufelsberg specjalną pamiątkową emisją znaczków Kopciuszka oraz poświęceniem tablicy pamiątkowej. Projektantem jest T. H. E. Hill, wielokrotnie nagradzany autor dwóch powieści o Field Station Berlin.[15]
Galeria
edytujIn popular culture
edytujPamiętniki
- C Trick: Sort of a Memoir, a memoir by Don Cooper (2000). Republished and expanded in 2003 in soft-cover as Worth the Trip. Re-republished as C Trick in 2010 with a prologue, new epilogue, and four new chapters. An ASA German linguist at Field Station Berlin in the mid-1960s.
- From Pin Stripes to Army Stripes by Sergeant Michael Riles, a memoir of experiences in occupied Germany from 1977-1981.
- The United States Garrison Berlin 1945-1994 by William Durie, 2014. ISBN 978-1-63068-540-9.
- Berlin Daze - Tales of The Cold War on the Island of Freedom by C. Eric Estberg, 2018. ISBN 978-1726471299.
Powieści
- Death On Devil's Mountain by David Von Norden (2009). ASA on Teufelsberg at Field Station Berlin in the late 1960s.
- McCurry's War by Chuck Thompson (2012): Field Station Berlin atop Teufelsberg in the 1960s. A closer look at the escapades of the soldiers of Teufelsberg with a little bit of humor mixed in that only the Army could provide.
- Voices Under Berlin: The Tale of a Monterey Mary by T.H.E. Hill (2008): An ASA Russian linguist in Berlin ostensibly in the mid-1950s, but closer in reality to the Field Station in the mid-1970s.
- Reunification: A Monterey Mary Returns to Berlin by T.H.E. Hill (2013): A comparison of Berlin in the 1970s with Berlin in the 2010s, spiced up with the stories of escapades that only ASA-ers at the Field Station could have pulled off.
- The Wall by John Marks (1999): an officer at the Field Station defects to the East just hours before the Wall falls; an outsider’s view of Field Station Berlin.
Audio
- Devil's Mountain by the Walrus & Bear podcast
- Cold War Linguists: The NSA's Spies of Teufelsberg (interviews with former workers)
Filmy
Teledyski muzyczne
- "Lost Faith" by Bob Mould, a music video in which the listening station is featured as a backdrop[16][17]
- "A Million Stars" by the Australian band The Faim was recorded in the station in 2018.
Seriale Telewizyjne
- The Same Sky, a 2017 series set in 1974, where several characters work at the listening station
- Berlin Station, a 2016 series set in the modern-day CIA Berlin Station
Filmy
- Manifesto, a 2015 multi-screen film installation by Julian Rosefeldt, features a scene at the station, involving a homeless man reciting various Situationist manifestos.[18]
Gry wideo
- Call of Duty: Black Ops Cold War, a 2020 first-person shooter video game, features Teufelsberg, and the listening station, as the multiplayer map Echelon.
Przypisy
edytuj- ↑ Teufelsberg [online], www.visitberlin.de [dostęp 2021-10-27] (ang.).
- ↑ Probleme/Projekte/Prozesse: Zur Enttrümmerung Berlins [online], berlingeschichte.de [dostęp 2021-10-27] .
- ↑ Probleme/Projekte/Prozesse: Zur Enttrümmerung Berlins [online], berlingeschichte.de [dostęp 2021-10-27] .
- ↑ Liste von Erhebungen in Berlin [online], Wikipedia, 18 maja 2021 [dostęp 2021-10-27] (niem.).
- ↑ Cay Dobberke , Das Buch zum Berg, „Der Tagesspiegel Online”, 15 czerwca 2013, ISSN 1865-2263 [dostęp 2021-10-27] (niem.).
- ↑ berlinsightout.de – Der Berliner Teufelsberg [online] [dostęp 2021-10-27] (ang.).
- ↑ Teufelsberg, Berlin [online], Skisprungschanzen-Archiv » skisprungschanzen.com [dostęp 2021-10-27] (niem.).
- ↑ Chris L. Smith , Benjamin Jay Shand , Architectural Wounds: Teufelsberg, „Architecture and Culture”, 4 (2), 2016, s. 185–192, DOI: 10.1080/20507828.2016.1189213, ISSN 2050-7828 [dostęp 2021-10-27] .
- ↑ a b Voices Under Berlin: pre-Field-Station ASA in Berlin [online], voicesunderberlin.com [dostęp 2021-10-27] .
- ↑ Cay Dobberke , Kein U-Boot-Becken unter dem Teufelsberg, „Der Tagesspiegel Online”, 25 czerwca 2011, ISSN 1865-2263 [dostęp 2021-10-27] (niem.).
- ↑ Warum kämpft keiner für den Teufelsberg? [online], www.bz-berlin.de [dostęp 2021-10-27] .
- ↑ Thomas Schubert , Neuer Pächter öffnet den Teufelsberg - gegen Eintritt [online], www.morgenpost.de, 18 sierpnia 2016 [dostęp 2021-10-27] (niem.).
- ↑ Michael Grube , Werksflugplatz der Rheinmetall-Borsig AG Unterlüß [online], geschichtsspuren.de [dostęp 2021-10-27] (niem.).
- ↑ Save Teufelsberg [online], fsbvg.homestead.com [dostęp 2021-10-27] .
- ↑ Voices Under Berlin: Field Station Berlin Reunion 2013 [online], voicesunderberlin.com [dostęp 2021-10-27] .
- ↑ Bob Boilen , Have A Few Minutes Of Serious Fun With Bob Mould [online], NPR, 2019 (All Songs Considered) .
- ↑ Szablon:Cite AV media
- ↑ Manifesto (2) | Julian Rosefeldt [online] [dostęp 2020-08-14] .