Józef

Podobna pisownia: Jozef • Jožef

Józef (język polski)

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

(1.1) imię męskie; zob. też Józef (imię) w Wikipedii

(1.1)

przykłady:: (1.1) Mój stryjeczny dziadek ma na imię Józef.; (1.1) Józef Bem był wybitnym artylerzystą i teoretykiem wojskowości oraz generałem wojsk polskich, węgierskich i tureckich.; (1.1) W Kościele katolickim na 19 marca przypada wspomnienie św. Józefa z Nazaretu, patrona ojców, rodzin, cieśli, drwali, robotników, rzemieślników i dobrej śmierci.; (1.1) Józefowie dzień swego patrona, czyli imieniny, obchodzą 19 marca, a także 29 stycznia, 4, 14 i 28 lutego, 1 marca, 1 maja, 23 czerwca, 4 lipca, 25 sierpnia, 18 września oraz 14 listopada.

kolokacje:: (1.1) pan Józef • brat / kuzyn / wujek / dziadek Józef • mężczyzna imieniem (o imieniu) Józef • święty / błogosławiony Józef • mieć na imię / nosić imię / używać imienia Józef • dać na imię / nadać imię / ochrzcić imieniem Józef • otrzymać / dostać / przybrać imię Józef • dzień imienin / imieniny Józefa • na Józefa (o dniu)

synonimy:: (1.1) zdrobn. Józefek, Józek, Józiek, Józeczek, Józwa, Józio, Jóźko, Józuś, Józik, Ziutek; gw. (Górny Śląsk) Zefel, zdrobn. gw. (Górny Śląsk) Zeflik

wyrazy pokrewne:

gw. (Górny Śląsk) Zeflik mos

forma żeńska Józefina ż, Józefa ż

związki frazeologiczne:: przysłowia: cóż święty Józef zniesie? Kaczka pierwsze jaja zniesie • gdy na święty Józef bociek przybędzie, to już śniegu nie będzie • jak na Matkę Gromniczną, tak na święty Józef • jak na święty Józef bocian przyleci, to na skrzydłach resztki śniegu przynosi • Józef, Mateusz dni z nocą zrównają, a Jan z Tomaszem przesilenie dają • na święty Józef gdy płyną wody, na święty Wojciech rznij trawę dla trzody • na święty Józef koplina, na święty Wojciech trawina • na święty Józef pogoda, będzie w polu uroda • na świętego Józefa wołowa pociecha • na święty Józef czasem śniegu wózek • po świętym Jóźwie, to woda w bruźnie • przyjdzie Józef z pomocą: porówna dzień z nocą • święty Józef kiwnie brodą, idzie zimno na dół z wodą • święty Józek wiezie trawy wózek, ale czasem smuci, bo śniegiem przyrzuci • święty Józef Oblubieniec niechaj ma z rozsady wieniec • święty Józef pogodny, będzie roczek urodny

etymologia:: łac. Ioseph < gr. Ἰωσήφ (Iōsḗph) < hebr. יוֹסֵף (josef) → Bóg doda^[3], niech Pan przyda syna (drugiego)^[4]; źródłosłów dla polskich nazwisk: Józefiak, Józeficz, Józefowicz, Jóźwiak, Jóźwik^[4]

angielski: (1.1) Joseph
arabski: (1.1) يوسف m
białoruski: (1.1) Язэп m, Юзаф m, Восіп m
chorwacki: (1.1) Josip m
czeski: (1.1) Josef m, Jozef m
duński: (1.1) Josef w
esperanto: (1.1) Jozefo
francuski: (1.1) Joseph m
grenlandzki: (1.1) Joorsi
hiszpański: (1.1) José m
interlingua: (1.1) Joseph
jidysz: (1.1) יוסף m (josef / jojsef)
kataloński: (1.1) Josep m
litewski: (1.1) Juozapas m
łaciński: (1.1) Ioseph m, Iosephus m
niemiecki: (1.1) Josef m
nowogrecki: (1.1) Ιωσήφ m
portugalski: (1.1) José m
rosyjski: (1.1) Иосиф m, Осип m
słowacki: (1.1) Jozef m
starogrecki: (1.1) Ἰωσήφ m, Ἰώσηπος m
szwedzki: (1.1) Josef w, Joseph w
turecki: (1.1) Yusuf
ukraiński: (1.1) Йосип m
węgierski: (1.1) József
wilamowski: (1.1) Juza m, Jüzep m, Jüza m
włoski: (1.1) Giuseppe m

↑ Hasło „Józef” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
↑ Porada „imiona w liczbie mnogiej” w: Poradnia językowa PWN.
↑ Hasło „Józef” w: Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Rytm, Warszawa 2003, ISBN 83-7399-022-4.
↑ ^4,0 ^4,1 Jan Miodek, Słownik ojczyzny polszczyzny, oprac. Monika Zaśko-Zielińska, Tomasz Piekot, wydawnictwo Europa, Wrocław 2002, s. 280.