Wikisłownik

rok

To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 24 sie 2024. Od tego czasu wykonano 11 zmian, które oczekują na przejrzenie.
Podobna pisownia Podobna pisownia: Rok • rokk • rook • rök • röök • rȫk

rok (język polski)

edytuj
wymowa:
​?/i, IPA: [rɔk], AS: [rok]
homofon: rock
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) czas, jaki w przybliżeniu zajmuje Ziemi obiegnięcie Słońca, równy 365 lub 366 dni; zob. też rok w Wikipedii
(1.2) astr. czas, w jakim dane ciało niebieskie okrąża inne ciało niebieskie
(1.3) grupa studentów studiująca na tym samym wydziale przez cały okres studiów
(1.4) gw. (Górny Śląsk) spódnica
(1.5) przest. roczny słój w drzewie[1]
(1.6) st.pol. termin rozprawy sądowej[1]
(1.7) st.pol. kadencja sądu[1]
(1.8) daw. sprawa sądowa[1]
(1.9) daw. ustny pozew sądowy[1]
(1.10) daw. zaręczyny[1]
odmiana:
(1.1-3) [2]
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikroklata
dopełniaczrokulat
celownikrokowilatom
biernikroklata
narzędnikrokiemlatami / przest. laty
miejscownikrokulatach / daw. leciech[3]
wołaczrokulata
(1.4-10)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikrokroki
dopełniaczrokuroków
celownikrokowirokom
biernikrokroki
narzędnikrokiemrokami
miejscownikrokurokach
wołaczrokuroki
przykłady:
(1.1) Rok składa się z dwunastu miesięcy.
(1.1) Luty jest najkrótszym miesiącem w roku.
(1.1) Dziecko rosło rok za rokiem.
(1.1) Chilonowi zaś istotnie chodziło o usunięcie Glauka, który jakkolwiek podeszły w leciech, nie był wcale niedołężnym starcem[4].
składnia:
kolokacje:
(1.1) Nowy Rok • przed laty • rok akademicki • rok anomalistyczny • rok gregoriański • rok gwiazdowy • rok jubileuszowy • rok juliański • rok kościelny • rok księżycowy • rok liturgiczny • rok nieprzestępny • rok przestępny • rok rozrachunkowy • rok szkolny • rok tropiczny • rok zerowy • rok zwrotnikowy • rok zwykły
(1.2) rok galaktyczny • jowiszowy rok • marsjański rok • wenusjański rok
(1.3) rok zerowy
synonimy:
(1.1) skr. r.
(1.3) rocznik
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) okres
hiponimy:
(1.1) rok przestępny
holonimy:
(1.1) dziesięciolecie, wiek, stulecie
meronimy:
(1.1) pora roku, miesiąc, tydzień, dzień
wyrazy pokrewne:
rzecz. rocznica ż, rocznicówka ż, rocznik m, rocznikarstwo n, rocznikarz m, roczniak m
zdrobn. roczek m
przym. roczny, rocznicowy, rocznikarski, rokroczny, doroczny
przysł. rocznie, rokrocznie
skr. r.
związki frazeologiczne:
chcesz być bogatym, bądź siedem lat świnią • choćby chłop o jednym oku – byle tego roku • chude lata • co jeden rok płaci, to drugi rok traci • co rok – prorok / co rok, to prorok • czekaj tatka latka, a kobyłę wilcy zjedzą • do siego roku • do siostry w rok szósty, do brata we trzy lata • gdy czerwiec chłodem i wodą szafuje, to zwykle rok cały popsuje • gdy kwiecień chmurny, a maj z wiatrami – dobry rok przed nami • gdy Nowy Rok w progi, to stary w nogi • gdy się maj z grzmotem odezwie na wschodzie, rok sprzyja sianu i zbożu w urodzie • gdy w adwencie szadź na drzewach się pokazuje, to rok urodzajny nam zwiastuje • gdy w adwencie szadź na drzewie się pokazuje, to rok urodzajny nam zwiastuje • gdy w styczniu pszczoła z ula wylatuje, rzadko dobry rok zwiastuje • jak się Katarzyna głosi, tak się Nowy Rok nosi • jeżeli pszczoła w styczniu z ula wylatuje, rzadko pomyślny rok nam obiecuje • każda broń palna raz do roku strzela sama • kiedy styczeń najmroźniejszy, wtedy roczek najpłodniejszy • kto ziemię w adwenta pruje, ta mu trzy lata choruje (sic!) • lata świetlne temu • maj z grzmotami – rok dobry przed nami • mądrość przychodzi z laty, acz nie każdy mądry, kto brodaty • na Nowy Rok pogoda – będzie w polu uroda, na Nowy Rok pluta – będzie w polu pokuta (sic!) • na Nowy Rok przybywa dnia na barani skok • nie pożyczywszy – na tydzień gniewu, pożyczywszy – na cały rok • Nowy Rok jaki, cały rok taki • Nowy Rok nastaje, każdemu ochoty dodaje • Nowy Rok pogodny – zbiór będzie dogodny • pojął żonkę w siódmym lecie, ta mu izby nie zamiecie • raz na ruski rok • Rok Nowy pogodny, zbiór będzie dorodny • rok świetlny • ruski rok • styczeń pogodny wróży rok płodny • styczeń pogodny wróży rok płodny • styczeń rok stary z nowym styka, czasem zimnem do kości przenika, czasem w błocie utyka • suchy marzec, kwiecień mokry, maj przechłodny – nie będzie rok głodny (sic!) • suchy marzec, mokry kwiecień i maj chłodny – wróżą rok niegłodny • w czerwcu się okaże, co nam rok da w darze • w lutym gdy zagrzmi od wschodniego boku, burze i wiatry walne są w tym roku
zobacz też: przysłowia o czasie
etymologia:
słowa „rok” i „lata” mają różne pochodzenie etymologiczne i w staropolszczyźnie miały rozbieżne znaczenia, dawne znaczenia (1.6-9) przeszły na znaczenie oznaczające czas[5]
(1.1-2) scs. рокъ (rokŭ) < prasł. *rokъ 'to, co jest powiedziane, umówione, ustalone; umówiony, ustalony okres'
uwagi:
zob. też rok w Wikicytatach
tłumaczenia:
(1.4) zobacz listę tłumaczeń w haśle: spódnica
źródła:
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Hasło „Rok” w: Jan Karłowicz, Słownik gwar polskich, t. V, Akademia Umiejętności, Kraków 1900, s. 556.
  2. ↑   Hasło „rok” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
  3. ↑   Hasło „lato” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  4. ↑ Henryk Sienkiewicz, Quo vadis.
  5. ↑ http://obcyjezykpolski.pl/rok-ale-lata/

rok (język czeski)

edytuj
wymowa:
​?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) rok
odmiana:
(1.1)
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikrokroky
dopełniaczroka / rokuroků
celownikrokurokům
biernikrokroky
wołaczrokuroky
miejscownikroce / rokurocích
narzędnikrokemroky
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

rok (esperanto (morfem))

edytuj
wymowa:
znaczenia:

morfem

(1.1) skała
(1.2) muz. rock
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pochodne:
(1.1) rzecz. roko, rokaĵo, rokĝardeno, rokperdriko
przym. roka, rokeca, surroka
czas. senrokigi
(1.2) rzecz. roko, blusroko, metalroko, poproko, ŝtonroko
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

rok (język islandzki)

edytuj
wymowa:
IPA: [rɔːk]
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) bardzo silny sztorm (10. stopień w skali Beauforta)
odmiana:
(1.1) lp rok, ~, ~i, ~s (~ið, ~ið, ~inu, ~sins); lm ~, ~, ~um, ~a (~in, ~in, ~unum, ~anna)
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

rok (język kaszubski)

edytuj
wymowa:
IPA: /ɾɔk/
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) rok[1]
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
(1.1) cządë rokù → pory roku
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
  1. ↑ Roman Drzeżdżon, Grzegorz J. Schramke, Słowniczek polsko-kaszubski, Region, Gdynia 2003-2012, ISBN 978-83-7591-191-6.

rok (język niderlandzki)

edytuj
wymowa:
​?/i
IPA: /rɔk/
​?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) spódnica
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Holenderski - Ubrania
źródła:

rok (slovio)

edytuj
zapisy w ortografiach alternatywnych:
рок
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik

(1.1) rok
odmiana:
(1.1) lm rokis
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

rok (język słowacki)

edytuj
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) rok
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) skr. r.
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz.
zdrobn. rôčik m
przym. ročný
przysł. ročne
związki frazeologiczne:
byť sto rokov za opicami
etymologia:
uwagi:
źródła:

rok (język starosaksoński)

edytuj
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) dym
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz starosaksoński, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=rok&oldid=8438081”
  NODES