tchórz
tchórz (język polski)
edytuj- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- (1.1) pejor. przen. człowiek bojaźliwy, strachliwy
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
- (2.1) zool. niewielki europejski ssak drapieżny; zob. też tchórz zwyczajny w Wikipedii
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik tchórz tchórze dopełniacz tchórza tchórzów / tchórzy celownik tchórzowi tchórzom biernik tchórza tchórzów / tchórzy narzędnik tchórzem tchórzami miejscownik tchórzu tchórzach wołacz tchórzu tchórze - (2.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik tchórz tchórze dopełniacz tchórza tchórzów / tchórzy celownik tchórzowi tchórzom biernik tchórza tchórze narzędnik tchórzem tchórzami miejscownik tchórzu tchórzach wołacz tchórzu tchórze
- przykłady:
- (1.1) Będziesz się ukrywał, jak tchórz!?
- (2.1) Można tu spotkać makaki, zagrożone wyginięciem lamparty, prowadzące nocne życie żenety oraz tchórze.
- składnia:
- synonimy:
- (1.1) bojaźliwiec, strachajło, cykor, panikarz, trusia, asekurant, ostrożniak, kapitulant, trzęsidupa, zajęcze serce, człowiek małego ducha; gw. (Mazowsze) ćchórz[1]
- antonimy:
- (1.1) bohater
- hiperonimy:
- (2.1) łasica
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. tchórzostwo n, tchórzliwość ż, tchórzenie n, stchórzenie n
- czas. tchórzyć ndk., stchórzyć dk.
- przym. tchórzliwy, tchórzy
- przysł. tchórzliwie
- związki frazeologiczne:
- tchórzem podszyty • tchórz go obleciał • brać za tchórza • mieć tchórza • śmierdzieć tchórzem
- etymologia:
- (1.1) obserwacja zachowania zwierzęcia stała się podstawą do wyłonienia się znaczenia „człowiek bojaźliwy”
- (2.1) prasł. *dъchor'ь → to, co wydaje nieprzyjemną woń > zwierzę wydalające ciecz o nieprzyjemnym zapachu, tchórz Mustela putorius[2]
- uwagi:
- (2.1) zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) coward, chicken; (2.1) polecat
- arabski: (1.1) جبان
- baskijski: (1.1) koldar, kakati; (2.1) ipurtats
- białoruski: (1.1) баязлівец m; (2.1) тхор m
- duński: (1.1) kujon w; (2.1) ilder w
- esperanto: (1.1) timulo; (2.1) putoro
- estoński: (1.1) jänes; (2.1) tuhkur
- francuski: (1.1) couard
- hiszpański: (1.1) cobarde m; (2.1) turón m, mofeta ż
- jidysz: (1.1) פּחדן m (pachdn), טכויר m (tchojr); (2.1) טכויר m (tchojr)
- kaszubski: (1.1) bòjón m
- kataloński: (1.1) covard m
- kazachski: (1.1) қорқақ; (2.1) күзен
- kornijski: (2.1) yewgenn m
- litewski: (2.1) šeškas m
- łotewski: (2.1) sesks m
- niemiecki: (1.1) Feigling; (2.1) Iltis m
- nowogrecki: (1.1) δειλός m; (2.1) βρωμοκούναβο n
- ormiański: (1.1) վախկոտ
- rosyjski: (1.1) трус m; (2.1) хорёк m
- słowacki: (2.1) tchor m
- staroegipski: (1.1) (ḥm)
- szwedzki: (1.1) fegis w; (2.1) iller w
- ukraiński: (1.1) боягуз m, тхір m; (2.1) тхір m
- węgierski: (1.1) gyáva
- wilamowski: (1.1) tfuəš m; (2.1) štȧŋkjer m
- włoski: (2.1) puzzola ż
- źródła:
- ↑ Anna Kowalska, Alina Strzyżewska-Zaremba, Atlas gwar mazowieckich, t. X, ISBN 83-04-03909-5, mapa nr 489.
- ↑ Hasło „tchórz” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.