anioł
anioł (język polski)
edytuj
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- (1.1) rel. istota duchowa, nadprzyrodzona, pośrednik pomiędzy Bogiem a człowiekiem; zob. też anioł w Wikipedii
- (1.2) pot. przen. szlachetny, dobry człowiek
- (1.3) pot. przen. ktoś, kto czuwa nad kimś
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
- (2.1) icht. zob. raszpla, raszpla zwyczajna, anioł morski, skwat, ryna; zob. też raszpla zwyczajna w Wikipedii
- (2.2) pot. uczn. przen. piękna dziewczyna[1]
- odmiana:
- (1.1-3)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik anioł aniołowie / anioły / anieli[2] dopełniacz anioła aniołów celownik aniołowi aniołom biernik anioła aniołów narzędnik aniołem aniołami miejscownik aniele aniołach wołacz aniele aniołowie / anioły / anieli - (2.1-2)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik anioł anioły dopełniacz anioła aniołów celownik aniołowi aniołom biernik anioła anioły narzędnik aniołem aniołami miejscownik aniele aniołach wołacz aniele anioły
- przykłady:
- (1.1) Pani Felicja twierdzi, że widziała anioła.
- (1.2) Nasz sąsiad jest prawdziwym aniołem.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) Anioł Pański • Anioł Stróż • anioł śmierci / ciemności / zemsty / zagłady • upadły anioł
- synonimy:
- (1.1) stróż, dobry duch, skrzydlaty, świetlisty; gw. (Śląsk Cieszyński) annioł, gw. (Górny Śląsk) angelus, aniół, anniół
- (1.2) samarytanin, altruista, dobra dusza, człowiek o gołębim sercu
- (1.3) anioł stróż
- (2.1) raszpla, raszpla zwyczajna, anioł morski, skwat, ryna
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. Anioł m, Aniela ż, Anielka ż, aniołowate nmos, anielskość ż, anielstwo n, anielenie n, rozanielenie n, rozanielanie n
- czas. anieleć ndk., rozanielać ndk., rozanielić dk.
- przym. anieli, anielski, aniołowy, aniołkowy, aniołowaty, aniołkowaty, angeologiczny
- przysł. anielsko
- związki frazeologiczne:
- anioł dobroci • anioł przeleciał / jakby anioł przeleciał • być aniołem • stać jak anioł w ciąży[3] • upadły anioł
- etymologia:
- (1.1) czes. anděl[4] < łac. angelus[5] < gr. ἄγγελος (angelos)[5][6] → poseł[5][7]; wysłannik; zwiastun
- uwagi:
- zob. też anioł (ujednoznacznienie) w Wikipedii
- zob. też anioł w Wikicytatach
- (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Indeks terminów religijnych
- tłumaczenia:
- (2.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: raszpla
- alabama: (1.1) aatiwakàyka
- angielski: (1.1) angel; (1.2) angel
- arabski: (1.1) ملاك m, ملك m
- baskijski: (1.1) aingeru
- białoruski: (1.1) анёл m
- bułgarski: (1.1) ангел m; (1.2) ангел m
- chorwacki: (1.1) anđeo m
- czeski: (1.1) anděl m
- dolnołużycki: (1.1) janźel m
- duński: (1.1) engel w
- esperanto: (1.1) anĝelo; (1.2) anĝelo
- fiński: (1.1) enkeli
- francuski: (1.1) ange m
- gocki: (1.1) 𐌰𐌲𐌲𐌹𐌻𐌿𐍃 m
- górnołużycki: (1.1) jandźel m
- grenlandzki: (1.1) inngili
- gudźarati: (1.1) ફિરસ્તો m (phirastō)
- hebrajski: (1.1) מלאך m (malach)
- hiszpański: (1.1) ángel m; (1.2) ángel m
- inuktitut: (1.1) ᐊᓂᕐᓂᓯᐊᖅ
- islandzki: (1.1) engill m
- japoński: (1.1) 天使 (てんし, tenshi)
- jidysz: (1.1) מלאך m (malech)
- kaszubski: (1.1) aniół
- kataloński: (1.1) àngel m
- kazachski: (1.1) періште
- koreański: (1.1) 천사 (ch’ŏnsa)
- litewski: (1.1) angelas m
- łaciński: (1.1) angelus m
- niemiecki: (1.1) Engel m
- norweski (bokmål): (1.1) engel m
- nowogrecki: (1.1) άγγελος m; (1.2) άγγελος m
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1)
- portugalski: (1.1) anjo m
- rosyjski: (1.1) ангел m
- rumuński: (1.1) înger m
- słowacki: (1.1) anjel m; (1.2) anjel m
- staroangielski: (1.1) enġel m
- staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) анг҄елъ / ⰰⱀⰼⰵⰾⱏ m
- suahili: (1.1) malaika; (1.2) malaika
- szwedzki: (1.1) ängel w; (1.2) ängel w
- turecki: (1.1) melek
- tuvalu: (1.1) agelu
- ukraiński: (1.1) ангел m, янгол m
- węgierski: (1.1) angyal
- wietnamski: (1.1) thiên thần
- wilamowski: (1.1) ęŋŋəl m, engl m
- włoski: (1.1) angelo m; (1.2) angelo m; (1.3) angelo m
- źródła:
- ↑ Małgorzata Kasperczak, Monika Rzeszutek, Joanna Smól, Halina Zgółkowa, Nowy słownik gwary uczniowskiej, red. Halina Zgółkowa, Wydawnictwo EUROPA, Wrocław 2004, ISBN 83-88962-71-X, s. 18.
- ↑
Hasło „anioł” w: Wielki słownik ortograficzny, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ Jan Miodek, Od świętego Marcina zima się zaczyna, w: Odpowiednie dać rzeczy słowo. Szkice o współczesnej polszczyźnie, Wrocław 1987.
- ↑ Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 23.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Hasło „anioł” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.
- ↑ Hasło „Anioł” w: Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Rytm, Warszawa 2003, ISBN 83-7399-022-4, s. 46.
- ↑ Hasło „anioł” w: Słownik wyrazów obcych, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. 1995 i nn.