człowiek

człowiek (język polski)

człowiek (1.1-2) z psem

wymowa:: ^?/i, IPA: [ˈʧ̑wɔvʲjɛk], AS: [ču̯ovʹi ̯ek], zjawiska fonetyczne: zmięk.• i → j

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) antrop. Homo sapiens Linnaeus^[1], istota o najwyższym stopniu świadomości zamieszkująca Ziemię; zob. też człowiek w Wikipedii

(1.2) ktoś, jakaś osoba

(1.3) pracownik, podwładny, członek

odmiana:

(1.1-3)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	człowiek	ludzie
dopełniacz	człowieka	ludzi
celownik	człowiekowi	ludziom
biernik	człowieka	ludzi
narzędnik	człowiekiem	ludźmi
miejscownik	człowieku	ludziach
wołacz	człowieku / poet. człowiecze	ludzie

przykłady:: (1.1) W niczym więc człowiek nie przewyższa zwierząt, bo wszystko jest marnością^[2].; (1.2) Ten człowiek ucieka! Łapcie tego człowieka!; (1.3) Major cieszył się szacunkiem wśród swoich ludzi.

składnia:

kolokacje:: (1.1) bezbarwny człowiek

synonimy:: (1.2) osoba, persona; przen. śmiertelnik, śmiertelny; pot. gość; przest. lub żart. człek, człeczyna; (1.3) pracownik, robotnik, podwładny, swój

antonimy:: (1.1) przedmiot, rzecz, wytwór; (1.3) obcy

hiperonimy:: (1.1) istota

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. człek mos, człowieczeństwo n, człowieczość ż, uczłowieczenie n, ludzkość ż, uczłowieczanie n, uczłowieczenie n, odczłowieczanie n, odczłowieczenie n

zdrobn. człowieczek mos

zgrub. człowieczysko n, człeczyna mos

czas. uczłowieczać ndk., uczłowieczyć dk., odczłowieczać ndk., odczłowieczyć dk.

przym. człowieczy, uczłowieczony, człowiekowaty, odczłowieczony, ludzki

przysł. człowieczo, po ludzku

związki frazeologiczne:: biały człowiek • człowiek czynu • człowiek interesu • człowiek rozumny • człowiek pekiński • swój człowiek • szary człowiek • szukam człowieka • wielki człowiek • przysłowia: bogatego i na szubienicy diabli nie wezmą, a biednemu człowiekowi lada sznurek robi amen^[3] • człowiek człowiekowi wilkiem • dobrego człowiek nie wytrzyma, a złe musi^[3] • ludzi moc, a o człowieka bieda^[4] • kiedy bieda w dom zawita, o człowieka nikt nie pyta • nie szata zdobi człowieka, lecz człowiek szatę • od złego człowieka odrzynaj połę a uciekaj^[5] • styczeń, styczeń wszystko studzi – ziemię, bydło, ludzi

etymologia:: (1.1) ogsłow., z prasł. *čelověkъ → człowiek; słowo występujące tylko w językach słowiańskich^[6]; (1.1) por. ros. человек, czes. člověk itd.

uwagi:: zob. też człowiek w Wikicytatach

tłumaczenia:

abchaski: (1.1) ауаҩы
ajnoski: (1.1) アィヌ (aynu)
albański: (1.1) njeri m
angielski: (1.1) human; (1.2) person; (1.3) man
arabski: (1.1) آدم (ādam) m, إنسان
baskijski: (1.1) gizaki
białoruski: (1.1) чалавек m (čalavek)
bułgarski: (1.1) човек m (čovek); (1.2) човек m (čovek); (1.3) човек m (čovek)
chiński standardowy: (1.1) 人 (rén); (1.2) 人 (rén)
chorwacki: (1.1) čovjek m
czeski: (1.1) člověk m; (1.2) člověk m
dolnołużycki: (1.1) cłowjek m, luź m
duński: (1.1) menneske n
esperanto: (1.1) homo; (1.2) homo, persono, individuo
estoński: (1.1) inimene
fenicki: (1.1) 𐤀𐤃𐤌
fiński: (1.1) ihminen
francuski: (1.1) homme m; (1.2) homme m, personne ż; (1.3) monde m
galicyjski: (1.1) home m; (1.2) home m; (1.3) home m
górnołużycki: (1.1) čłowjek m
grenlandzki: (1.1) angut
gruziński: (1.1) კაცი (k'aci)
guarani: (1.1) ava
hawajski: (1.1) kanaka; (1.2) kanaka; (1.3) kanaka
hebrajski: (1.1) אדם m (adam); (1.2) בן אדם m (ben adam)
hindi: (1.1) आदमी m
hiszpański: (1.1) hombre m; (1.2) hombre m; (1.3) hombre m
interlingua: (1.1) homine
islandzki: (1.1) maður m; (1.2) maður m
jaćwieski: (1.1) mard
japoński: (1.1) 人間 (にんげん, ningen); (1.2) 人 (ひと, hito)
jidysz: (1.1) מענטש m (mencz); (1.2) ייִד m (jid)
kałmucki: (1.1) күн (kün)
kaszubski: (1.1) człowiek m
kataloński: (1.1) home m; (1.2) home m
koreański: (1.1) 사람 (saram); (1.2) 사람 (saram)
litewski: (1.1) žmogus m; (1.2) žmogus m
łaciński: (1.1) homo m
łotewski: (1.1) cilvēks m
niderlandzki: (1.1) mens m; (1.2) man
niemiecki: (1.1) Mensch m; (1.2) Mann m
norweski (bokmål): (1.1) menneske n
norweski (nynorsk): (1.1) menneske n
nowogrecki: (1.1) άνθρωπος m; (1.2) άνθρωπος m
ormiański: (1.1) մարդ (mard)
pali: (1.1) nara m, macca m
polski język migowy:
(w zapisie SignWriting)
(1.1) , klasyfikator: , , , ludzie: , ,
portugalski: (1.1) homem m, humano m; (1.2) homem m
rosyjski: (1.1) человек m (čelovek); (1.2) человек m (čelovek); (1.3) человек m (čelovek)
rumuński: (1.1) om m; (1.2) om m, persoană ż
ruski: (1.1) человѣкъ m; (1.2) человѣкъ m; (1.3) человѣкъ m
sanskryt: (1.1) नृ, जन
slovio: (1.1) cxlovek (чловек)
słowacki: (1.1) človek m; (1.2) človek m
staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) чловѣкъ m; (1.2) чловѣкъ m; (1.3) чловѣкъ m
staroczeski: (1.1) člověk m, člověčina ż, člověčenstvie n, člověčstvie n; (1.2) člověk m, osoba ż, muž m
starogrecki: (1.1) ἄνθρωπος m (ánthrōpos)
staroormiański: (1.1) մարդ (mard)
staroruski: (1.1) человѣкъ m; (1.2) человѣкъ m; (1.3) человѣкъ m
starosłowacki: (1.1) človek m; (1.2) človek m
suahili: (1.1) mtu; (1.2) mtu
szwedzki: (1.1) människa w, mänska w, karl w; (1.2) karl w
tetum: (1.1) ema
turecki: (1.1) adam, insan
tybetański: (1.1) མི
ukraiński: (1.1) людина ż (lûdina); (1.2) людина ż (lûdina); (1.3) людина ż (lûdina)
umbundu: (1.1) ulume
wepski: (1.1) ristit
węgierski: (1.1) ember
wilamowski: (1.1) menś m, menč m, menš m, menć m, meńć m; (1.2) menś m, menč m, menš m, menć m, meńć m
włoski: (1.1) uomo m; (1.2) uomo m; (1.3) uomo m

źródła:

↑ Hasło „Homo sapiens” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
↑ Księga Koheleta 3,19, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003 (tłum. Konrad Marklowski).
↑ ^3,0 ^3,1 Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 4/1951, s. 6.
↑ Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 13.
↑ Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 14.
↑ Hasło „człowiek” w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, s. 99.

człowiek (język kaszubski)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) człowiek

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

[Homo_sapiens-1] Hasło „Homo sapiens” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.

[2] Księga Koheleta 3,19, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003 (tłum. Konrad Marklowski).

[Tokarski-3] 3,0 ^3,1 Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 4/1951, s. 6.

[4] Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 13.

[5] Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 14.

[6] Hasło „człowiek” w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, s. 99.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]