wieczór

wieczór (język polski)

wieczór (1.1)

wymowa:: IPA: [ˈvʲjɛt͡ʃur], AS: [vʹi ̯ečur], zjawiska fonetyczne: zmięk.• i → j ^?/i; ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) część doby między zachodem słońca a nocą

(1.2) pot. impreza

(1.3) daw. zabawa taneczna^[1]

przysłówek

(2.1) w czasie wieczoru (1.1)

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	wieczór	wieczory
dopełniacz	wieczoru / wieczora^[2]	wieczorów
celownik	wieczorowi	wieczorom
biernik	wieczór	wieczory
narzędnik	wieczorem	wieczorami
miejscownik	wieczorze	wieczorach
wołacz	wieczorze	wieczory

(1.2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	wieczór	wieczory
dopełniacz	wieczoru	wieczorów
celownik	wieczorowi	wieczorom
biernik	wieczór	wieczory
narzędnik	wieczorem	wieczorami
miejscownik	wieczorze	wieczorach
wołacz	wieczorze	wieczory

przykłady:: (1.1) Koncert rozpocznie się wieczorem i potrwa całą noc.; (1.2) W dzisiejszym wieczorze wystąpi gościnnie kabaret „Potem”.; (1.3) Gdy raz na tańcujący wieczór miała iść Antolka, / to do kuzyna Bolka mówiła – płacząc – tak: / „Ja nie mam co na siebie włożyć (…)”^[3]; (2.1) Dziś wieczór idziemy do kina.

składnia:: (2.1) używane wyłącznie z innym wyrazem określającym czas

kolokacje:: (1.2) wieczór artystyczny • wieczór autorski; (2.1) dziś / wczoraj / jutro wieczór • o szóstej / siódmej / … wieczór

synonimy:: (1.1) koniec dnia, wieczorowa pora; daw. wieczornica; (2.1) wieczorem

antonimy:: (1.1) poranek

hiperonimy:: (1.1) pora dnia

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. wieczornica ż, wieczerza ż, wieczorynka ż, wieczorówka ż

zdrobn. wieczorek m

czas. wieczerzać ndk.

przym. wieczorny, wieczorowy

przysł. wieczorem, wieczorami, wieczorkiem, wieczorowo

związki frazeologiczne:: (1.1) dobry wieczór • do wieczora! • od świętej Anki chłodne wieczory, poranki; (1.2) wieczór kawalerski, wieczór panieński

etymologia:: prasł. *večerъ < praindoeur. *wekʷsperos

uwagi:

tłumaczenia:: (2.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: wieczorem

abazyński: (1.1) хъвлапны
albański: (1.1) mbrëmje ż
aleucki: (1.1) angalikinga, angaliking-a
amharski: (1.1) ምሽት
angielski: (1.1) evening
arabski: (1.1) ليلة ż, عشاء m, مساء m
azerski: (1.1) axşam, gecə
baskijski: (1.1) arratsalde, arrastiri, arrats, ilunabar
białoruski: (1.1) вечар m
bośniacki: (1.1) veče n
bułgarski: (1.1) вечер m
chiński standardowy: (1.1) 晚 (wǎn); (2.1) 晚 (wǎn)
chorwacki: (1.1) večer m
czeski: (1.1) večer
dolnołużycki: (1.1) wjacor m
duński: (1.1) aften w
esperanto: (1.1) vespero
fiński: (1.1) ilta
francuski: (1.1) soir m
górnołużycki: (1.1) wječor
grenlandzki: (1.1) unnugiaq
gruziński: (1.1) საღამო (saghamo)
hawajski: (1.1) ahiahi
hindi: (1.1) शाम ż (śām)
hiszpański: (1.1) tarde ż, noche ż, atardecer m; (1.2) velada ż
ido: (1.1) vespero
interlingua: (1.1) vespere
islandzki: (1.1) kvöld n
japoński: (1.1) 夕方 (ゆうがた, yūgata)
jidysz: (1.1) אָוונט m (ownt)
kaszubski: (1.1) wieczór m
kataloński: (1.1) vespre m
keczua: (1.1) ch'isi
ketyjski: (1.1) бись
limburski: (1.1) aovend m
łaciński: (1.1) vesper, vespera
niderlandzki: (1.1) avond m
niemiecki: (1.1) Abend m
norweski (bokmål): kveld m
norweski (nynorsk): kveld m
nowogrecki: (1.1) βράδυ n, εσπέρα ż; (1.2) βραδιά ż
ormiański: (1.1) երեկո
pikardyjski: (1.1) vèpe m, vièpe m
polski język migowy:
(w zapisie SignWriting)
(1.1)
rosyjski: (1.1) вечер m
rumuński: (1.1) seară ż
sanskryt: (1.1) साय
słowacki: (1.1) večer m
susu: (1.1) nunmare
sycylijski: (1.1) sira ż
szwabski: (1.1) Ôbed m, Ôbend m
szwedzki: (1.1) kväll w, afton w
tagalski: (1.1) gabi
tahitański: (1.1) ahiahi
turecki: (1.1) akşam
tuvalu: (1.1) afiafi
udmurcki: (1.1) ӝыт
ukraiński: (1.1) вечір m
wilamowski: (1.1) öwyt m, ȫwyt m
włoski: (1.1) sera ż

źródła:

↑ Ignacy Stein, O powstawaniu wyrazów, „Poradnik Językowy” nr 5/1907, s. 72.
↑ Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
↑ Andrzej Włast, Ja nie mam co na siebie włożyć.