فرخ آباد
| فرخ آباد | |
| |
| مُلک: | بھارت |
| ریاست: | اتر پردیش |
| ضلع: | فرخ آباد |
| آبادی: | 275,754 (2011ء) |
| بولی: | اردو، انگریزی |
فرخ آباد (Farrukhabad)، بھارت دی ریاست اتر پردیش وچ اک شہر تے لوک سبھا حلقہ اے۔ ضلع فرخ آباد، اتر پردیش دی شمال مغربی دشا وچّ ستھت ہے۔ اسدا پرماپ 105 کلو میٹر لمبا اتے 60 کلو میٹر چوڑا ہے۔ اسدا کھیترپھل 4349 ورگ کلو میٹر ہے، گنگا، رامگنگا، کالندی اتے ایسن ندی اس کھیتر دیاں پرمکھ ندیاں ہن۔ اتھے گنگا دے پچھمی تٹ اتے آبادی بہت سماں پہلاں توں پائی جاندی ہے۔ پانچال دیش جو کہ پراچین - کال توں جانیا جاندا ہے۔ اسدا چرچہ، پانچالی اتے پانچال - نریش انیکاں روپاں وچّ مہامبھارت وچّ آیا ہے۔
شہر
سودھوکاروبار تے پیشے دی نظر توں فرخ آباد اک مہتوپورن شہر ہے۔ ایہ 100 کلو میٹر دے اردھویاس دا شہر اج وی اپنا اک مہتو رکھدا ہے۔ شہر وچّ 300 - 400 سال پرانے انیک کھنڈہر اجے بچے پئے ہن۔ پرورتی شاسکاں اتے ہور شاسکونشاں دے سمرتھکاں نے ہی شاید اس بھوناں نوں نشٹ کیتا ہے۔ پھروکھاباد وچّ لگبھگّ 20 مقبرے ہن۔ ایہناں دا سوخم وشلیشن اک نویکلا سچائی دا ادگھاٹن کردا ہے۔ پلاسٹر دی تہ دے ہیٹھاں چھپے راجگیری - کلے دے اوہ مولک تتّ پراچین راجگیری - کوشل اتے ہندو کلاکاری دے پرتیک چہن ہے۔
گنگا تٹ اتے گھاٹیا - گھاٹ، ٹونک - گھاٹ اتے رانی گھاٹ اتے اٹاں دا اک پراچین اساری ویکھیا جا سکدا ہے۔ گھٹیا - گھاٹ انتئیشٹِ لئی پریوگ کیتا جاندا ہے۔ گھٹیا دا متلبّ اتھے مرنا-جمنا تھاں ہے۔ کجھ جیرن - شیرن کھنڈہر ایدھر - ادھر ہن۔ پھروکھاباد دے اتہاس نوں پرلکشت کرن لئی زیادہ کجھ باقی نہیں ہے۔ دس سال پوروَ ڈی . این . کالج وچّ خدائی کارج توں پراپت کجھ مورتیاں، جو پوروَ اتے اتری (بعد) گپت قالین ہے۔ ایہہ مورتیاں ہندو مندر راجگیری کلے دے انکھڑواں انگ ہن اتے ہن اوہ ڈی . این . کالج دے پرانگن وچّ ستھت ہن۔ ایہ سارے مورتیاں مورتیکاراں دی اتم کوٹِ دی کلا دی سریشٹتا دے جیونت پرتیک ہے جو گپت کال وچّ ادھوگتی نوں پراپت ہوئی۔
مندر
سودھوفتہگڑھ دے مندراں وچوں اک مندر وچّ عما - پرمیشور اتے گنیش دیاں پرتماواں ہن۔ شیلی اتے پرتیکاتمک آدھار اتے ایہہ 11 - 12 شدی دیاں ہن۔ جو کہ کلا پارکھیاں لئی بہت مہتوپورن ہن۔ اتر - مگلکالین سماں دے انیک مندر اتھے ہن۔ ایہہ مندر داروہشٹک سوندریا اتے راجگیری کلے دے سریشٹتا دے اداہرن ہن۔ سوندریا اتے کویتا - شاسر جنسادھارن دی کلاتمک ابھرچیاں دے وشا وچّ کہندا نہیں اگھاتا۔ پھروکھاباد وچّ بڑپر وچّ اک اٹاں توں نرمت مندر ہے۔ جس وچّ ہندو دیوی - دیوترپن دی پاشان - مورتیاں ہن۔ الویرنی نے اپنی کتاب کتاب ال - ہند وچّ وی پھروکھاباد دا چرچا کیتا ہے۔
درگ
سودھواک درگ جو کہ ہنے وی اکشی ہے، راجپوت ریجیمینٹل سینٹر دے ادھپتء وچّ ہے۔ ایہہ گنگا دے پچھم والا تٹ اتے ستھت ہے۔ اس قلعوں دے وشا وچّ پھروکھاباد وچّ بہت زیادہ باقی نہیں ہے۔ اک قلعہ جو کہ ہنے تکّ صحیح - سلامت ہے اوہ راجپوت ریجیمینٹل سینٹر دے ادھین ہے۔ ایہہ گنگا دے پچھم والا تٹ اتے اوستھت ہے۔ قلعے دے پرمکھدوار دا سدھار کر اسنوں نواں بنایا گیا ہے۔ پھروکھاباد شہر دے چاراں طرف دی پراچیر وچّ دس دروازے ہے درواجیاں دے نعماں وچّ لال دروازہ، رانی دروازہ، ہسینیا دروازہ، قادری دروازہ، جسمائی دروازہ، مؤ دروازہ شامل ہے۔ پھروکھاباد وچّ رانی مسجد ہے، رانی شبد انیک رپوں اتے ستھاناں توں جڑیا ہے۔ اتھے جویں رانی باغ، رانی گھاٹ، رانی دروازہ اتے رانی مسجد۔ شہر وچّ اک درگ سی، جو کہ دھوست کر دتا گیا اتے اسدے ملوے توں اک نویں ٹاؤنہال دا اساری کیتا گیا۔
پھروکھاباد توں 12 کلو میٹر کانپور رستہ اتے اک قلعہ ہے جو کہ ہن بھگناوشیش صرف ہے۔ موہنداباد، پھروکھاباد توں 20 کلو میٹر دور وچوں قلعے دیاں دیواراں ہنے وی ویکھی جا سکدیاں ہن۔ جو کہ بہت ہی جیرن - شیرن دشا وچّ ہن۔ موہمداباد دا قلعہ فوجی بغاوت دے بعد دھوست ہویا۔ جیچند دے سمیں وچّ فتہگڑھ چھاؤنی کھیتر سی۔ محمد تگلک 1343 وچّ فتہگڑھ آیا۔ اوہ آپ پھروکھاباد وچّ ٹھہریا اتے اسدے فوجی فتہگڑھ وچّ۔ دلیپ سنگھ، پنجاب دے انتم سکھ شاسک لاہور وچّ راجیچیت ہوئے، اتے پھروکھاباد وچّ انھاننوں بندی بناکے رکھیا گیا۔ اوہ اتھے 3 سال 8 مہینے تکّ بندی رہے۔
سنکشا
سودھوفتح گڑھ توں 35 کلو میٹر دور ستھت سنکشا ہے۔ اسدا پرتھمولیکھ والمیک رامائن وچّ پایا جاندا ہے۔ سنکشا نریش سیتا سوینور وچّ آمنترت سن۔ جنسموہ وچّ انھاننے اپنے مِ گرو دا نمائش کیتا۔ اوہ سیتا نوں بناں شرط لے جانا چاؤہندے سن۔ اوہ راجا جنک دوارا پراست اتے ویرگتی نوں پراپت ہوئے اسدے بعد جنک نے اپنے انج کنشدھوج نوں سنکشا اتے ادھیکار کرن لئی کیہا پر مہامبھارت وچّ اس تھاں دا کوئی چرچہ نہیں پایا جاندا۔ بدھ دھرم دے اتہاس وچّ اسدا چرچہ بہت کرکے پایا جاندا ہے۔ کیہا جاندا ہے کہ بھگوان بدھ اتھے 8 - 10 دن ٹھہرے سن۔ اتھوں اوہ پھروکھاباد شہر گئے، جدوں کہ اوہ سنکشا توں کنوج دی یاترا اتے سن۔ جیکر بدھ کال وچّ ہی نہیں، تاں بعد وچّ اتھے بودھی وہاراں، دا آگمن ہویا۔
سنکشا دا اتکھنّ کارج ایہہ سدھ کردا ہے کہ انیک اچکوٹِ دے بھون اتے دھارمک تھاں تدنتر اتھے آئے، بودھی دھرماولمبیاں دیاشرئداتاواندوارا بناوائے گئے۔ سنکشا وی بودھوں لئی اک پوتر تیرتھ جگہ ہے۔ سنکشا دا چرچہ پاننی دی اشٹدھیایی وچّ وی پایا جاندا ہے۔ چینی پاندھی پھاہموان نے وی اس ستھان دا چرچہ کیتا ہے۔ اس ستھان توں انیک بدھ مورتیاں خدائی وچّ پراپت ہوئی۔ جو کہ ہن متھرا عجائب-گھر وچّ رکھی ہے۔ چینی تیرتھ - پاندھی ہوینتسانگ دے انوسار سنکشا اچّ کوٹِ دے بھوناں توں سسجت نگر ہے جسدا اساری سمراٹ اشوک نے اتے اسدے اترورتی شاسکاں نے کیتا۔ سنکشا نے ہن اپنا دولت کھوہ دتا اتے صرف گرام رپ وچّ باقی ہے۔
کنوج
سودھوفتہگڑھ توں 25 کلو میٹر دور پراچین بھارت دا اک اتیئنت مہتوپورن کیندر کنوج ستھت ہے۔ رامائن دے انوسار ایہہ نگر کوشامب دوارا بسایا گیا۔ جو کہ کش دا پتّ سی۔ مہامبھارت وچّ وی اسدے وشا وچّ چرچہ پائے جاندے ہن۔ 606 ای0 وچّ ہرشوردھن جدوں تھانیشور ( دلی دے اتر وچّ ) دا شاسک بنا، اسنے اپنی راجدھانی گنگاتٹیئے کنوج وچّ ستھاناننترت کیتی۔ کٹھیاد توں بنگال تکّ اسدے 41 سال دے شاسنکال وچّ بھارت دا اک مہتوپورن کیندر ہرشوردھن دی راجدھانی ہون دے کارن اتھے انیک اتم کوٹِ دے بھوناں دا اساری ہویا جو کہ ہن لپت ہو گئے ہن۔
6ویں شدی توں اس ستھان دا مہتو ودھیا۔ کنوج انیک شتابدیاں تکّ مہتو دا کیندر رہا۔ دربھاگئوش ایہہ ودیش آکرمنکاریاں دا غصہ پاتر ہو گیا۔ جو اپنے سورنم اتہاس دے ساکشی ہن۔ پرانی پوشاک، پرانے وستر پھولمتی مندر وچّ اج وی ویکھے جا سکدے ہن۔ غوری شنکر مندر اتے نکٹستھ چودھریپر کھیتر، دیوکالی اتے سلیمپر گرام سارے پراچین وراثت دے کیندر ہن۔ اس سارے ستھاناں اتے راجگیری کلا اتے مورتیکلا دا ادوتیئے سوندریا ویکھیا جا سکدا ہے۔
836 ای0 وچّ کنوج اتے پرتیہاراں دا ادھپتّ ہو گیا۔ پرتیہار خاندان دا انتم شاسک راجپال سی، اسدی راجدھانی اتے موہمد غزنی دے 1018 ای0 وچّ حملہ کیتا۔ بارا - وار ہوئے آکرمناں نے نگر نوں چھنّ - بھنّ کر دتا جسدے نال اوہ پنّ : نہیں ابھر پایا۔ محمد غزنی دے اتہاسک ورتانت اتوی دے انوسار 10، 000 ہندو مندراں نوں موہمد دی تلوار دا شکار ہونا پیا۔ 1030 وچّ الویرنی کنوج آیا، اسنے اتھے مسلمان آبادی دا چرچہ کیتا ہے۔ اسدے چرچے دے انوسار مسلمان آبادی اتھے پہلاں توں سی جدوں کہ مغل شاسن شروع وی نہیں ہویا سی۔ تدّ وی ہندو - مسلمان شانتی اتے سہردئتا توں اتھے رہندے سن۔ کنوج دے مہاراجے جیچند گروار 1193 وچّ ہار اتے ویرگتی نوں پراپت ہوئے۔ انھاننے مسلمان پرجا اتے وشیش کر ( ترکش ) لگایا جسدے نال ایہہ سپشٹ ہندا ہے کہ مسلمان جنسنکھیا ہندو سامراج وچّ گھٹّ سی۔ لیکن ہن دوبارہ توں سکسا بودھ دھرم دا اک دھارمک تھاں بندا جا رہا ہے۔
کانپل
سودھوفتہگڑھ توں اتر - پشچم دشا وچّ 45 کلو میٹر دی دوری اتے ستھت ایہہ ستھان اتہاسک نظر توں اتیئنت مہتوپورن ہے۔ اسدا چرچہ رامائن، مہامبھارت وچّ وی پایا جاندا ہے۔ مہامبھارت وچّ اسدا چرچہ دروپتی دے سوینور دے سمیں کیتا گیا ہے کہ راجا درپٹ نے دروپتی سوینور اتھے آجوجت کیتا سی۔ کامپل پانچال دیش دی راجدھانی سی۔ اتھے کپل منی دا آشرم ہے جسدے سامان ایہہ نامکرن پرسدھ ہویا۔ ایہہ ستھان ہندو و جین دوناں ہی لئی پوتر ہے۔ جین دھرم گرنتھاں دے انوسار پہلاں تیرتھکر شری ترشبھدیو نے نگر نوں بسایا اتے اپنا پہلا اپدیش دتا۔ تیرہویں تیرتھکر بملدیو نے اپنا سمپورن جیون بتیت کیتا۔ کامپل وچّ انیکاں مالدار مندر ہن۔
سمگرتا سدھار سنبھوَ ہے جیکر ضلع بھارتی سیر نقشہ اتے لیایا جاوے۔ استوں اننتیشیل پریوجناواں کجھ رفتار پراپت کر سکدیاں ہن۔ جسدے نال نِ : سندیہ ہر اک کھیتر وچّ ترقی ہوویگی۔ اولمباوشئکتا کھیتر وچّ پچار اتے تتسمبندھی ساریپریوجناواننوں سچارُ رپ توں آجوجت اتے کریاونگھ کرن کیتی ہے جس وچّ اتھے دی مقامی پرجا سہبھاگی ہو ادوں سروا ترقی سنبھوَ ہے۔ پھروکھاباد وچّ اک پریٹن لئی سمرتھّ درشنیک تھاں اتے سامگری ہے۔ کامپل وچّ دیوی - دیوترپن دی پراچین پرتماواں ہن، جو کہ شلاکھنڈوں اتے اتکیرنت ہن۔ جو کہ انیکاں شتابدیاں دے بعد وی جیونت پرتیت ہندیاں ہن۔
سنکشا نوں تاں بودھوں دا مکہ سنساربھر وچّ کیہا جاندا ہے۔ کنوج اپنے اتپاداں توں دنیابھر نوں خوشبودار کردا ہے۔ ایہہ انینک شتابدیاں تکّ بھارت دی راجدھانی رہا۔ کنوج دے دولت - ایشوریا دے ساکشی اسدے ٹٹیا ہویا باقی ہن۔ وگیانی سرویکھن اتے انویشن اسدے مالدار اتہاس اتے پرکاش پاؤن وچّ سمرتھاوان ہن۔ اتیت وچّ کیتی گئی اک خدائی پھروکھاباد دے اتہاس دے وشا وچّ بہت کجھ ادگھاٹت کردی ہے۔ بہت کجھ سماں دے دوارے نشٹ ہو گیا جو وی بچا ہے اسنوں بھاوی سنتتییوں دے لئے سرکھات اتے راکھواں کرن دی لوڑ ہے۔ ایہہ بھون صرف اٹّ چونے دے ڑیر ہی نہیں ہن اپتُ اتیت دے چپّ ساہمنے دیکھن والا ہن۔ اج کلا، سنسکرتی اتے راجگیری کلے دے وودھ آیاماں دے گہن پڑھائی دی پرماوشئکتا ہے۔ اج آسان بھوناں دی اچت جانکاری دینا وی بھاوی اتیہاسانویشیاں دے ادھئینارتھ اک ادوتیئے یوگدان ہے۔
آگرا · الہ آباد · اعظم گڑھ · اورایا · علی گڑھ · بدایوں · باغپت · بریلی · بہرائچ · بلیا · بلرام پور · باندا · بارابنکی · بستی · بجنور · بلند شہر · چتراکوٹ · چندولی · دیوریا · ایٹا · اٹاوہ · فیض آباد · فرخ آباد · فیروز آباد · فتح پور · غازی آباد · لکھنئو · گونڈا · گورکھپور · ہمیرپور · ہاپوڑ · جونپور · جھانسی · کنوج · کانپور · مہوبا · متھرا · میرٹھ · مرزاپور · مراد آباد · مظفرنگر · نوئیڈا · پرتاپ گڑھ · رائے بریلی · سہارن پور · رامپور · شاہ جہاں پور · وارانسی ·