قازق لوک

قازق لوک
Қазақтар
Qazaqtar
قازاقتار

کل آبادی
ت. 15 million
گنجان آبادی والے علاقے
قازقستان 11,244,547 (2014)
چین	1,500,000
ازبکستان	800,000
روس	647,732
افغانستان	440,000
منگولیا	201,526
کرغیزستان	33,200
امریکہ	24,636
ترکی	10,000
کینیڈا	9,600
ایران	3,000 - 4,000 to 15,000
یوکرین	5,526
متحدہ عرب امارات	5,000
چیک جمہوریہ	4,821
آسٹریا	1,685
بیلاروس	1,355
جرمنی	1,000
زباناں
قازق بولی
مذہب
اکثریت اسلام سنی, اقلیت تانگری ازم, تے عیسائیت
متعلقہ نسلی گروہ
کرغیز لوک, قراقل پاک لوک, نوغائی ہور ترک لوک

قازق قازقستان دے لوکاں نوں آکھیا جاندا اے ، قازق قازقستان ۔ چین ، روس تے منگولیا چ وسدے نیں ۔ قازقاں دی بولی نوں قازق بولی آکھیا باندا اے جہڑی اک ترک بولی اے جیہڑی قازقستان چ بولی جاندی اے ایدے بولن والیاں دی گنتی 12 ملین جاں 1 کروڑ 20 لکھ اے۔

چین دے سنکیانگ صوبے وچ اک قازق ٹبر

قازق وچکار ایشیا دے شمالی حصے وچّ وسن والے اک ترک بولیاں ٹبر دی بولی بولن والے لوکاں دا نام ہے ۔ قازقستان بوہتی آبادی اس نسل دی ہے ، حالانکہ قازق لوک بہت سارے ہور دیساں وچّ وی ملدے ہن ، جویں کہ ازبکستان ، منگولیا ، روس اتے چین دے شنجیانگ صوبے وچّ ۔ دنیا بھر وچّ 1.3 اتے لے کے 1.5 کروڑ قازق لوک ہن اتے ایہناں وچوں زیادہتر دی ماں بولی قازق بولی ہے ۔ قازق لوک بہت ساری پرانے ترکی قبیلےآں دی اولاد ہن ، جویں کہ ارگن لوک ، خزر لوک ، قارلوق لوک، قپچاق لوک اتے کومین لوک۔ منیا جاندا ہے کہ ایہناں وچّ کجھ حد تکّ وچکار ایشیا دی کجھ ایرانی بولیاں بولن والے قبیلے ( جویں کہ ساکا، سکیتھی لوک اتے سرمتی لوک ) وی شامل ہو گئے ۔ قازق لوک سائبیریا توں لے کے کالا سمندر تکّ پھیلے ہوئے سن اتے جدوں اس علاقے وچّ ترک - منگول لوکاں دا راج چلیا تدّ وی اوہ وچکار ایشیا وچّ ہی بسے رہے ۔

اک قازق ویاہ مسجد وچ

ناں ماخذ

اتہاسکاراں وچّ قازق نام دے سروت نوں لے کے اختلاف ہے ۔ کجھ کہندے ہن کہ ایہہ ترک بولیاں دے قز شبد توں آؤندا ہے جسدا مطلبّ گھمکڑ ہے ، کیونکہ قازق لوک ستیپی علاقے دے خانہ بدوش سن ۔ ہور ودوان کہندے ہن کہ ایہہ منگول بولی دے خسک شبد توں آیا جو سامان ڈھون لئی اک پہیے والی گڈی ہندی ہے اتے جسدا استعمال قازق لوک گیاہستان (سٹیپ) اتے جگہ توں جگہ جاندے ہوئے کیتا کردے سن ۔ تیجی رائے ایہہ ہے کہ ایہہ پرانے ترکی شبد قزگاک توں آیا ہے ، جسدا مطلبّ ہے بٹورنا جاں ملنا ، یعنی قزگاک اوہ بندہ ہویا جو اپنا فائدہ اتے منافع ڈھونڈھے ۔ ۔

جنٹک جڑاں اتے روپ - رنگ

قازق لوک دیکھن وچّ منگول دکھدے ہن لیکن ایہناں وچّ ہلکہ یورپی اثر وی دسدا ہے ۔ ایہناں وچوں زیادہتر دے بال کالے اتے اکھاں خاکی ہندیاں ہن ، حالانکہ نیلی - ہری اکھاں والے اتے لال - بھورے والاں والے وی کدے - کدے نظر آؤندے ہن ۔ ایہناں دا رنگ گورا جاں ہلکہ گندمی ہندا ہے ۔

جنٹک نظریئے نال 55 ٪ قازقاں دا نسلی گروہ (ہیپلو گروپ) ایشیائی ہے ، جس وچّ ہیپلو گروپ ڈی ، سی ، جی اتے زیڈ 36.2 ٪ ہن ، اے اتے ایف 6.9 ٪ ہن اتے ہور ایشیائی ہیپلو گروپ 11.9 ٪ ہن ۔ 41 ٪ قازقاں دا ہیپلو گروپ لہندے یوریشیا توں ہے ، جس وچّ ایچ ( 14.1 ٪ ) , دے ( 2.6 ٪ ) , جے ( 3.6 ٪ ) , ٹی ( 5.5 ٪ ) , یُو5 ( 3 ٪ ) اتے ہور گروپ ( 12.2 ٪ ) شامل ہن ۔

مذہب

قازق لوک زیادہتر سنی اسلام دے ساتھی ہندے ہن ۔ بہت سارے قازق اپنے اسلام توں پہلاں دے دھرم دے تتواں نوں وی اپنے جیون وچّ شامل کردے ہن ۔ ایہناں وچّ نظر ، تسبیح اتیؤجھاواں ( جنہاں نوں بکھسی کیہا جاندا ہے ) دیاں پرتھاواں شامل ہن ۔

آبادی

قازقستان دی آبادی وچ قازق

1897	1911	1926	1939	1959	1970	1979	1989	1999	2009
73.9%	60.8%	59.5%	38.0%	30.0%	32.6%	36.0%	39.7%	53.4%	63.1%

قازق تریخی آبادی:

سال	آبادی
1600	1,200,000?
1900	2 million? (1,5-3 million)
1939	4,000,000?
1970	6,500,000?
2013	13,600,000

اقلیتی آبادی

روس

روس زیادہ تر قازق روس دی قازقستان نال لگدی سرحد دے علاقےآں وچ رہندے نیں :-

روس دی قازق آبادی
national censuses data

1939	%	1959	%	1970	%	1979	%	1989	%	2002	%
356 646	0.33	382 431	0.33	477 820	0.37	518 060	0.38	635 865	0.43	653 962	0.45

منگولیا

منگولیا دی قازق آبادی
national censuses data

1956	%	1963	%	1969	%	1979	%	1989	%	2000	%	2010	%
36,729	4.34	47,735	4.69	62,812	5.29	84,305	5.48	120,506	6.06	102,983	4.35	101,526	3.69

چین

ازبکستان

قازق لوک

مورتاں

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
  نورسلطان نظربایف
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

ایہ وی ویکھو

• قازقستان
• قازق بولی
• منگول
• ترک بولیاں
• قراقل پاک لوک

حوالے