لوئی پاسچر

لوئی پاسچر
فرانسیسی سائنسدان
جیون:	27 دسمبر 1822 ڈول، جورا، فرانس
مرن:	28 ستمبر 1895 (72 وریاں دا)، فرانس
کم :	جراسیماں بارے دسیا
گن:
دسخط:

لوئی پاسچر اک فرانسیسی کیمیاگر تے مائکروبیالوجسٹ سی جینے بیماریاں دے ہونے تے اودے بچاؤ بارے دسیا۔ اودی کھوج نے بالاں دے تاپ توں مرن نوں گھٹا دتا تے اونے کتے دے وڈن دی ویکسین وی بنائی۔ اسنے ایہ گل کرکے دسی جے روگ یا بماری جراسیم نال لگدی اے۔ اوس نے ایہوجیا گر لبیا جیدے نال شراب تے دد نوں خراب ہون توں بچایا جاسکدا اے۔ ایس گر نوں پاسچرائزیشن کیندے نیں تے اینوں عام لوک ورتدے نیں۔ فرڈیننڈ کوہن تے رابرٹ کوخ نال پاسچر تیجا بندا اے جینوں مائکروبیالوجی دا ٹورن والا سمجیا جاندا اے۔ پاسچر نے ایوی کرکے دسیا جے جاندار صرف جاندارون توں ای جمدے نیں۔ پاسچر دے کماں نے دوجیاں سائنسداناں لئی وی نویاں راہواں کھولیاں تے روگاں دی وجہ لبناں اسان ہوگیا۔ سینسدان ہون دے نال نال پاسچر اک وڈا دیس پریمی وی سی۔

مڈلا جیون

پاسچر 27 دسمبر 1822 نوں چڑھدے فرانس دے ضلع جورا دی اک تھاں ڈول، جورا چ اک غریب چمڑا رنگن والے جین جوزف پاسچر تے اوہدی ٹبری جینی اتینیتی روکوی دے کعر رات 2 بجے جمیا۔ اوہ اپنے ماپیاں دا تیجا نیانا سی۔ اوہنوں 15 جنوری 1823 نوں گرجے پاک پانی نال نوایا گیا۔ اودا پیو نیپولین دی فوج وچ سارجنٹ رہ چکیا سی۔ 1826 نوں ایہ ٹبر ضلع جورا دی اک تھاں مارنوز وچ چمڑا رنگن دی دکان کراۓ تے لیندے نیں۔ 1827 وچ ایہ ٹبر اربوئیس آیا تے ایتھے ای وس گیا۔ لوئی اربوئیس چ وڈا ہویا۔ 1831 وچ اوہنوں سکولے پایا گیا۔ اوہ 13 ورے دا سی جدوں اپنی پہلی پینٹنگ بنائی۔ شروع وچ تے اوہدا ویلہ مجھیاں پھڑن تے سنگیآں دیاں پینٹنگ بنان وچ لنگدا پر چھیتی ای اوہنوں خیال آیا جے اوہ اپنے غریب ٹبر دے پیسے کھنجاریا تے فیر اوہ دل لا کے پڑھن لگ گیا۔ اوہدیاں 15ورے دی عمر وچ اپنے ماپے تے سنگیاں دیاں بنایاں ہویاں پینٹنگ پاسچر انسٹیٹیوٹ دے میوزیم وچ ٹنگیاں گیاں۔

اکتوبر 1838 نوں جدوں 15 وریاں دی سی اپنے اک بیلی ورکل نال پیرس پڑھن آندا اے پر اوہنوں اپنے نگر دی یاد پڑھن نئیں دیندی تے اوہ اوہدا پیو اوہنوں آکے واپس لے جاندا اے۔ 1838 وچ اوہ وکٹر ہیوگیو کالج بیسانکاں وچ سی۔

پاسچر وچ نکے ہوندے توں ای فرانس نال بڑا پیار سی تےاوہنوں اپنے پیو دے فرانس دی فوج وچ نپولین نال لڑن تے بڑا مان سی تے اپنے جیون وچ جدوں وی فرانس تے اوکھا ویلہ آیا پاسچر فرانس نال کھڑا سی۔ 1840 وچ اوہنے بی اے دی تے 1842 وچ بی ایس سی دی ڈگری لئی۔ 1947 وچ اوہنے دو پی ایچ ڈیاں فزکس تے کیمسٹری وچ کیتیاں۔ ڈیجون لاسی وچ کج چر پڑھان مگروں اوہ 1848 یونیورسٹی اف سٹراسبرگ چ پروفیسر لگ گیا۔ 848 وچ ای اوہنوں 26 ورے دی عمر وچ اپنی ماں دے مرن دا دکھ سہنا پیا۔ 1849 ج یونیورسٹی ریکٹر دی تعی میری لارنٹ نال ملدا اے تے فیر اوہدے نال ای اودا ویاہ ہویا۔ اونان دے 5 جواک ہوۓ جناں چوں 3 ٹائیفائیڈ نال مرگۓ۔ ایسے لئی اوہنے ٹائیفائیڈ ورگے روگاں دے دوا دارو بارے سوچیا۔

سائینسی کھوجاں

کھوج دی دنیا وچ اوہدا پہلا کم کیمسٹری وچ ٹاٹرک ایسڈ دے رپھڑ نوں مکانا سی۔ ایس کمپاؤنڈ نوں اگر زندھ چیزاں وجوں لیا جاوے تے ایدے چوں لنگدا چانن مڑدا سی پر کیمائی ول نال بناۓ گۓ کمپاؤنڈ وچ اینج نئیں سی ہوندا۔ پاسچر نے ایہدا کھوج کرکے دسیا جے کیہ کیوں ہوندا اے۔ پاسچر دی ایس کھوج نال سائینس دی دنیا وچ اوہدی مانتا بنی۔ فارماسوٹیکل سوسائٹی اوہنوں 1500 فرانس انعام دیندی اے۔ 1854 وچ اوہنوں للی یونیورسٹی وچ سائینسز دے حصے دا ڈین بنایا جاندا اے. 1856 وچ پیرس وچ اوہنوں اکولے نورمالے سپیریئر وچ لایا گیا۔ تے ایس ویلے اوہنے اپنا مشہور باک بولیا:"...dans les champs de l'observation, le hasard ne favorise que les esprits préparés" (کھوج دے ویہڑے وچ چانس اوہنوں لبدا اے جیہڑا تیار ہووے)۔ 1856 وچ اوہنوں للی دا اک بپاری موسیو بگو ملدا اے تے چقندر توں شراب بنان لئی صلآ لیندا اے۔ پاسچر ایس کم وچ پے جاندا اے تے اک ورے مگروں ددھ دے خراب ہون تے شراب بنان تے اک آرٹیکل لکھدا اے۔ اوہ اربوئیس وچ اپنے ٹبر نال جھٹی تے سی اوتھے اوہنیں خراب ہوئی شراب ویکھی تے اوہنوں پتہ جلیا جے ایہدے وچ تے خراب ہووۓ دد وچ لبھن والے نکے نکے جنور اکو جۓ سن۔

جراسیم تھیوری

پاسچر نے کرکے اے دسیا جے جاندار چیزاں جاندار چیزان چوں ای جمدیاں نیں۔ بےجان چیز توں کوئی چیز پیدا نیں ہوندی۔ اونے شیشے دیاں لمی تعون تے وڈے ٹڈ والیاں بوتلاں لیاں تے اناں ج پانی پایا۔ کجاں دا منہ پکا بند کردتا تے کج کھلیاں ریاں۔ کج چر مگروں جیڑیاں بوتلاں دے منہ کھلے سن اونان چ نکے نکے جانور جم چکے سن تے جيڑیان بوتلاں دے منہ بند سن اونان وچ کوئی جانور ناں جمیا۔ پاسچر نے کیا جے ہوا چ اڈدے ہوے نکے نکے جانور کھلے منہ والیاں بوتلاں دے اندر ٹر گۓ۔ تے اوناں نے اپنی گنتی ودا لئی۔ پاسچر نے ایے تون اے وی سوچ لیا جے روگ جراسیماں نال لگدے نیں۔ تے جراسیم نکے نکے جاندار ہوندے نیں۔ پاسچر پہلا بندہ نین جینے اے گل آکھی پر اونے اپنے گل نوں بڑے سلیقے نال لوکاں اگے رکھیا۔ رابرٹ کوخ نے وی ایہو ای گل کئی سی۔

1878 وچ اوہنے ایہ گل لکھی جیہڑی کتے چھپی نہیں جے زندگی دا بے جان چیزاں توں بننا زندگی دے مڈھ ویلے ہویا ہوے گا۔

پاسچر نے اپنے کماں تون اے وی نتارا کڈ لیا اے جے بیر شراب تے دد نوں جراسیم خراب کردے نیں۔ اونے اے وی کرکے دسیا جے اگر دد نوں ابال لیا جاوے تے ایدے اندر جراسیم مر جاندے نین تے دد نوں فیر سانبیا جاسکدا اے۔ دد نون ایس ول نال بچان نوں اودے نان تے پاسچرائزیشن کیا جاندا اے۔

جیکر جراسیم پانی سار چیزاں دے اندر جاکے اوناں نوں خراب کرسکدے نیں تے پاسچر نے اے گل آکھی جے اے جراسیم کسے بندے دے اندر جاکے اوہنوں وی روگی کرسکدے نیں۔ اونے فیر نکے جانداراں/جراسیماں نوں بندے دے پنڈے دے اندر چان توں روکن دی صلاع دتی۔ پاسچر دی ایس گل نوں اگے ٹوردیاں ہویاں جوزف لسٹر نے سرجری چ انٹیسیپٹک راہ دا مڈ رکھیا۔

1870-71 دی فرانکو جرمن لڑائی وچ اوہنے فوجی ڈاکٹراں نوں صلآ دتی ج ےکیویں پھٹڑ ہوۓ فوجیاں نوں بچانا اے۔ اوہنے ایس گل تے زور دتا جے پھٹڑ ہوۓ فوجیاں دا علاج کرن والے اوزار صاف ہونے چاہیدے نیں تے اک واری ورتن مگروں اوہناں نوں پانی وچ ابالنا جاہیدا اے تے دوجے پھثراں نوں بارلے بیکٹیرا توں بچان لؤی اہناں اتے پٹی کرنی جاہیدی اے تاں جے اوہ بچے رہن۔ ایہ ول ورتن نال پھثر ہوۓ فوجیاں وچن مرن گنتی بہت گھٹ جاندی اے۔

ریشم دے کیڑیاں دا رپھڑ

1865 چ فرانس دے ریشم دیاں کیڑیاں نوں روگ لگن نال ریشم دے کیڑے پالن والیان تے تے ریشم نال کپڑے بنان والیاں تے پعیڑا ویلہ آگیا۔ پاسچر اک کیمسٹ سی اونے بیالوجی نیئں پڑھی سی پر فرانس دی سرکار دے کہن تے نالے فرانس دے زمینداراں دے ماڑے حالاں نوں ویخدیاں ہویاں پاسچر ایس کم ج پے گیا تے اونے لوکاں نوں دسیا جے کنج اپنے ریشم دے کیڑیان نوں بچانا اے۔ لوئی پاسچر نے شرو‏ع وچ ایہ صلآ دتی جے سارے روگی ریشم کیڑیاں نوں ماردتا جاۓ تاں جے اوہناں دے مرن نال روگ وی مک جاۓ۔ ایہ کیتا گیا پر ایہدا کوئی فیدا ناں ہویا۔ پاسچر نے ایہ فیر ویکھیا جے تکڑے ماپیاں دے کیڑے وی روگی ہوگۓ سن۔ روگ دے شنا ننگی اکھ نال نہیں دسدے سن۔ تن وریاں دی کھوج مگروں پاسچر تے اوہدی ٹولی نوں پتہ لگیا جے ریشم دے کیڑیاں نوں اک نہیں دو روگ نیں۔ اک نکا جراسیم کیڑیاں وچ لبیا تے اک گلوبیول وچ۔ ایہ نکے جراسیم وددے پھیلدے تے کیڑیاں نوں روگی کردے۔ اوہدی ٹولی نے ایہ وی ویکھیا جے کسی روگی دی بٹھ کسے پتے تے ہووے تے تکڑا کیڑا کھاوے تے اوہ وی روگی ہوجائیگا۔ ایس روگ وچ کیڑے دیاں آندراں خراب ہوجاندیاں نیں تے ایہ وی ہیضے وانگوں اے۔

جدوں روگی بنان والے جنور لبے گۓ تے فیر اوہناں نوں کیڑیاں توں وکھریاں کیتا گیا تے اوہ صاف تے تکڑے کیڑیاں توں ہور کیڑے بناکے ایس کم وچ دوبارہ جان پائی گئی۔ پاسچر نوں ایس کم تے سرکا ولوں واہ واہ کیتی گئ۔

اینتھریکس

1876-77 وچ اینتھریکس نال فرانس دے ڈنگر تے بھیڈاں ماڑے حال وچ سن۔ رابرٹ کوخ ایس روگ دا جراسیم اینتھریکس بیکلیس پہلے ای لب چکیا سی۔ پاسچر نے ایس روگ دے جراسمیاں نوں لے کے ماڑا کیتا تے فیر تاں جے اوہ کسے ڈنگر وچ جان تے اوہدے بچاؤ پربندھ کولوں ناں بچ سکن۔ ایس مگروں اوہنے بھیڈاں دے اجڑ لۓ۔ اکنوں اوسے نے ایہ ماڑے جراسیم دتے تے اکنوں ناں دتے۔ فیر اوس نے دوناں اجڑاں نوں روگ دے تکڑے جراسیم دتے تے ایہ ویکیھا گیا جے اوہ بھیڈاں جنہاں نوں پہلے ماڑے جراسیم دتے گۓ سن اوہ بچ گیآں تے جنہاں نوں نئیں سی دتے گۓ اوہ ماریاں گیآں۔ ایس توں فیر پورے فرانس وچ سارے ڈنگراں تے بھیڈاں نوں ماڑے اینتھریکس دے جراسیم دتے گۓ تے پورے فرانس دے ڈنگر ایس روگ توں بچ گۓ۔

پاسچر چکن کالرا تے کم کرریا سی۔ کم کردیاں ہویاں روگی بنان والے بیکٹیریا دی اک پلیٹ ٹھیک ناں رئی تے اودے نال جیہڑے ککڑان نوں روگی کرن لئی بیکٹیریا دتے گۓ اونان چوں کج ککڑ روگی ناں ہوۓ۔ پاسچر نے جدوں ایناں ککڑاں نوں نويں تے تکڑے بیکٹیریا کھواۓ پر اے ککڑ روگی نان ہوۓ۔ ماڑے بیکٹیریا نے اوناں ککڑاں نوں روگاں توں بچالیا اوناں چ روگ دیاں ہلکیاں پھلیکاں نشانیاں ای دسیاں۔ پاسچر کیمسٹری دا بندا ہندا ہویا وی بیالوجی دے ایس کم ج پیا گیا کیون جے اونوں فرانس نال پیار سی۔

پاگل کتے دے وڈن دا روگ

کتے دے وڈن دے روگ دا علاج لبنا پاسچر دا اک وڈا کم سی۔ ایہ اک توں دوجے نوں لگن والا روگ اے۔ پاسجر نے ایہ ویکھیا جے ایہدا جراسیم نروس پربندھ تے ہلہ بولدا اے۔ ایہ جراسیم کسے روگی کتے کولوں اوہدے چک راہیں یا کتے دے منہ دے لعاب توں دوجے دے پنڈے وج یا اوہدے کسے پھٹڑ وچ جاندا اے تے روگی کردیندا اے۔ کسے روگی دے منہ دے لعاب تے کھوج کردیاں ہویاں پاسچر ایس نتارے تے اپڑیا جے روگ سنٹرل نروس پربندھ وچ ریندا اے۔ اوہنے جدوں اک روگی کتے دے حرام مغز وچ کج ماس لے کے تکڑے سہیاں وچ پایا تے اوہ تکڑے سہے وی روگی ہوگۓ۔ ایہناں وچوں پاسچر نے ماڑے جراسیم وکھرے کیتے۔ ایہ ہن ٹیکہ لان لئی ورتے جاسکدے سن۔ ایس کم نوں ودیا پدھر نال کرن لئی اک لیباٹری جیدے وج جانوراں نوں رکھن دی تھاں سی اوہ وی بنائی گئی۔

6 جولائی 1885 نوں اوہدے کول اک 9 ورے دا جواک جوزف میستر لیایا گیا جیہنوں اک پاگل کتے نے وڈ لیا سی۔ پاسچر دے ہجے تک کم جانوراں تے پنچھیاں تے سن اوہنے کسے انسان تے دوائی نہیں سی ورتی پر اوس جواک نوں ویکھ کے تے لوکاں دے کہن تے اوہنے اوہدے تے دوائی ازمان دا سوچ لیا۔ ایہ علاج 10 دن تک چلیا تے انت وچ جواک ٹھیک ہوگیا۔ علاج کردیاں ہویاں پاسچر نوں ڈاہڈی چنتا سی۔ ایہ ول فیر ہور کئی لوکاں تے ازمایا گیا تے ہر روگی ٹھیک ہوگیا۔ ایس نے پاسجر دی دنیا وچ مانتا وچ ودھیرا وادا کیتا۔ دنیا دے کئی پاسیوں لوک اوہدے کول علاج لئی آۓ۔ مارچ 1886 وچ اوہنوں فرنچ سائنسی اکیڈیمی نے بلایا تے اوتھے اوہنے ایس روگ تے علاج بارے دسیا۔ پاسچر دے کم نوں اگے ودھان لئی پیرس وچ اوہدے ناں تے پاسچر انسٹیٹیوٹ بنایا گیا۔ ایدے لئی ساری دنیا توں چندہ آیا۔ 14 نومبر 1888 نوں فرانس دے صدر نے ایہدا بوآ کھولیا تے پاسچر نوں ایہدا پہلا آکو بنایا گیا۔ ایس دے ماڈل تے فیر برلن وچ پرشین انسٹیٹیوٹ، لسٹر انسٹیٹیوٹ لندن، ماسکو تے ٹوکیو نال 1891 نوں بناۓ گۓ۔

فرانس نال پیار

پاسچر نوں اپنے دیس نال بہت پیار سی تے اے اونوں دیس نال پیار دا جزبہ کج اپنے پیو توں وی ملیا سی۔ اودا پیو نیپولین دی فوج چ اک سپاہی سی۔ اونوں فالج سی پر جدوں فرانس دے حلات خراب ہوۓ تے اودے کول جنے پیسے سن اوہ اونے سرکار نوں دیدتے۔ اوہ فالج توں لڑائی ۂغي فٹ نین سی ایس لئی اونون واپس کردتا گیا۔ 1870 نون جدوں اوہ جرمنی توں بون یونیورسٹی توں پی ایچ ڈی کرکے واپس فرانس پلٹ ریا سی تے اونوں پتہ چلیا جے فرانس تے جرمنی اک دوجے نال لڑائی تے نیں۔ فالج ہون دی بنا تے اوہ لڑ نیں سکدا سی۔ فرانس نوں جرمنی نال جدوں ہار ہوندی اے لڑائی چ اونوں بہت تکلیف ہوئی فرانس نوں اپنے دو صوبے تے اک ارب دالر جرمنی نوں دینے پۓ. جرمنی نال اوہ انتقام نال بھریا ریندا سی تے جدوں اوہنوں جرمنی ولوں پور لی میرٹ دا تمغہ دتا گیا تے اوہنے ناں لیا۔

پاسچر نے سوچیا جیہڑی لرائی اوہ اپنے پنڈے نال نین لڑ سکدا امہ اپنے دماغ نال لڑے گا۔ اونے جرمنی نوں تجارت چ ہران لئی جرمنی تول ودیا بیر بنائی تے فیر ایدے بنان دا نسخہ فرانس دے سنکی دیساں نوں دسیا۔

فرانس دا اک تھان ریلم دے کیڑے تے ریشم دے کارخانیاں لئی جانیاں جاندا سی۔ ریشم دے کیڑیاں نون روگ لگ گیا تے اوہ مرن لک گے کسے نوں سمج نین ار‎ی سی جے اے کنج ہوریا اے۔ ریشم دے کیڑیان دا اے روگ یورپ دے دوجے دیساں ج پھیل گیا۔ فرانس دے پنڈاں دےلوک جناں دا گوارا ریشم رے کیڑے دے پالن تے سی اوہ مسلے چ سن۔ فرانس دی سرکار نے ّاسچر نوں کیا جے اوہ ایس مسلے بارے کج کرے۔

• حیاتی
• جیو
• پاسچر کہانی