احمد کسروی

احمد کسروی
جم	29 ستمبر 1890   تبریز
وفات	11 مارچ 1946 (56 سال)  تہران
وجہ وفات	تیز دار ہتھیار کا گھاؤ
طرز وفات	مردم کشی
شہریت	دولت علیہ ایران پہلوی ایران
عملی زندگی
پیشہ	لکھاری ،  ماہرِ لسانیات ،  مورخ ،  صحافی ،  فلسفی ،  الٰہیات دان ،  مفسرِ قانون ،  جج
پیشہ ورانہ زبان	فارسی
شعبۂ عمل	لسانیات ،  تریخ ،  سیاست ،  الٰہیات ،  فلاسفی
ملازمت	تہران یونیورسٹی

سید احمدکسروی تبریزی
جم	29 ستمبر 1890   تبریز، پہلوی حکومت
وفات	11 مارچ 1946 (56 سال)  تہران، انقلاب اسلامی
وجہ وفات	تیز دار ہتھیار کا گھاؤ
طرز وفات	مردم کشی
قومیت	ایرانی
ہور نام	سید احمد تبریزی
عملی زندگی
پیشہ	لکھاری ،  ماہرِ لسانیات ،  مورخ ،  صحافی ،  فلسفی ،  الٰہیات دان ،  مفسرِ قانون ،  جج
پیشہ ورانہ زبان	فارسی
شعبۂ عمل	لسانیات ،  تریخ ،  سیاست ،  الٰہیات ،  فلاسفی
ملازمت	تہران یونیورسٹی

احمد کسروی دا شمار ایران دے مشہور شخصیتاں وچ ہُندا اے جنہاں نے ویہويں صداں عیسوی وچ بوہت سارے لوکاں نو‏‏ں متاثر کیا ۔آپ نے مختلف زباناں عربی،فارسی،آذری تے ترکی زبان اُتے مختلف تحقیقی کتاباں لکھایاں نيں۔ احمد کسروی نے ایران وچ اک مشہور نظریہ "پاک دینی" پیش کیتا۔

ولادت و ابتدائی زندگی

احمد کسروی 29 ستمبر 1890 عیسوی نو‏‏ں اک گااں ہمکتے تبریز،ایران وچ اک مذہبی گھرانے وچ پیدا ہوئے۔تے 1897 عیسوی وچ ابتدائی تعلیم دے لئی اسکول وچ داخلہ لیا تے 1902 عیسوی وچ جدو‏ں آپ کےوالد فوت ہو گئے تاں آپ نے اوہ اسکول چھڈ دتا۔

کتاباں

• انہاں نے عربی و فارسی تے آذری بولی وچ ایہ کتاباں لکھياں:

کتاب قهوه سوراه ب کتاب حقایق عن اسپرانتو ب کتاب آذری یا بولی باستان آذربایجان منتشر شد٠ جزوه کارنامه اردشیربابکان به بولی پهلوی با برگردان کتاب باب نامهای شهرها و دیه های ایران جزوه تاریخچه شیر و خورشید کتابهای آیین، قانون دادگری، تریخ پانصد ساله خوزستان، مقدمه بر عفافنامه، تریخ هیجده ساله آذربایجان، گلچینی از کتاب پلوتارخ، راه رستگاری تریخ مشروطه ایران امروز چه باید کرد؟ پیام به دانشمندان اروپا و آمریکا، حافظ چه میگوید، خدا با ماست، در پیرامون رمان، در پیرامون اسلام، در پیرامون خرد، ورجاوند بنیاد، صوفی گری، فرهنگ چیست؟ بولی پاک، یکم آذر، یکم دتی ماه، شیعی گری، پندارها بهایی گری در پاسخ به بد خواهان، سیزدهم مرداد، در پیرامون ادبیات، کار و پیشه و پول، دین و جهان گفت و شنید کتابهای دادگاه، دولت به ما پاسخ دهد، بهمن ماه، فرهنگ است یا نیرنگ؟ نهضت افسران ما، خواهران و دختران ما، زندگانی من، ده سال در عدلیه، چرا از عدلیه بیرون آمدم؟ تاریخچه چپق و قلیان ، انکیزیسیون در ایران، از ازمان ملل متفق چه نتیجه توان بود؟ در راه سیاست، امروز چاره چیست؟ مردم یهود، جنابآقا از میدان در رفت، در پیرامون جانوران، چه خواهد بود؟ تریخ خوزستان

حقیقی اسلام تے خرافا‏‏تی اسلام

اپنی کتاب در پیرامون اسلام وچ صفحہ 4 تا 7 اُتے ایہی گل دہرایا اے کہ : "اسلام دو نيں اک حقیقی اسلام جو محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم لے ک‏ے آئے تے آپ د‏‏ی وفات تک جو اسلام ایمان،اطاعت تے تقوی عمل صالح دا منبع ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ دوسرا خرافا‏‏تی اسلام اے جو آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی وفات دے بعد تو‏ں اج دے ساڈے اس دور وچ رائج اے جتھ‏ے بدعات و خرافات تے شرک دے اعمال و عقآئد تے فرقہ در فرقہ تقسیم.یہ خرافا‏‏تی اسلام اے ۔اک شخص نو‏‏ں حقیقی اسلام نو‏‏ں اختیار کرنا چاہیے."

الزامات دا جواب

اپنی کتاب"دادگاہ" وچ احمد کسروی عالماں و مجتہدین د‏‏ی جانب تو‏ں اپنے اُتے لگنے والے الزام دا رد کردے نيں کہ انہاں نے قرآن مجیدکو جلایا تھا "ملاواں تے ہور انہاں دے حامیاں نے لوکاں نو‏‏ں بڑھکانے دے لئی ایہ پھیلایا کہ ميں نے قرآن جلایا اے تے جھوٹھ نو‏‏ں تہران تک پھیلایا....حالانکہ قرآن دا اسيں نہ صرف احترام کردے نيں بلکہ اسنو‏ں ہمیشہ اپنے پاس رکھنا چاہندے نيں تے رکھدے وی نيں...قرآن کتھے تے اسنو‏ں جلانے دا خیال کتھے؟ اسيں انجیل تک دا احترام کردے نيں۔وہ کتاباں جو آسمانی مذاہب د‏‏ی بنیاد نيں، اسيں انہاں دا پاس (لحاظ) رکھدے نيں۔قرآن تاں ہر زمانے دا دستاویز اے جو برے تے گمراہ لوکاں د‏‏ی ہدایت دے لئی اے ،قرآن د‏‏ی راہ نو‏‏ں مضبوطی دے نال ہتھ تو‏ں تھامنا چاہیے،تے امام علی بن ابی طالب ع نے جنگ صفین وچ معاویہ دے چال دے باوجود اسی قرآن د‏‏ی وجہ تو‏ں لحاظ کیا....."

وفات

1945 عیسوی وچ آپ نے ایسی کتاباں لکھياں جس وچ مذھبی پیشواواں دے اختیارات اُتے سوال اٹھائے گئے سن ۔اس قسم د‏‏یاں کتاباں د‏‏ی وجہ تو‏ں مختلف مجتہدین جداں آیت الله بروجردی تے آیت اللہ صدر وغیرہ نے انہاں دے قتل دا فتوی صادر کیتا۔ آپ اُتے اپنی کتاباں وچ دینی مقدست د‏‏ی توہین کرنے تے مذہبی کتاباں نو‏‏ں جلانے دا الزام لگایا گیا۔تے اسی سلسلے وچ 1946 عیسوی وچ آپ نو‏‏ں عدالت وچ پیش کیتا گیا سی کہ اوتھے اُتے فدائیان اسلام تو‏ں تعلق رکھنے والے اک شخص نے قاتلانہ حملہ کیتا تے چھڑیاں دے وار تو‏ں آپ نو‏‏ں ہلاک کر دتا۔تے آپ دے منشی حداد پور اُتے وی حملہ کیتا تے دونے ہی موقع اُتے جان بحق ہو گئے۔

اقوال و ارشادات

• عالم د‏‏ی مثال اک چرواہے د‏‏ی طرح اے جو اپنی بکریاں اچھے تو‏ں اچھے گھاس(چارہ) د‏‏ی طرف لے جاندا اے تاکہ انہاں نو‏‏ں خوب سیر ہونے دتا جائے، نہ کہ بنجر میدان د‏‏ی طرف انہاں نو‏‏ں لے جائے،ساڈے عالماں نے لوکاں نو‏‏ں جہالت،توہمات تے غربت دا راستہ دکھایا اے -
• ملاواں نے میرے تو‏ں دشمنی نکالنے دے لئی کہ مشہور کیتا کہ ميں نے اک نويں مذہب دا اعلان کیتا اے ۔حالانکہ وچ "ورجاوند بنیاد"،"در پیرامون خرد" تے"دین و جھاں" وچ جو لکھ چکيا ہاں گمراہی دے خلاف اوہ انہاں دے خودساختہ مذہب دے برخلاف اے ،اس لئی ایسا کہندے نيں...ماں نواں مذہب نئيں لایا..ماں اسلام دا پیروکار ہاں بھلا وچ کدو‏‏ں تو‏ں اسلام مخالف ہو گیا تے میری کیہڑی گل اسلام دے خلاف اے ،ماں 'دین مبین اسلام دا مخالف' ہاں ایسا کہنا جھوٹھ دے سوا کچھ نئيں، وچ تاں انہاں مولویاں دے خودساختہ اسلام دے خلاف لکھدا ہاں جو اسلام دے پاک ناں نو‏‏ں ناپاک کردے نيں۔
• ایہ بحث کردے نيں کہ دین لوکاں دے لئی اے یا لوک دین دے لئی؟ماں کہندا ہاں دین لوکاں دے لئی اے ۔دین اس لئی اے کہ لوکاں نو‏‏ں شاہراہ زندگی دا پتہ چلے تے دنیا دے فائدہ مند راہ تو‏ں آگاہ کرے.تے گمراہی و پراکندگی د‏‏ی نشان دہی کرے.ہر نیکی تے رستگاری دے کم نو‏‏ں اپنانے د‏‏ی دعوت دے
• وچ امام علی ع تو‏ں محبت یا دوستی اس لئی نئيں رکھدا کہ انہاں دا ناں علی اے یا اوہ رسول ص دے داماد نيں،بلکہ وچ انہاں تو‏ں محبت اس لئی رکھدا ہاں کہ اوہ اک سرتا پیر اک پاکباز شخص سن جو اپنی خواھشات دے اگے گردن کدی نئيں جھکاندے سن ۔
• کیہ تسيں جاندے نيں کہ جاہل ترین تے سب تو‏ں بدبخت شخص کون اے ؟ اوہ شخص جو اپنی جہالت تے دشمنی دے وچکار خدا نو‏‏ں لے آئے۔
• جان لاں کہ اسلام دو نيں اک اسلام جسنو‏ں عرب دے پاک مرد نے 1350 سال پہلے لیایا تے کئی صدیاں رائج رھا،تے دوسرا اسلام اوہ جو اج اے گونا گاں رنگاں دے جداں سنی،شیعی،اسماعیلی،علی اللہی،شیخی،و کریمخانی وغیرہ.ان دوناں نو‏ں اسلام دا ناں دتا جاندا اے ۔جداں کہ ایہ اک نئيں بلکہ دونے بالکل وکھ وکھ نيں تے اک دوسرے د‏‏ی ضد.پہلا اسلام اوہ جس نو‏‏ں اسيں مندے نيں،اس دا حصہ ہونے نو‏‏ں اسيں اپنے لئی باعث سعادت سمجھدے نيں ،ایہ دین بت شکن دین تھا۔تے دوسرے مذاھب سراپا بت پرستی وچ ڈُبے ہوئے نيں۔اس اسلام نے لوکاں نو‏‏ں اک جماعت قرار دتا۔اس د‏ی حکمرانی نصف دنیا تک پھنچی سی تے افتراق و انتشار نو‏‏ں منحوس تے شکست دا ذریعہ سمجھدے ...اج دے مسلما‏ن دنیا وچ سب تو‏ں زیادہ خوار تے ذلیل ہو رہے نيں تے غیراں دے زیر تسلط نيں..درخت نو‏‏ں اس دے پھل تو‏ں پہچانا جاندا اے ،دیکھواک درخت جس دا میوہ مٹھا ہو دوسرا جس دا میوہ کڑوا ہو،کیہ اسيں انہاں دوناں نو‏ں اک سمجھاں؟

حوالے

 ایہ اک نامکمل لیکھ اے۔ تسیں اس وچ وادھا کر کے ویکیپیڈیا دی مدد کر سکدے او۔