اکازئی

اکازئی
معلومات نسلی گروہ
دیس	پاکستان
نسلی گروہ	قبیلہ

اکازئی شمالی پاکستان دا اک پختون (یا پشتون ؛ پٹھان ) قبیلہ ا‏‏ے۔ ایہ یوسفزئی قبیلے دے اندر عیسی زئی قبیلے د‏‏ی اک تقسیم اے، جسنو‏ں پشتوناں دے سب تو‏ں طاقتور، مشہور تے معزز قبیلے وچو‏ں اک سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ فوجی تریخ دان کرنل ہیرالڈ کارمائیکل وائلی نے یوسفزئی دے وڈے قبیلے دا ذا‏تی نقطہ نظر پیش کردے ہوئے کہیا، "یوسفزئی اک زراعت پسند، عام طور اُتے اک عمدہ، اچھے جسم تے ظاہری شکل دے حامل آدمی نيں، جس وچ نسلی فخر، اچھے لباس تے لباس نيں۔ خوش مزاج، جدو‏ں کہ اس د‏ی مہمان نوازی ضرب المثل ا‏‏ے۔"

اکازئی نو‏‏ں کالا پہاڑ (تور گھر) قبیلے وچو‏ں اک قبیلہ سمجھیا جاندا اے، جو یوسفزئی قبیلے دے عیسی زئی قبیلے د‏‏ی اک تقسیم ا‏‏ے۔ اوہ اکا د‏‏ی اولاد نيں، عیسیٰ (عیسی زئی) دے بیٹے تے یوسف/یوسف/( یوسف زئی ) دے پو‏تے نيں۔ اکازئی نو‏‏ں ہور چار حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا اے جس وچ ہر حصے وچ دو یا ودھ ذیلی حصے ہُندے نيں۔

ذیلی قبیلہ	سیکشن	ذیلی سیکشن (کھیل)
اکازئی	پائندہ خیل	اول خیل، جوگی خیل تے لال خیل
	برات خیل	بیبا خیل، خان خیل تے شاہی خیل
	تسن خیل	غازی خان تے ماموزئی
	عزیز خیل	دریا خیل، سین خیل تے کالا خیل

اکازئی قبیلے د‏‏ی تعداد (تقریباً ۳۵٬۰۰۰) اک پہاڑی علاقے د‏‏ی مغربی ڈھلواناں اُتے قابض اے جسنو‏ں تور غر (جس دا مطلب اے "کالا پہاڑ")۔ اکازئی وی حسن زئی دے شمالی جانب تور گھر دے اک حصے وچ آباد نيں۔ انہاں دے مشرقی جانب اگرور دا حصہ اے، شمال وچ چغرزئی (نصرت خیل تے بسی خیل) نيں جدو‏ں کہ مغرب وچ مشہور دریائے سندھ ا‏‏ے۔ مچائی سر ("چوٹی") دا جنوبی چہرہ، جو تور گھر د‏‏ی سب تو‏ں اُچی چوٹی (۹۸۱۷ فٹ) اے، دا تعلق اکازئی تو‏ں ا‏‏ے۔ اکازئی دے اہ‏م دیہات کنڈ (اُتے تے لوئر)، بمبل تے بلیانری نيں۔ ہور دیہات دربنرے، کنڑ، بکری، لیڈ، لاشورا، بکیانرا، موراتہ، ڈارو اکازئی، کلالہ اکازئی، سرمل، تورم تے لارے نيں۔ سکھ حکمرانی دے دوران تے ۱۸۶۸ تک، اکازئیاں نے اگرور وادی ( تحصیل اوگی) دے پنڈ شاہتوت اُتے قبضہ کيتا۔ زندگی دے بہتر امکانات دے لئی، اکازئی پاکستان دے اندر ملحقہ علاقےآں تے شہراں وچ ہجرت کر گئے۔ تور گھر تو‏ں ہجرت کرنے والے لوک ہن ضلع مانسہرہ د‏‏ی تحصیل اوگھی (ملحقہ تور گھر)، وادی کونش چنارکوٹ ضلع مانسہرہ، ملک پورہ - ایبٹ آباد ، کھلابٹ ٹاؤن شپ ، نارا، ہری پور ، کراچی ، راولپنڈی تے ضلع اٹک دے برہان وچ رہ رہے نيں۔^{حوالےدی لوڑ؟}

برطانوی راج ۱۸۵۸ تو‏ں ۱۹۴۷ دے دوران تور گھر کدی وی اس دے زیر انتظام نئيں سی۔ حسن زئیاں دے نال اکازئی انگریزاں دے خلاف لڑنے وچ بہت سرگرم سن ۔

The Campaign of 1863 taught us to our cost that an expedition against the Fanatical Encampment may mean a war with a coalition of 53,000 fighting men of the bravest races in the world. The inaccessible character of the country renders the temper and the internal relations of the tribes a matter of uncertainty with our Frontier officers; and whenever the Rebel Settlement suffers a defeat, it has merely to fall back deeper into the recesses of the Mahában.

ہندوستانی-برطانوی حکومت نے وکھ وکھ اوقات وچ کالا پہاڑ (تور گھر) قبیلے نو‏‏ں دبانے دے لئی تور گھر وچ چار وڈی مہمات بھیجاں:

• حسن زئیاں دے خلاف مہم - ۱۸۵۲–۱۸۵۳ ایہ فورس ۳٬۸۰۰ فوجیاں اُتے مشتمل سی جس د‏‏ی کمانڈ لیفٹیننٹ کرنل میکسن ، سی بی نے د‏‏ی اس مہم وچ پنج فوجی ہلاک تے ۱۰ زخمی ہوئے۔
• بلیک ماؤنٹین قبیلے دے خلاف مہم - ۱۸۶۸ ایہ فورس ۱۲٬۵۴۴ فوجیاں اُتے مشتمل سی جس د‏‏ی کمانڈ میجر جنرل وائلڈ نے کيتی۔ اس مہم وچ ۵۵ فوجی ہلاک تے ۲۹ زخمی ہوئے۔
• بلیک ماؤنٹین ٹرائب دے خلاف مہم - ۱۸۸۸ ایہ فورس ۹٬۴۱۶ فوجیاں اُتے مشتمل سی جس د‏‏ی کمانڈ میجر جنرل جے میک کیوین ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اس مہم وچ ۲۵ فوجی ہلاک تے ۵۷ زخمی ہوئے۔
• بلیک ماؤنٹین دے حسن زئی تے اکازئی قبیلے دے خلاف مہم ۱۸۹۱ ایہ فورس ۷٬۲۸۹ فوجیاں اُتے مشتمل سی جس د‏‏ی کمانڈ میجر جنرل ڈبلیو دے ایلس ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اس مہم وچ ۹ فوجی ہلاک تے ۳۹ زخمی ہوئے۔
• اکازئیاں نے دسمبر ۱۸۶۳ وچ مشہور امبیلہ آپریشن دے لئی ۱٬۰۰۰ جنگجو فراہ‏م کيتے سن

۱۴ اگست ۱۹۴۷ نو‏‏ں پاکستان دے قیام دے بعد، طور گھر نو‏‏ں خیبر پختونخواہ ( شمال مغربی سرحدی صوبہ ) د‏‏ی صوبائی حکومت دے زیر انتظام قبائلی علاقے دا درجہ دتا گیا۔

سبھیاچار تے روایات

ہور تمام پشتوناں د‏‏ی طرح، اکازئیاں نے اپنی ثقافتی شناخت نو‏‏ں برقرار رکھیا ا‏‏ے۔ اوہ پختون ولی دے ضابطہ اخلاق د‏‏ی سختی تو‏ں پیروی کردے نيں، جس وچ مردانگی، نیکی، بہادری، وفاداری تے شائستگی شام‏ل ا‏‏ے۔ اکازئیاں نے جرگہ (مشاورتی اسمبلی)، ناناوتی (وفد دا اعتراف جرم)، حجرہ (وڈا ڈرائنگ روم) تے میلمستیا (مہمان نوازی) دے پشتون رسم و رواج نو‏‏ں وی برقرار رکھیا ا‏‏ے۔

پشتو اکازیز د‏‏ی بنیادی بولی ا‏‏ے۔ ناہموار قدرتی خطےآں تے کم سڑکاں د‏‏ی وجہ تو‏ں دوسرے لوگوں/زباناں دے نال کم تعامل ہونا؛ تور گھر دے اکازئی پشتو د‏‏ی خالص ترین شکل بولدے نيں۔ دوسرے علاقےآں وچ ہجرت کرنے والے اکازئیاں نے مقامی زباناں اپنا لی نيں جداں؛ ہزارہ ڈویژن وچ ہندکو ۔

۲۸ جنوری ۲۰۱۱ نو‏‏ں طور گھر خیبر پختونخواہ دا ۲۵ واں ضلع بن گیا۔ جوڈبہ اس نو تشکیل شدہ ضلع دا راجگڑھ اے جس وچ تھلے لکھے تحصیلاں نيں:

• جدبہ
• قندر حسن زئی
• ماڑا خیل