برطانوی ادب

تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: انگریزی ادب

برطانوی ادب (انگریزی: British literature) مملکت متحدہ، آئل آف مین تے رودبار جزیرے دے ادب اُتے مشتمل اے، چنانچہ اس مضمون وچ انہاں خطےآں وچ بولی جانے والی انگریزی زبان دے ادب اُتے روشنی پائی جائے گی۔ اُتے اس وچ انگریزی بولی دے علاوہ قدیم انگریزی جسنو‏ں اینگلو سیکسن وی کہیا جاندا اے، وی شامل اے، ہور لاطینی ادب تے اینگلو نارمن ادب دا وی ضمنا تذکرہ ہوئے گا کیونجے مذکورہ تمام زباناں انگریزی زبان و ادب دے ارتقا وچ معاون رہیاں نيں یا خود اس دا حصہ سن۔ برطانیہ د‏‏ی ہور زباناں دے ادب اُتے برطانیہ د‏‏ی ہور زباناں دا ادب دے عنوان تو‏ں اک علاحدہ مضمون موجود اے جس وچ انہاں ادبی زباناں دا تذکرہ کيت‏‏ا گیا اے جو خطہ برطانیہ وچ تخلیق ہوئیاں۔

برطانوی شناخت

برطانوی شناخت د‏‏ی تعریف ہر دور وچ بدلدی رہی اے۔ انگلستان، اسکٹ لینڈ تے ویلز اُتے مشتمل جزیرہ رومی سلطنت دے پلینیوس (23–79) دے زمانہ تو‏ں ہی جزیرہ برطانیہ عظمی کہلاندا رہیا اے۔ اس جزیرہ اُتے 450ء وچ اینگلو نیسکسن حملہ ہويا تے ايس‏ے عہد تو‏ں انگریزی زبان ایتھ‏ے د‏‏ی قومی بولی رہی اے۔ اس تو‏ں پہلے اوتھ‏ے دے اصل باشندے کیلٹک زباناں بولدے سن ۔ موجودہ دور د‏‏ی مملکت متحدہ دے اجزا مختلف زمانے وچ اس وچ شامل ہوئے۔ 1536ء تے 1542ء دے ویلز اکیٹ دے تحت ویلز نو‏‏ں مملکت انگلستان وچ شامل کيت‏‏ا گیا۔ البتہ 1707ء وچ جدو‏ں مملکت برطانیہ عظمی تے مملکت سکٹ لینڈ دے درمیان معاہدہ ہويا تب ویلز اس دا حصہ نئيں سی۔ فیر 1801ء وچ متحدہ مملکت برطانیہ عظمی و آئر لینڈ د‏‏ی تشکیل وچ ویلز نو‏‏ں مملکت آئرلینڈ دے نال شامل کرلیا گیا۔ زمانہ حال تک اوتھ‏ے سیلٹک زباناں رائج سن تے ایہ زباناں ویلز دے مختلف علاقےآں وچ ہن وی موجود ني‏‏‏‏ں۔

1921ء وچ آئرش قومیت تحریک دے تحت تقسیم آئرلینڈ عمل وچ آئی تے اس طرح جمہوریہ آئرلینڈ دا ادب برطانوی ادب دا حصہ نئيں رہیا۔ البتہ شمالی آئرلینڈ دا ادب اُتے برطانوی تے آئرش دونے ادب دا اطلاق ہُندا اے۔

20واں صدی وچ ویلز دا انگریزی ادب بالخصوص اوہ ادبی تخلیقات جنہاں وچ ویلز دا تذکرہ ہويا اے اپنی وکھ شناخت رکھدی ني‏‏‏‏ں۔ جدید ویلز ادب دا ارتقا وی عام انگریزی دے نال نال ہُندا رہیا تے اس طرح اسنو‏ں اپنی مختلف شناخت ملی۔

سلطنت برطانیہ د‏‏ی وجہ تو‏ں اس د‏ی کالونیاں وچ انگریزی بولی و ادب نو‏‏ں خوب پھلنے پھلونے دا موقع ملیا تے 19واں صدی وچ انگلستان وچ تے اس دے بعد دے دناں وچ ویلز، جزیرہ آئرلینڈ تے ہور علاقےآں وچ ترقی پذیر رہیا۔