برٹش کولمبیا
برٹش کولمبیا یا مختصراً بی سی، کینیڈا دا مغربی صوبہ اے تے اس دی وجہ شہرت اس دی قدرتی خوبصورتی اے۔ کینیڈا دی کنفیڈریشن توں الحاق کرنے والا ایہ کینیڈا دا چھٹا صوبہ سی۔ اس دے باشندے برٹش کولمبین کہلاندے نيں۔ اس دا صدر مقام وکٹوریا اے جو کینیڈا دا پندرہواں وڈا شہر اے۔ وینکوور اس دا سب توں وڈا شہر اے تے کینیڈا دا تیسرا وڈا شہر۔
جغرافیہ
سودھوبرٹش کولمبیا مغربی طرف توں بحیرہ اوقیانوس تے امریکی ریاست الاسکا توں ملیا ہويا اے تے شمال وچ یوکون تے شمال مغربی سرحدی علاقے موجود نيں۔ مشرق وچ البرٹا دا صوبہ موجود اے تے شمال وچ امریدیاں ریاستاں واشنگٹن،ا یڈاہو تے مونٹانا واقع نيں۔ اس دی جنوبی سرحد دا تعین 1846ء وچ اوریگان معاہدے دے تحت کيتا گیا سی۔ برٹش کولمبیا دا زمینی علاقہ نو لکھ چوالیس ہزار ست سو پینتیس مربع کلومیٹر یا تن لکھ چونسٹھ ہزار ست سو چونسٹھ مربع میل اے۔ ایہ رقبہ فرانس، جرمنی تے ہالینڈ دے مجموعی رقبے دے برابر اے۔ ایہ واشنگٹن، اوریگان تے کیلیفورنیا دے مجموعی رقبے توں زیادہ اے۔ برٹش کولمبیا دا ساحل ستائیس ہزار مربع کلومیٹر یعنی سولہ ہزار ست سو ايسے مربع میل دے برابر اے۔ اس وچ گہری پہاڑی فیورڈ موجود نيں تے کوئی چھ ہزار جزیرے وی جنہاں وچوں اکثر غیر آباد نيں۔
برٹش کولمبیا دا دار الخلافہ وکٹوریا اے جو وینکور جزیرے دے جنوب مشرقی سرے اُتے واقع اے۔ برٹش کولمبیا دا سب توں وڈا شہر وینکوور اے جو جنوب مغربی کنارے اُتے واقع اے جسنوں لوئر مین لینڈ وی کہندے نيں۔ دوسرے وڈے شہراں وچ سرے، برن بے، کوکیوٹلام، رچمونڈ، ڈیلٹا تے نیو ویسٹ منسٹر لوئر مین لینڈ وچ نيں۔ ایبٹس فورڈ تے لانگلے وادئ فریزر وچ نيں۔ نانیامو وینکوور جزیرے اُتے اے۔ کالیوا تے کم لوپس اندر دی طرف نيں۔ پرنس جارج نامی شہر صوبے دے شمالی حصے دا سب توں وڈا شہر اے۔ اس توں ہور شمال مغرب وچ وانڈرہوف نامی شہر جغرافیائی اعتبار توں صوبے دے تقریباً وسط وچ اے۔
ساحلی پہاڑ، کینیڈا دی راکیز تے اندرونی گذرگاہاں برٹش کولمبیا دی مشہور زمانہ خوبصورت تے قدرتی مناظر توں مالامال نيں۔ صوبے دا پچہتر فیصد حصہ پہاڑی اے تے اک ہزار میٹر یعنی تن ہزار دو سو ايسے فٹ سطح سمندر توں بلند۔ سٹھ فیصد حصہ جنگلات اُتے مشتمل اے تے پنج فیصد قابل کاشت۔ اوکاناگان دا علاقہ کینیڈا دے انہاں تن اہم علاقےآں وچوں اے جتھے انگوراں دی کاشت ہُندی اے تے ایہ بہترین قسم دی سائیڈر وی پیدا کردا اے لیکن اس دی کم ہی مقدار برآمد ہُندی اے۔
وینکوور جزیرے دا زیادہ تر مغربی حصہ تے بقیہ ساحل جو الاسکا تک پھیلا ہويا اے تے اولمپک جزیرہ نما دا حصہ، ایہ سب دے سب علاقے معتدل برساتی جنگلاں توں بھرے ہوئے نيں۔ ساحل توں دور علاقے زیادہ معتدل نئيں نيں تے صحرا توں لے کے نیم بارانی سطح مرتفع اُتے مشتمل نيں تے اندرونی حصے وچ گہری کھائیاں وی موجود نيں۔ چند جنوبی اندورنی وادیاں برف، سخت سردیاں دا سامنا کردیاں نيں جدوں کہ کیریبو جو شمالی حصہ اے، کینیڈا دے سرد ترین علاقےآں وچ شمار ہُندا اے۔ صوبے دا شمالی دو تہائی حصہ غیر آباد تے غیر ترقی یافتہ اے۔ ایہ سارا حصہ ماسوائے راکیز دے مشرق کے، پہاڑی اے جتھے دریائے پیس دا ضلع برٹش کولمبیا دے گھاہ دے میدان دا حصہ اے۔
تریخ
پہلے از الحاق
سودھوسینٹ جون دے قلعے دے نزدیک بیٹن دریا نال ملن والے پتھر دے اوزاراں توں پتہ چلدا اے کہ اس جگہ انسان کوئی ساڈھے گیارہ ہزار سال پہلے توں موجود اے۔ ابتدائی قوماں وچوں قدیم باشندے زیادہ تر ساحل اُتے رہندے سن ۔ ایتھے انہاں دی بھاری اکثریت رہندی سی۔ یورپیاں دی آمد دے وقت مقامی لوکاں دی تعداد دا نصف حصہ صرف برٹش کولمبیا وچ رہندا سی۔ مشہور جہاز راں جیمز کُک دی 1770ء وچ تے جارج وینکوور دی 1790ء مہمات دے بعد تے فیر 1790ء وچ سپین دی طرف توں تسلیم کیتے جانے دے بعد برطانوی قوانین دا انعقاد شمالی ساحلی علاقے اُتے تے دریائے کولمبیا دے مغرب اُتے ہويا۔ 1793ء وچ سر الیگزنڈر میکنزی پہلا یورپی سی جو بحر اوقیانوس دے راستے شمالی امریکا پہنچیا۔ اس دی اس عظیم کاوش نوں اک پتھر اُتے کندہ کيتا گیا اے جو بیلا کوُلا دے پاس ساحل اُتے موجود اے۔ اس دی مہم تصوراتی طور اُتے برطانوی راج نوں ایتھے اندر تک لے آئی تے فیر کھالاں دی کمپنیاں نے کامیابی دے نال دریاواں دے گنجلک جال دے تے گھاہ دے میداناں تے بحر اوقیانوس دے درمیان موجود پہاڑاں دے وی نقشے وغیرہ بنائے۔ میکنزی تے ہور مہم جوواں نے جنہاں وچ جون فن لے، سیمون فریزر، سیموئل بلیک تے ڈیوڈ سیمپسن دے ناں قابل ذکر نيں، دا بنیادی کم کھالاں دی تجارت دا فروغ سی نہ کہ سیاسی پیش قدمی۔
نارتھ ویسٹ تے ہڈسن بے کمپنی دی تجارتی تعمیرات نے کامیابی توں برطانوی موجودگی نوں اس علاقے وچ بنیاد فراہم کر دتی۔
ان تجارتی تعمیرات وچوں کچھ تعمیرات ودھ کے آبادیاں تے شہراں وچ تبدیل ہوئے گئياں۔ برٹش کولمبیا دی انہاں جگہاں جو کھالاں دی تجارت توں متعلق سن، وچوں چند اک فورٹ سینٹ جان (1794ء وچ قائم ہوئی)، ہڈسن ہوپ (1805ء)، فورٹ نیلسن (1805ء)، فورٹ سینٹ جیمز (1806ء)، پرنس جارج (1807ء)، کم لوپس (1812ء)، فورٹ لنگلے (1827ء)، وکٹوریا (1843ء)، یالے (1848ء) تے نانائمو (1853ء) وچ سن۔ کھالاں دی تجارت دے سلسلے وچ قائم ہونے والی اوہ عمارتاں جو بعد وچ شہر بنیاں، انہاں وچ وینکوور، واشنگٹن (فورٹ وینکوور)، جو ہڈسن بے کمپنی دا کولمبیا دے ضلع وچ سابقہ صدر دفتر سی، کول ویلی، واشنگٹن تے والا والا، واشنگٹن نيں۔
1821ء وچ دو کھل دی تاجر کمپنیاں دے انضمام دے بعد ایہ علاقہ جو برٹش کولمبیا کہلاندا اے، وچ کھالاں دے تن مختلف محکمے بنے۔
1849ء تک ایہ ضلع برطانوی شمالی امریکا دا غیر منظم علاقہ سی۔ ایہ علاقہ اُتے کمپنی دے نال معاہدے وچ نہ سی بلکہ اسنوں مقامی لوکاں توں تجارت دی کھلی اجارہ داری دے دتی گئی سی۔
فریزین کھائیاں وچ سونے دی دوڑ 1858ء وچ شروع ہوئی تے امریکیوں دی وڈی تعداد نے نیو کالیڈونیا دا رخ کيتا۔ دوسری دوڑ جو کیریبو دے ناں توں مشہور اے، 1862ء وچ شروع ہوئی جنہاں توں نوآبادی انتظام کاراں نوں بھاری قرضے لینے پئے تاکہ اوہ اِنّی وڈی تعداد وچ لوکاں دی رہائش تے کھانے پینے دا انتظام کر سکن۔ جزیرہ وینکوور دی نوآبادی پہلے توں ہی قرضے وچ سی تے انہاں دو دوڑاں نے اس دے نقصان نوں ودھایا اُتے ایہ 1866ء وچ سنبھلنے وچ کامیاب ہوئے گئی۔ ملکہ وکٹوریا نے اس دا ناں بدل کے برٹش کولمبیا رکھ دتا۔
تیز رفتار اضافہ تے ترقی
سودھوکیفیڈریشن لیگ دی رہنمائی آمر ڈی کاسماس، جان روبسن تے رابرٹ بیون ورگی ہستیاں کر رہی سن۔ انہاں نے نو آبادیاتی دی بجائے کینیڈا توں الحاق دے لئی دباؤ ڈالیا ہويا سی۔ انہاں دناں کینیڈا برطانوی شمالی امریکا دی تن نو آبادیاں توں مل کے بنا سی۔ اس تحریک دی کئی وجوہات سن جنہاں وچ امریکا دی طرف توں قبضہ، تیزی توں ودھدی ہوئی آبادی دی وجہ بڑھدے ہوئے قرضے، حکومت دے ذمے سہولیات دے لئی ودھدی ہوئی آبادی دی نسبت توں رقم دی ضرورت تے سونے دی دوڑ دے اختتام اُتے معاشی بحران شامل نيں۔ کینیڈا دی حکومت توں کینیڈین پیسیفک ریلوے نوں برٹش کولمبیا تک توسیع دینے تے کالونی دے قرضہ جات اُتے دھیان دینے دے وعدے دے بعد 20 جولائی، 1871ء وچ برٹش کولمبیا نے کینیڈا دے وفاق وچ شمولیت اختیار کر لئی۔ 1903ء تک اس دی حدود نوں مکمل طور اُتے طے نہ کيتا جا سکیا اُتے جدوں الاسکا دے سرحدی تنازعے دے بعد کالونی دا رقبہ کم ہويا تاں ایہ تنازع وی حل ہوئے گیا۔
برٹش کولمبیا دی آبادی صوبے دی کان کنی، جنگلات، زراعت تے ماہی گیری وچ اضافے دے نال نال ودھدتی گئی۔ کان کنی زیادہ تر سرحدی علاقےآں وچ سی۔ کاشتکاراں نوں فریزر وادی دی زرخیز زمین نے اپنی طرف کھِچیا تے مویشی پالنے والے افراد تے پھل اگانے والے سیمپسن دریا دے علاقے، کیریبو، چیلکوٹن تے اکاناگان دی طرف متوجہ ہوئے۔ جنگلاندی کارکناں نوں ساحل دے نال موجود معتدل برساتی جنگلاں نے اپنی طرف بلیایا۔ اس جگہ ماہی گیری وی عام سی۔
1885ء وچ ٹرین دی پٹڑی دے توسیعی منصوبے دی تکمیل دے نال ہی صوبے دی معیشت نوں عروج حاصل ہويا۔ گرانولے دا شہر اس پٹڑی دا آخری سٹیشن قرار پایا۔ وینکوور دی بندرگاہ دی تکمیل دے بعد تیزی توں ترقی شروع ہوئی تے پنجاہ سال توں وی کم عرصے وچ ایہ شہر ونی پگ توں اگے نکل کے مغربی کینیڈا دا سب توں وڈا شہر بن گیا۔ شروع دی چند دہائیاں وچ زمین دے استعمال توں متعلقہ مسائل جداں کہ اس دا قبضہ تے اس دی ترقی اپنے عروج اُتے سن ۔ انہاں وچ مقامی لوکاں نوں انہاں دی زمیناں توں بے دخل کرنا، انہاں دے ذرائع اُتے قبضہ تے تجارتی ذرائع اُتے اپنی اجارہ داری وی کرنا سی۔ ایسی لیبر فورس بنانا جو صوبے نوں ترقی دے سکے، اک مسئلہ سی کیونجے صوبے وچ نہ صرف یورپ توں بلکہ چین تے جاپان توں وی ہجرت وڈے پیمانے اُتے جاری سی۔ رنگدار آبادی دے آنے توں مقامی سفید فاماں وچ بے چینی پھیل گئی جو اکثریتی گروہ سن ۔ انہاں نے فی بندہ ٹیکس عائد کر دتا جو ہر نويں آنے والے نوں دینا پڑدا چاہے اوہ مرد ہوئے یا عورت، بچہ ہوئے یا بوڑھا۔ اس دے علاوہ چینی تے جاپانی تارکین وطن اُتے وینکوور وچ 1887ء تا 1907ء عام حملے کیتے جاندے سن ۔ 1923ء تک تمام چینی تارکین وطن ماسوائے تاجر تے سرمایہ کار، روک دتے گئے۔
اس دوران صوبہ ترقی کردا رہیا۔ 1914ء تک دوسری ٹرانس کانٹی نینٹل ریلوے لائن یعنی گرانڈ ٹرنک پیسیفک مکمل ہوئے گئی جو شمالی وسطی برٹش کولمبیا توں ییلو ہیڈ درے دے ذریعے تے پرنس جارج نال ہُندی ہوئی پرنس روپرٹ توں فورٹ فریزر تک جاندی سی۔ اس توں شمالی ساحل تے اس دے نال دی وادی معاشی سرگرمیاں دے لئی کھل گئی۔ ایہ علاقہ جو پہلے محض کھالاں دی تجارت تک محدود سی، ہن جنگلات، فارمنگ تے کان کنی دا گہوارہ بن گیا۔ 1920ء تا 1940ء دی دہائیاں پہلی جنگ عظیم توں واپسی اُتے مرداں نوں معلوم ہويا کہ صوبے دیاں عورتاں نے معاشرتی مسائل دے خاتمے دے لئی شراب اُتے پابندی دا قانون منظور کرنے دے لئی ووٹ ڈالیا اے۔ انہاں دناں وینکوور تے اس دے ارد گرد دے علاقے شراب نوشی تے دنگے فساد دے لئی مشہور سن ۔ اُتے سابقہ فوجیاں دے دباؤ اُتے اس پابندی نوں فوراً ہی ہٹا دتا گیا تاکہ فوجی تے مزدور شراب پی سکن۔ اُتے وسیع پیمانے اُتے پھیلی بے روزگاری دی وجہ توں زیادہ تر نوکریاں اُتے تارکین وطن قابض ہوئے چکے سن ۔ فوجیاں نے اپنے لئی وکھ وکھ تنظماں بناواں جنہاں دے ناں سولجر فارمر، سولجر لیبر تے فارمر لیبر پارٹیاں وغیرہ سن ۔
ریاستہائے متحدہ وچ پابندی دے بعد توں نويں مواقع پیدا ہوئے تے بوہت سارے لوکاں نے سرحد پار نوکری یا فیر شراب دی سمگلنگ توں ہی پیسے کمنیا شروع کر دتے۔ وینکوور دی 1920ء دی دہائی وچ خوشحالی تے دولت مندی دی وجہ غیر قانونی نقول توں بننے والی معیشت سی اگرچہ جنگلات، ماہی گیری تے کان کنی وی جاری رنيں۔ امریکا دی طرف توں پابندی دے خاتمے تے عظیم بحران دے بعد صوبے اُتے کڑا وقت آیا۔ ملک دے سرد علاقےآں توں بے شمار لوک وینکوور تے اس دے آلے دوالے وچ منتقل ہوئے گئے۔ ودھدی ہوئی بے چینی توں سیاسی طور اُتے بہت مشکل دیکھنے وچ آئی۔ وڈے ڈاکخانے اُتے قبضے نوں چھڑانے دے لئی پولیس نے بہت تشدد کيتا تے تقریباً تن سال تک مارشل لا جاری رہیا۔ وینکوور وچ اوٹاوا جانے دے لئی مشتعل لوکاں دے ہجوم نے اک ٹرین اُتے قبضہ کر ليا۔ اُتے انہاں دا سامنا کرنے دے لئی بندوقاں تیار سن تے انہاں نوں جبری مشقتی کیمپاں وچ بھیج دتا گیا جتھے اوہ اس بحران دے خاتمے تک رہے۔
30 دی دہائی دے اختتام اُتے کچھ معاشی بہتری دے آثار نمودار ہوئے لیکن ایہ جنگ عظیم دوم دی شروعات سن جنہاں نے ملکی معیشت نوں بحران توں کڈ دتا۔ جنگ کيتی وجہ توں خواتین نوں پہلی بار کم دی اجازت دتی گئی۔
برٹش کولمبیا اپنے محل وقوع دا فائدہ لیندے ہوئے مشرقی ایشیا توں تعلقات پہلے ہی استوار کر چکيا سی۔ اُتے اس توں بین الثقافتی مسائل پیدا ہوئے تے ایشیا توں آنے والے تارکین وطناں نوں مشکلات دا سامنا کرنا پيا۔ دوسری جنگ عظیم وچ ایہ مشکلات اپنے عروج اُتے سن جدوں جاپانی نژاد باشندےآں نوں صوبے دے دور دراز حصےآں وچ بھیج دتا گیا۔ اُتے بین الثقافتی شادیاں دی شرح بہت بلند سی تے تعاون تے میل جول دیاں مثالاں وی بہت عام سن۔
اتحاد تے بعد وچ جنگ عروج
سودھودوسری جنگ عظیم دے دوران اہم لبرل تے کنزرویٹیو پارٹیاں نے نويں لبرل لیڈر دے تحت مخلوط حکومت بنا لئی۔ اس سلسلے وچ سابقہ لیڈر ڈف پٹولو نوں ہٹا کر جان ہارٹ نوں لیڈر بنایا گیا کیونجے 1941ء دے انتخابات وچ واضح اکثریت وچ ناکامی دے بعد اوہ اپنے مخالفین کنزرویٹو توں مل کے حکومت نئيں بنانا چاہ رہے سن ۔ ہارٹ نے 1945ء وچ دوبارہ ہونے والے انتخابات وی جتے تے انہاں نے انفراسٹرکچر دی ترقی دے بوہت سارے منصوبے بالخصوص ہائی وے 97 نوں مکمل کرایا۔ ایہ ہائی وے شمالاً جنوباً 2081 کلومیٹر طویل اے تے اس دا 405 کلومیٹر طویل اک سیکشن جان ہارٹ ہائی وے کہلاندا اے۔
1947ء وچ مخلوط حکومت کیتی سربراہی بیرن انگیمر جانسن دے پاس آ گئی۔ انہاں نے 1949ء دے انتخابات وچ 61 فیصد ووٹ حاصل کر کے برٹش کولمبیا دی تریخ وچ اک ریکارڈ قائم کيتا۔ اس جیت دی وڈی وجہ انہاں دی حکومت کیتی طرف توں جاری ہونے والے پروگرام سن ۔ انہاں دے خلاف رشوت ستانی تے اختیارات دے ناجائز استعمال دے بارے وی الزامات لگے۔ انہاں دے دور اقتدار وچ بنیادی ڈھانچہ نہ صرف پھیلا بلکہ اس دی ترقی وی ہوئی۔ انہاں نے الکان توں معاہدہ کيتا تاکہ کیمانو-کیتیمت ہائیڈور منصوبے تے المونیم کمپلیکس بنائے جا سکن۔ جانسن نوں 1948ء وچ فریزر وادی وچ آنے والے سیلاب دے دوران کیتے جانے والے امدادی کماں نے وی بہت کامیابی دلوائی۔ ایہ سیلاب نہ صرف اس علاقے بلکہ صوبے بھر دی معیشت دے لئی دھکا ثابت ہوئے سن ۔
ودھدی ہوئی رشوت ستانی دی شکایات دے باعث کنزرویٹو لیڈر رائل میٹ لینڈ نے اپنی پارٹی نوں مخلوط حکومت توں کڈ لیا جس دی وجہ توں 1951ء دے انتخابات ہوئے۔ نويں حکومت بالکل غیر متوقع سی تے دو ہی سال بعد 1953ء وچ دوبارہ انتخابات ہوئے جس وچ سوشل کریڈٹ پارٹی نوں اکثریت ملی۔ معیشت وچ حکومت دا بڑھدا ہويا کردار انتخابات وچ سوشل کریڈٹ پارٹی دی جیت دے بعد برٹش کولمبیا وچ تیزی توں معاشی ترقی ہوئی۔ بینٹ تے انہاں دی پارٹی نے اگلے ویہہ سال تک صوبے اُتے حکمرانی کيتی۔ اس دوران حکومت نے انفراسٹرکچر دی ترقی دے لئی پرامید پروگرام شروع کرائے جس دے نال نال جنگلات، کان کنی تے توانائی دے شعبےآں وچ متوازن معاشی ترقی جاری رہی۔
ان ویہہ سالاں وچ حکومت نے صوبے برٹش کولمبیا الیکٹرک تے برٹش کولمبیا پاور کمپنی تے ہور چھوٹی الیکٹرک کمپنیاں نوں قومیایا تے اسنوں بی سی ہائیڈرو دا ناں دتا۔ 1960ء دے اختتام تک بہت سارے وڈے ڈیم یا تاں مکمل ہوئے چکے سن یا زیر تکمیل سن ۔ اس دے علاوہ بجلی دی منتقلی دے وڈے معاہدے جنہاں وچ امریکا تے کینیڈا دے وچکار بجلی دی منتقلی دے معاہدے وی شامل نيں، ہوئے۔ صوبے دی معیشت وچ شمال مشرق دے جنگلات، تیل تے گیس دے شعبےآں وچ بے مثال ترقی ہوئی۔
1950ء تے 1960ء دی دہائیاں وچ برٹش کولمبیا وچ ذرائع آوا جائی وچ وی بہت زیادہ ترقی ہوئی۔ 1960ء وچ حکومت نے بی سی فیریز نوں بطور کراؤن کارپوریشن دے قائم کيتا تاکہ صوبائی سڑکاں دے نظام نوں ودھیا کر سمندر وچ وی لیایا جا سکے۔ سڑکاں دے نظام نوں نويں ہائی ویز تے پلاں توں تے موجودہ صوبائی سڑکاں تے ہائی ویز نوں پختہ کرنا وی اس عمل دا حصہ سی۔
دوسری جنگ عظیم دے بعد دے سالاں وچ وینکوور تے وکٹوریہ شاعراں، مصنفاں، آرٹسٹاں، موسیقاراں، ڈانسراں، ایکٹراں تے باورچیاں دی وڈے پیمانے اُتے ایتھے منتقلی توں ثقافتی مراکز بن گئے۔ ايسے طرح انہاں شہراں دے اپنے تعلیمی ادارے، تبصرہ نگار تے تخلیقی تھنکر وی پیدا ہوئے۔ سیاحت وی ملکی معیشت وچ اہم کردار ادا کرنے لگی۔ جاپان تے ہور پیسیفک معیشتاں دی ترقی توں وی برٹش کولمبیا دی معیشت نوں ہور ترقی ملی۔
سیاسی تے سماجی طور اُتے 1960ء دی دہائی وچ قابل ذکر سماجی گڑبڑ شروع ہوئی۔ سجے تے کھبے بازو دے درمیان حائل نظریاتی خلیج تے زیادہ گہری ہوئی۔ صوبے دی ودھدی ہوئی معاشی ترقی دے نال نال مزدوراں وچ وی بے چینی بڑھی۔ ہپیاں تے وینکوور شہر دے مئیر ٹام کیمپبل دے درمیان ہونے والا تنازع بہت ودھیا۔ دہائی دے ا ختتام تک معاشرتی مسائل دے نال نال سٹیٹس نوں دی بے اطمینانی بڑھی۔ بینٹ دی حکومت دے تمام تر اچھے کم انہاں دی ودھدی ہوئی غیر مقبولیت نوں کم نہ کر سکے۔
برٹش کولمبیا 1970ء تے 1980ء دی دہائیاں وچ
سودھو27 اگست، 1969ء نوں سوشل کریڈٹ پارٹی نے عام انتخابات وچ دوبارہ کامیابی حاصل کيتی۔ لیکن ایہ کامیابی بینٹ دے اقتدار دا آخری دور سی۔ 1970ء دے شروع وچ کوئلے دی ودھدی ہوئی قیمتاں تے جنگلات دے شعبے دی وجہ توں معیشت بہت مضبوط سی لیکن بی سی ہائیڈرو نے اپنا پہلا نقصان ظاہر کيتا۔ ایہ بینٹ تے سوشل کریڈٹ پارٹی دے زوال دا پہلا زینہ سی۔
1972ء دے انتخابات وچ انہاں نوں حکومت توں ہٹا دتا گیا تے ڈیو بیرٹ دے تحت این ڈی پی دی راہ ہموار ہوئی۔ بیرٹ دے تحت صوبائی اضافی رقوم جلد ہی خسارے وچ بدل گئياں۔ اُتے اکاؤنٹنگ دے نظام نے ایہ ظاہر کيتا کہ ایہ مسائل پچھلی حکومت دے پیدا کردہ سن جو ہن آ کے ظاہر ہوئے۔ تن مختصر سالاں وچ (ہزار دناں وچ ) این ڈی پی دی حکومت نے صوبے وچ طویل المدتی تبدیلیاں لاواں جنہاں وچ ایگریکلچرل لینڈ ریزرو سب توں اہم اے۔ اس دا مقصد فارم لینڈ نوں تعمیر توں بچانا سی تے انشورنس کارپوریشن آف برٹش کولمبیا، جو کراؤن کارپوریشن سی اُتے اک سالہ بنیادی آٹو موبائل انشورنس دے سلسلے وچ اجارہ داری دا الزام عائد کر دتا گیا۔ ایہ دیکھدے ہوئے کہ حکومت نے یا تاں ایہ سب تبدیلیاں بہت تیزی توں پیش کيتياں یا فیر ایہ کہ انہاں دے اثرات بہت دور رس سن، نے مزدوراں دی ودھدی ہوئی بے چینی دے نال مل کے 1975ء دے عام انتخابات وچ این ڈی پی نوں حکومت توں کڈ باہر کيتا۔ سوشل کریڈٹ پارٹی، جس دے لیڈر ہن بینٹ دے بیٹے بل بینٹ سن، دوبارہ حکومت وچ آئی۔ بینٹ جونیئر دے دور وچ بہت سارے منصوبے پورے ہوئے جنہاں وچ Coquihalla Highway تے وینکوور وچ ایکسپو 86 اہم نيں۔ Coquihalla Highway پراجیکٹ بعد وچ اک سکینڈل دا عنوان بنا کہ پریمئر دے بھائی نے اس منصوبے توں اعلان توں پہلے اس توں کافی متعلقہ زمیناں خرید لیاں سن۔ اُتے انہاں سب گلاں دے باوجود سوشل کریڈٹ پارٹی نوں 1979ء دے انتخابات وچ بینٹ جونیئر دے تحت دوبارہ کامیابی ہوئی۔ بینٹ جونیئر نے 1986ء تک پارٹی دی قیادت کيتی۔
جونہی صوبے دی معیشت مندی دا شکار ہوئی، سوشل کریڈٹ والےآں نے اک نواں پروگرام متعارف کرایا جو معاشی سنبھالیا دے سکے۔ نتیجتاً اک 1983ء دا وحدت دا بحران شروع ہويا جس دی وجہ حزب اختلاف دی طرف توں ہوئی تے اس وچ مزدور تے کمیونٹی گروپ دے لوک منظم طور اُتے شامل سن ۔
ہزاراں افراد نے احتجاجی جلساں وچ شرکت کيتی تے بہت ساں نوں لگیا کہ جے حکومت نے اپنی پالیسیاں نوں یکسر تبدیل نہ کيتا تاں عام ہڑتال ہن زیادہ دور ننيں۔ لیکن پریمئر بینٹ تے یونین لیڈر دے درمیان اک مبینہ معاہدے دے بعد ایہ تحریک اچانک ختم ہوئے گئی۔
بل وانڈر زلم 1986ء وچ سوشل کریڈٹ پارٹی دے نويں سربراہ تے پریمئر بنے تے انہاں نے ايسے سال اپنی جماعت نوں انتخابات وچ کامیابی دلوائی۔ وانڈر زلم اُتے بعد وچ کئی مالیاتی سکینڈل بنے تے انہاں نوں پارٹی دی سربراہی چھوڑنی پئی تے ریٹا جانسٹن صوبے دی نويں پریمئر بنیاں۔
برٹش کولمبیا 1990ء توں ہن تک
سودھوجانسٹن نوں 1991ء دے عام انتخابات وچ شکست ہوئی۔ این ڈی پی نے مائیک ہارکورٹ دی زیر صدارت انتخابات جتے۔ مائیک وینکوور دے سابقہ مئیر سن ۔ اگرچہ پارک لینڈ تے محفوظ علاقےآں دی تعمیر نوں لوکاں نے پسند کيتا تے اس توں صوبے دی سیاحت نوں بہت فروغ ملیا اُتے کم ذرائع والی معیشت دے باعث معاشی ترقی مسلسل جدوجہد دا شکار رہی۔ ہارکورٹ بینگو گیٹ دے بعد اگرچہ استعفٰی دے دتا جو برٹش کولمبیا دا اک ہور سیاسی سکینڈل سی۔ ہارکورٹ نوں اس وچ براہ راست نامزد نئيں کيتا گیا اُتے انہاں نے فیر وی مستعفٰی ہونے نوں ترجیح دتی۔ گلین کلارک جو بی سی فیڈریشن آف لیبرکے سابقہ صدر سن، نوں پارٹی دا نواں رہنما چنا گیا۔ 1996ء وچ انہاں نے دوسری بار عہدہ جِتیا اُتے انہاں نوں دوسرےآں دی نسبت اس بار کم ووٹ ملے۔ کلارک دے عہد وچ برٹش کولمبیا وچ بہت تبدیلیاں آئیاں ۔ بے روزگاری بڑھی تے اہم صنعتاں اُتے کڑا وقت رہیا۔ اس وجہ توں معاشی ترقی سست رہی۔ پارٹی اُتے ہور سکینڈل آئے جنہاں وچ فاسٹ فیری سکینڈل سر لسٹ اے۔ اس وچ صوبے دی جہاز سازی دی صنعت نوں نويں خطوط اُتے استوار کرنا سی۔ کلارک اُتے الزام عائد ہويا کہ انہاں نے شکار دے لائسنس دینے دے بدلے مفاد حاصل کیتے نيں۔ اس توں انہاں نوں مستعفٰی ہونا پيا۔
2001ء دے عام انتخابات وچ گورڈن کیمپبل دی بی سی لبرل پارٹی نے آرام توں این ڈی پی پارٹی نوں ہرا دتا۔ انہاں نے کل 79 وچوں 77 نشستاں حاصل کيتياں۔ کیمپبل نے بے شمار نويں اصلاحات کيتياں جنہاں وچ فاسٹ فیری پراجیکٹ توں جان چھڑانا، انکم ٹیکس دی شرح وچ کمی تے بی سی ریل نوں سی این ریل نوں بیچنا شامل سن ۔ کیمپبل نوں بعد وچ چھٹیاں دے دوران ہوائی وچ نشے وچ دھت حالت وچ گڈی چلاندے ہوئے گرفتار کيتا گیا جس توں اک نواں سکینڈل پیدا ہويا۔ اُتے 2005ءکے انتخابات وچ کیمپبل نے فیر وی اپنی پارٹی نوں جتوایا۔ اس طرح اوہ دس سال وچ پہلے پریمئر بنے جس نے اپنے دور نوں کامیابی توں مکمل کيتا تے استعفٰی نئيں دتا۔ اس دے علاوہ بل بینیٹ دے بعد اوہ پہلے پریمئر بنے جس نے مسلسل دو بار انتخابات وچ کامیابی حاصل کيتی۔ کیمپبل دی حکومت نے اتحادیاں دے نال مل کے 2010 دے سرمائی اولمپک نوں وینکوور دے لئی حاصل کيتا۔ کیمپبل دے دور وچ برٹش کولمبیا دی معیشت جزوی طور اُتے بحال ہوئی۔
برٹش کولمبیا وچ ملک بھر وچ ہونے والی آبادی توں متعلقہ تبدیلیاں ہوئی نيں۔ وینکوور ہانگ کانگ توں آنے والے بہت سارے افراد دی منزل ہُندا اے جنہاں نے ہانگ کانگ دی چین نوں منتقلی دے وقت ہجرت دی اے۔ برٹش کولمبیا وچ کینیڈا دے اندر توں آنے والے افراد دی وی کثرت اے۔ موجودہ دہائیاں وچ ایہ عام گل ہوئے گئی اے کیونجے ایتھے دی فطری خوبصورتی، معتدل موسم تے آرام دہ زندگی دے علاوہ معاشی ترقی توں بہت سارے افراد متائثر ہوئے کے ادھر منتقل ہُندے نيں۔ 1971ء وچ برٹش کولمبیا کینیڈا دی کل آبادی دا 10 فیصد سی جو ہن 2006ء وچ 13 فیصد ہوئے گئی اے۔ اس دے علاوہ دیہاندی علاقےآں توں شہراں نوں منتقلی دا رحجان وی زور پھڑ رہیا اے۔ بہتر سہولیات دی وجہ توں لوکاں دی کچھ تعداد واپس دیہاتاں دا رخ کر رہی اے اُتے اس وقت وی وینکوور دا شہری علاقہ صوبے دی 52 فیصد آبادی دا مسکن اے۔
آبادی
سودھوبرٹش کولمبیا دی آبادی بہت ساری اقوام اُتے مشتمل اے۔ انہاں وچ اکثریت انہاں باشندےآں دی اے جو گذشتہ تیس سال دے دوران صوبے وچ منتقل ہوئے۔ اقليتی گروہاں وچ ایشیائی افراد قابل ذکر تعداد وچ نيں۔ انہاں وچ چینی، جاپانی، فلپائنی تے کورین لوکاں دی معقول تعداد اے۔ سرے تے جنوبی وینکوور وچ سکھاں دی تعداد وی کافی اے۔
سیاست
سودھوبرٹش کولمبیا دے لیفٹیننٹ گورنر سٹیون پوائنٹ کینیڈا دی ملکہ دی نمائندگی کردے نيں۔ انہاں دی عدم موجودگی وچ وفاقی کابینہ کسی نوں وی عارضی طور اُتے انہاں دا متبادل بنا سکدی اے۔ عام طور اُتے ایہ عہدہ برٹش کولمبیا دے چیف جسٹس نوں ملدا اے۔
صوبے وچ 79 اراکین اُتے مشتمل قانون ساز اسمبلی موجود اے جو بذریعہ انتخابات چنی جاندی اے۔ ایہ انتخابات امریکی انتخابی نظام توں مماثل اے۔ اُتے اس نظام نوں ہن بدلنے دے بارے سوچیا جا رہیا اے۔ اس وقت صوبے وچ برٹش کولمبیائی لبرل پارٹی دی حکومت اے جس دے پریمئر گورڈن کیمپبل نيں۔ 2001ء وچ ہونے والے انتخابات وچ انہاں نے تریخ ساز کامیابی حاصل کيتی۔ انہاں دی جماعت نوں کل 79 وچوں 77 نشستاں ملیاں۔
برٹش کولمبیا دی لبرل پارٹی دا وفاقی لبرل پارٹی توں کوئی تعلق نئيں تے نہ ہی انہاں دے خیالات اک دوسرے توں ملدے نيں۔
برٹش کولمبیا وچ کافی متحرک مزدور یونین موجود نيں جو روايتی طور اُتے این ڈی پی دی حمایت کردی نيں۔
معیشت
سودھوبرٹش کولمبیا دی معیشت دا دارومدار قدرتی ذرائع اُتے زیادہ اے جنہاں وچ جنگلات دی صنعت نوں مرکزی درجہ حاصل اے۔ اُتے کان کنی وی وقت دے نال نال بہت ترقی کر رہی اے۔ قدرتی ذرائع وچ روزگار دی شرح تیزی توں کم ہوئی اے، اُتے حالے گذشتہ تیس سالاں وچ بے روزگاری دی شرح سب توں کم یعنی ساڈھے چار فیصد اے۔ روزگار دے نويں مواقع تعیمراندی تے سروس دے شعبےآں نال تعلق رکھدے نيں۔ برٹش کولمبیا دی معیشت وچ جنگلات تے کان کنی اہم درجہ رکھدے نيں۔ اُتے انہاں شعبےآں وچ روزگار دے مواقع بتدریج کم ہُندے جا رہے نيں۔ اس وقت ایتھے بے روزگاری دی شرح ساڈھے چار فیصد اے جو گذشتہ تیس سالاں وچ کم ترین اے۔ روزگار دے نويں مواقع زیادہ تر تعمیرات تے تجارت وچ پیدا ہوئے رہے نيں۔ اس وقت لاس اینجلس تے نیو یارک دے بعد وینکوور دا علاقہ شمالی امریکا وچ فلم سازی دا تیسرا وڈا مرکز اے۔
برٹش کولمبیا دی تریخ وچ معیشت وچ اتار چڑھاؤ آندے رہے نيں تے اس اتار چڑھاؤ دا سیاست، سبھیاچار تے کاروبار اُتے وی گہرا اثر پيا اے۔ معدنیات دی قیمتاں وچ کمی بیشی دا براہ راست اثر کان کنی اُتے پڑدا اے۔
ذرائع آوا جائی
تریخ
سودھوذرائع آوا جائی نے برٹش کولمبیا دی تریخ وچ اہم کردار ادا کيتا اے۔ راکی پہاڑاں تے اس دے مغرب وچ موجود ہور پہاڑی سلسلےآں نے زمینی راستے وچ بہت وڈی رکاوٹ پائی ہوئی اے۔ ایہ رکاوٹ 1885ء وچ ٹرانس کانٹی نینٹل ریلوے دی تعمیر توں دور ہوئی۔ دریائے پیس دی کھائیاں دے راستے راکیز پہاڑ وچ اولین مہم جوواں نے آنا جانا جاری رکھیا سی۔ کھالاں دی تجارت وی ايسے راستے ہُندی سی۔ بوہت گھٹ تجارت پہاڑاں دے اُتے نال ہُندی۔ 1885 توں پہلے کینیڈا دے ہور حصےآں توں برٹش کولمبیا جانے دے لئی امریکا توں ہوئے کے، کیپ ہارن توں یا فیر ایشیا نوں سمندر توں ہوئے کے جانا پڑدا۔ ساری درآمد و برآمد سمندری راستے نال ہُندی جنہاں دی اہم بندرگاہاں وکٹوریا تے نیو ویسٹ منسٹر سن۔
1930 دی دہائی تک برٹش کولمبیا تے بقیہ کینیڈا دے درمیان واحد زمینی راستہ ریل دا سی۔ گڈیاں توں سفر کرنے والے امریکا توں ہوئے کے جاندے۔ 1932 وچ بین الصوبائی سڑک دی تعمیر توں صوبہ زمینی راستے توں پورے ملک توں مل گیا۔ اس سڑک نوں بعد وچ ٹرانس کینیڈا ہائی وے کہیا گیا۔ سڑکاں تے ہائی وے رقبے، بنجر تے مختلف النوع زمین دے باعث برٹش کولمبیا وچ ہزاراں کلومیٹر ہائی وے دی ضرورت سی تاکہ مختلف علاقےآں نوں اک دوسرے توں ملایا جا سکے۔ 1950 تے 1960 دی دہائی وچ بننے والے نويں جامع منصوبے توں پہلے صوبے وچ سڑکاں دی حالت بہت بری سی۔ ہن ایتھے فری ویز یعنی موٹر وے صوبے دے جنوبی تے وسطی علاقےآں وچ موجود نيں۔ صوبے دے ہور حصےآں تک پہنچنے دے لئی دو رویہ ہائی وے پھیلی ہوئیاں نيں جو پہاڑی علاقےآں وچ ہور چوڑی ہوئے جاندی نيں۔ صوبائی ہائی وے دی تعمیر تے دیکھ بھال دا کم صوبائی حکومت دے ذمے اے۔
راکی پہاڑی سلسلے وچ گذرنے دے لئی چار مختلف راستے نيں۔ جنوب توں شمال دی طرف انہاں دے ناں کچھ اس طرح نيں۔ کروز نیسٹ ہائی وے جو سپار وڈ توں گذرتی اے، ٹرانس کینیڈا ہائی وے جو بینف نیشنل پارک توں گذرتی اے، ییلو ہیڈ ہائی وے جیسپر نیشنل پارک توں ہوئے کے تے ہائی وے نمبر 2 ڈاسن کریک توں گذرتی اے۔ اس دے علاوہ صوبے توں امریکا نوں کئی ہائی وے جاندیاں نيں جو واشنگٹن، ایڈاہو تے مونٹانا نوں صوبے توں ملاندی نيں۔ سب توں لمبی ہائی وے 97 اے جو 2081 کلومیٹر لمبی اے جو برٹش کولمبیا واشنگٹن دی سرحد اُتے اوسویوس توں شروع ہوئے کے شمال نوں یوکون وچ واٹس لیک نوں جاندی اے۔
سطحی عوامی گذرگاہاں یعنی سرفیس پبلک ٹرانزٹ
سودھو1978 توں پہلے تک سطحی عوامی گذرگاہاں دی دیکھ بھال بی سی ہائیڈرو دے ذمے سن ۔ ایہ صوبے دی ملکیت بجلی پیدا کرنے دا ادارہ سی۔ بعد وچ صوبے نے بی سی ٹرانزٹ بنایا تاکہ تمام میونسپل ذرائع آوا جائی نوں چلا سکے۔ 1998 وچ ٹرانس لنک نامی اک وکھ اتھارٹی بنائی گئی جو گریٹر وینکوور ریجنل ڈسٹرکٹ نوں سنبھالدی اے۔
پبلک ٹرانزٹ وچ زیادہ تر ڈیزل بساں شامل نيں اگرچہ وینکوور شہر وچ بجلی توں چلنے والی بساں وی موجود نيں جو اہم رستےآں اُتے چلدی نيں۔ ٹرانس لنک سکائی ٹرین چلاندی اے جو ہلکی تے تیز رفتار ہُندی اے۔ ایہ وینکوور، برنابے، نیو ویسٹ منسٹر تے شمالی سرے نوں ملاندی اے۔ اس وقت اسنوں جنوب وچ رچمنڈ تک تے مشرق وچ کوکلٹام تے پورٹ موڈی تک پھیلایا جا رہیا اے۔
ریل
سودھوکینیڈین پیسیفک ریلوے دی 1885ء وچ تکمیل ہوئی جو برٹش کولمبیا دی کینیڈا وچ شمولیت دی اک شرط سی۔ آئندہ دہائیاں وچ بہت ریل دی ترویج ہوئی تے ایہ لمبے فاصلے تک اشیاء دی آوا جائی دا سب توں وڈا ذریعہ بنی رہی۔ صوبائی سڑکاں دی بہتری تے ہائی ویز دی تعمیر توں 1950ء توں سڑکاں نے ریل توں آوا جائی دی جگہ لے لئی۔ کینیڈین پیسیفک ریلوے دے علاوہ وی بہت ساریاں لائناں بنائی گئياں۔ انہاں وچوں دو مشہور رستےآں وچوں اک درہ ییلو ہیڈ توں گزردا اے تے کینیڈین پیسییفک ریلوے دا مقابلہ کردا اے۔ اسنوں گرانڈ ٹرنک پیسیفک کہندے نيں تے ایہ پرنس رپرٹ اُتے ختم ہُندا اے۔ دوسرا کینیڈین نیشنل ریلوے اے جو وینکوور اُتے ختم ہُندا اے۔ پیسیفک گریٹ ایسٹرن لائن اس سروس نوں شمالاً جنوباً بڑھاندی اے۔ ایہ سروس بعد وچ برٹش کولمبیا ریلوے دے ناں توں جانی جاندی اے۔ ایہ سروس فورٹ سینٹ جیمز، فورٹ نیلسن تے ٹمبلر رج نوں جنوبی وینکوور توں ملاندی اے۔
ذریعہ آب
سودھوبرٹش کولمبیا دی فیریز نوں 1960ءماں بطور کراؤن کارپوریشن دے بنایا گیا تاکہ وینکوور دے جزیرے تے باقی حصےآں توں کم خرچ توں مسافراں تے سامان دی متنقلی ممکن ہوئے سکے۔ اس دا مقصد کینیڈین پیسیفک ریلوے دا قابل اعتماد متبادل نظام وی متعارف کرانا سی۔ ہن ایہ برٹش کولمبیا دے کل 25 جزیراں اُتے کم کردی اے تے انہاں جزیراں نوں بقیہ صوبے توں ملاندی اے۔ جھیلاں تے دریاواں وچ فیری سروس صوبائی حکومت مہیا کردی اے۔
تجارتی پیمانے اُتے سمندری سفر وی بہت اہم اے۔ اکثر اہم بندرگاہاں وینکوور، رابرٹس بینک، پرنس رپرٹ تے وکٹوریا اُتے موجود نيں۔ انہاں وچ وینکوور دی بندرگاہ سب توں زیادہ اہم تے سب کینیڈا دی سب توں وڈی بندرگاہ اے۔ وینکوور، وکٹوریہ تے پرنس رپرٹ وی کروز جہازاں دے لئی اہم بندرگاہاں نيں۔ 2007ء توں پرنس رپرٹ وچ اک وڈی بندرگاہ کھولی گئی اے جتھے کنٹینر دی آمد و رفت ہوئے گی۔ اس بندرگاہ نوں 2009ء وچ توسیع دتی جائے گی۔
فضاء
سودھوبرٹش کولمبیا وچ 200 توں زیادہ ہوائی اڈے موجود نيں۔ انہاں وچوں وینکوور انٹرنیشنل ائیرپورٹ، وکٹوریا انٹرنیشنل ائیر پورٹ، کیلوانا انٹرنیشنل ائیر پورٹ تے پرنس جارج انٹرنیشنل ائیرپورٹ زیادہ اہم تے وڈے نيں۔ 2005ء وچ وینکوور انٹرنیشنل ائیرپورٹ، وکٹوریا انٹرنیشنل ائیر پورٹ، کیلوانا انٹرنیشنل ائیر پورٹ توں ہر اک توں دس لکھ توں زیادہ مسافر گزرے نيں۔ وینکوور انٹرنیشنل ائیرپورٹ ملک دا دوسرا مصروف ترین ائیرپورٹ اے جتھے توں 2005 ءماں اندازہً اک کروڑ سٹھ لکھ مسافر گزرے سن ۔
پارک تے محفوظ شدہ جگنيں
سودھوایتھے پارک تے محفوظ شدہ جگہاں دی کل تعداد 14 اے۔ اس دے علاوہ ماحولیاتی ریزرو دی کل 141 جگنيں نيں، 35 صوبائی سمندری پارک نيں، 7 صوبائی عالمی وراثتی جگنيں، 6 قومی پارک تے 3 قومی پارک ریزرو نيں۔ برٹش کولمبیا دا 12٫5 فیصد رقبہ 14 مختلف قوانین دے تحت 800 مختلف علاقےآں وچ محفوظ قرار دتا گیا اے۔
برٹش کولمبیا وچ کینیڈا دے قومی پارکاں وچوں ست واقع نيں :
- گلیشئر نیشنل پارک
- گلف آئی لینڈ نیشنل پارک ریزرو
- گوائی ہانز نیشنل پارک ریزرو اینڈ ہائیڈا ہریٹیج سائٹ
- کُوٹینائی نیشنل پارک
- ماؤنٹ ریویل سٹوک نیشنل پارک
- پیسیفک رم نیشنل پارک ریزرو
- یوہو نیشنل پارک
برٹش کولمبیا وچ صوبائی پارکاں دا بہت وڈا جال پھیلا ہويا اے جنہاں نوں برٹش کولمبیا دی ماحولیات دی وزارت چلاندی اے۔ برٹش کولمبیا دا صوبائی پارکاں دا نظام کینیڈا دا اس طرح دا دوسرا وڈا نظام اے۔
ان علاقےآں دے علاوہ 47 لکھ ہیکٹر زرعی زمین وی ایگریکلچر لینڈ ریزرو دے تحت محفوظ کر دتی گئی اے۔
تفریح
سودھومختلف پہاڑی سلسلےآں، ساحلاں، جھیلاں، دریاواں تے جنگلات دے باعث برٹش کولمبیا نوں ہائکنگ، کیمپنگ، چٹاناں اُتے چڑھنا تے کوہ پیمائی، شکار تے مچھلی پھڑنے دے لئی مشہور رہیا اے۔
پانی دے کھیل، جنہاں وچ مشینی تے غیر مشینی دونے طرح دے کھیل شامل نيں، بوہت سارے جگہاں اُتے کھیلے جاندے نيں۔ اس دے علاوہ ایتھے کایاکنگ، کھاڑیاں، وائٹ واٹر رافٹنگ وغیرہ ایتھے دے دریاواں وچ بہت عام نيں۔ سیلنگ تے سیل بورڈنگ وی وسیع پیمانے اُتے کھیلی جاندی نيں۔
سردیاں وچ کراس کنٹری سکیئنگ تے ٹیلی مارک سکیئنگ نوں بہت پسند کيتا جاندا اے تے حالیہ برساں وچ ڈاؤن ہل سکیئنگ دے لئی ساحلی پہاڑی علاقےآں، راکیز، شوس واپ تے کولمبیا دے پہاڑاں وچ جگنيں بنائی گئی نيں۔ 1990ء توں سنو بورڈنگ کھبمیاں دی طرح اگی اے۔ 2010ء دے سرمائی اولمپک دے ڈاؤن ہل دے کھیل وہسلر بلیک کامپ دے علاقےآں وچ ہاں گی جدوں کہ انہاں ڈور کھیل وینکوور وچ ۔
وینکوور تے وکٹوریہ دے نال نال ہور شہراں وچ پیدل چلنے والےآں تے سائیکل سواراں دے لئی وی سہولیات موجود نيں۔ کراس کنٹری سائیکلنگ دے مقابلے وی کئی سالاں توں مقبولیت حاصل کر چکے نيں۔ جداں جداں پہاڑاں اُتے نت نويں سائیکلاں دے لئی ٹریک بندے جا رہے نيں، اوہ لوک اس طرف زیادہ متوجہ ہُندے جا رہے نيں۔ ٹرین دے پرانے ٹریکاں نوں ہائیکنگ، بائیکنگ تے کراس کنٹری سکیئنگ دے لئی تبدیل تے مختص کر دتا گیا اے۔
بہت سارے باشندے گھڑ سواری نوں وی پسند کردے نيں۔ خوبصورت علاقےآں وچ گھوڑے اُتے بیٹھ کر سیر کرنا بہت مقبول ہوئے چکيا اے۔
برٹش کولمبیا ہور کھیلاں وچ بہت اہم حصہ بندا اے جنہاں وچ گالف، ٹینس، فٹ بال، ہاکی، کینیڈین فٹ بال، رگبی یونین، سافٹ بال، باسکٹ بال، کرلنگ تے فگر سکیٹنگ وغیرہ۔ برٹش کولمبیا دے بوہت سارے کھلاڑی بالخصوص آبی تے سرمائی کھیلاں دے کھلاڑی مشہور وی ہوئے نيں۔ اس دے علاوہ اج کل ائیروبکس تے ہاتھا یوگا وی بہت مشہور ہوئے رہے نيں۔ چند ہزار توں زیادہ آبادی والے علاقےآں دے پاس کھلیاں دے لئی اپنی سہولتاں نيں۔
ودھدی ہوئی سیاحت تے مختلف النوع کھیلاں وچ مقامی لوکاں دی شمولیت دے باعث لاجاں، کیبناں، بستر تے ناشتے، موٹیل، ہوٹل، فشنگ کیمپ تے پارک کیمپاں دی تعداد موجودہ دہائیاں وچ بہت بڑھی اے۔
مخصوص علاقےآں وچ کاروباری، غیر منافع بخش سوسائیٹیاں یا میونسبل گورنمنٹ ماحولیاتی سیاحت نوں ودھانے دے لئی کمر بستہ نيں۔ برٹش کولمبیا دے بہت سارے کسان سیاحاں نوں سیاحت دے نال نال فارم اُتے کم کرنے دا وی موقع دیندے نيں۔
تفریحی گانجا/میری جوانا
سودھو2004ء وچ یونیورسٹی آف وکٹوریہ سینٹر فار ایڈکشن ریسرچ آف برٹش کولمبیا تے سیمون فریزر یونیورسٹی اپلائیڈ ریسرچ آن مینٹل ہیلتھ اینڈ ایڈکشنز دی طرف توں کیتے جانے والے اک مطالعے نے ظاہر کيتا اے کہ برٹش کولمبیا والے گانجے دا استعمال کینیڈا دے ہور باشندےآں دی نسبت زیادہ پھیلا ہويا اے۔ اُتے اقوام متحدہ دی رپورٹ جو جولائی 2007ء وچ شائع ہوئی، نے کیوبیک نوں زیادہ گانجا استعمال کرنے والا صوبہ شمار کيتا اے۔ کیوبیک وچ اوسطاً 15٫8 فیصد افراد گانجا استعمال کردے نيں جدوں کہ کینیڈا وچ ایہ شرح 14٫1 فیصد اے۔ اس وجہ توں کینیڈا ترقی یافتہ ملکاں وچ گانجے دے استعمال وچ پہلے نمبر اُتے آندا اے۔ برٹش کولمبیا وچ گانجا کاشت وی ہُندا اے تے کل کینیڈا دی گانجے دی کاشت دا 40 فیصد حصہ ایتھے پیدا ہُندا اے۔ نقشہ
علاقائی ضلعے
سودھوبرٹش کولمبیا دی انتظامی بنیاد 28 علاقائی ضلعے اُتے مشتمل اے۔
شہر
سودھوبرٹش کولمبین دی نصف تعداد گریٹر وینکوور ریجنل ڈسٹرکٹ وچ رہندی اے جس وچ وینکوور، سرے، نیو ویسٹ منسٹر، ویسٹ وینکوور، نارتھ وینکوور (شہر)، نارتھ وینکوور (ڈسٹرکٹ میونسپلٹی)، برنابے، کوکتلم، پورٹ کوکتلم، میپل رج، لانگلے (شہر)، لانگلے (ڈسٹرکٹ میونسپلٹی)، ڈیلٹا، پٹ میڈوز، وائٹ راک، رچمنڈ، پورٹ موڈی، انمور، بیلکارا، لائنز بے تے بوئن آئی لینڈ شامل نيں۔ ستاراں ہور قدیم ریزرو تے غیر استعمال شدہ ریجنل ڈسٹرکٹ الیکٹورل ایریا جسنوں گریٹر وینکوور الیکٹورل ایریا اے دا ناں دتا جاندا اے، وی شامل نيں۔
برٹش کولمبیا دی دوسری وڈی آبادی ویکنوور جزیرے دے جنوبی سرے اُتے واقع اے جو تیرہ میونسپلٹیاں توں مل کے بنی اے۔ وینکوور آئی لینڈ دی نصف آبادی وینکوور شہر وچ رہندی اے۔
جنگلی حیات
سودھوصوبہ بہت حد تک جنگلی یا نیم جنگلی اے۔ ایتھے موجود بے شمار دُدھ پلانے والے جانور ایداں دے نيں جو امریکا وچ تقریباً نہ ہونے دے برابر رہ گئے نيں۔ مختلف انواع دے جانوراں بالخصوص پرندےآں دا مشاہدہ کرنا کافی عرصے توں مقبول مشغلہ بنیا ہویا اے۔ ریچھ (گرزلی، کالے تے کرموڈ ریچھ جو صرف برٹش کولمبیا وچ پائے جاندے نيں) ایتھے رہندے نيں۔ انہاں دے نال نال ہرن، ایلک، موز، کیری بو، وڈے سینگاں والی بھیڑ، پہاڑی بکریاں، مارموٹ، بی ور، مسکرات، کائیوٹی، بھیڑیئے، مسٹیلائڈ (جداں کہ ولورین، بجو تے فشر)، پہاڑی شیر یعنی پوما، عقاب، سفید کونج، کینیڈا دی بطخاں، سوان، لون، شکرے، الو، کوے تے بہت ساریاں قسماں دی مرغابیاں وی ایتھے رہندی نيں۔ چھوٹے پرندے (مثلاً روبن، جیز، گروس بیک، چکاڈیس وغیرہ) بکثرت نيں۔
ایتھے پانیاں وچ بہت ساریاں قسماں دی مچھلیاں پائی جاندیاں نيں (جنہاں وچ سامن، ٹراؤٹ، چار وغیرہ شامل نيں)۔ سامن تے ٹراؤٹ دے علاوہ شکاریاں نے ہالی بٹ، سٹیل ہیڈ، باس تے سٹرجین وی پکڑی نيں۔ ساحل اُتے بندرگاہاں دی سیلاں تے دریائی اود بلاؤ وی عام نيں۔ وہیلاں وچوں اورکا، گرے وغیرہ تے مختلف قسماں دی ڈولفناں وی شامل نيں۔
معدومیت دے خطرے دا شکار انواع
سودھوبرٹش کولمبیا وچ معدومیت دے خطرے دی شکار انواع وچ وینکوور آئی لینڈ مارموٹ، دھبے دار الو، سفید پیلی کن تے بجو شامل نيں۔
متعارف شدہ انواع
سودھوبرٹش کولمبیا وچ متعارف کرائی گئی انواع: کامن ڈینڈیلیون، رنگ نیکڈ فیزنٹ، پیسیفک اوئسٹر، بھوری ٹراؤٹ، کالا گھونگھا، یورپی سٹارلنگ، کئو برڈ، نیپ ویڈ، بل فراگ، جامنی لوز سٹریف، سکاچ بروم، یورپی ائیر وگ، ٹینٹ کیٹر پلر، سنو بگ، سرمئی گلہری، ایشیائی لمبے سنگ والا بیٹل، انگریزی آئیوی، فالو ہرن، تھسل، گورز، ناروے چوہا، کرسٹڈ مینا تے یورپی یا ایشیائی جسپی پتنگا شامل نيں۔ پہاڑی ماونٹین بیٹل نے حال ہی وچ صوبے دے شمالی علاقےآں دے جنگلات وچ تباہی مچا دتی اے۔ سپروس بگ وی انہاں علاقےآں وچ اک مسئلہ بندا جا رہیا اے۔
