جھیل انٹاریو
| ||||
---|---|---|---|---|
مقامی ناں | (انگریزی وچ: Lake Ontario) | |||
دا حصہ | وڈیاں جھیلاں | |||
نقشہ |
||||
انتظامی تقسیم | ||||
ملک | کینیڈا [۱][۲] | |||
وقوع تھاں | اونٹاریو [۱][۵]، نیو یارک [۳] | |||
طاس دیس | ||||
طاس رقبہ | 690000 مربع کلومیٹر
| |||
پانی کھلوݨ ویلہ | ||||
تقسیم اعلیٰ | اونٹاریو [۱][۵]، نیو یارک [۳] | |||
جغرافیائی خصوصیات | ||||
متناسقات | 43°43′44″N 78°06′23″W / 43.728888888889°N 78.106388888889°W [۱] [۷] | |||
رقبہ | 18529 مربع کلومیٹر | |||
لمبائی | 311 کلومیٹر | |||
چوڑآئی | 85 کلومیٹر | |||
گہرائی | 244 میٹر | |||
دریا ڈگدا | جینسی ریور | |||
دریا نکلدا | دریائے سینٹ لارنس | |||
احاطہ | 1146 کلومیٹر | |||
پانی حجم | 1639000 cubic hectometre | |||
بلندی | 74.1 میٹر [۸] | |||
جیو رمز | 6048611[۹] | |||
|
||||
ترمیم |
جھیل اونٹاریو شمالی امریکا دی پنج عظیم جھیلاں وچوں اک اے۔ اس جھیل دے شمال وچ کینیڈا دا صوبہ اونٹاریو تے جنوب وچ اونٹاریو دا نیاگرا جزیرہ نما تے امریکی ریاست نیو یارک اے۔ پانچاں جھیلاں وچ ایہ سب توں چھوٹی اے تے اس دی سرحداں مشی گن توں نئيں ملدیاں۔
ناں
سودھوجھیل دا ناں مقامی بولی ہرون توں نکلیا اے جس دا مطلب اے عظیم جھیل۔ کینیڈا دے صوبے اونٹاریو دا ناں اسی جھیل توں نکلیا اے۔
ماضی وچ جھیل نوں نقشاں اُتے مختلف ناواں توں ظاہر کیتا جاندا سی ۔ انہاں ناواں وچ اونڈیارا، لیک فرنٹیناک وی شامل نيں۔ مقامی قبیلے وچوں اک قبیلہ اسنوں سکانڈاریو دے ناں توں جاندا سی ۔
جغرافیہ
سودھوہور عظیم جھیلاں دی نسبت ایہ جھیل مشرق وچ واقع اے تے اس دا رقبہ سب توں کم اے۔ اُتے پانی دی مقدار دے حوالے توں ایہ جھیل ایری توں وڈی اے۔ اسنوں دنیا وچ چودہويں وڈی جھیل منیا جاندا اے تے اس دا ساحل 1146 کلومیٹر طویل اے۔ اس دا کل رقبہ 19529 مربع کلومیٹر اے تے ایتھے پانی ک یمقدار 1639 مکعب کلومیٹر اے۔
جھیل اونٹاریو دی اوسط بلندی 75 میٹر اے۔ اس دی لمبائی 311 کلومیٹر تے چوڑائی 85 کلومیٹر اے۔ اس دی اوسط گہرائی 86 میٹر اے تے زیادہ توں زیادہ گہرائی 244 میٹر۔
ایتھے آنے والے دریاواں وچ سب توں زیادہ اہم دریا نیاگرا دریا اے جو جھیل ایری توں آندا اے۔ اس توں نکلنے والا سب توں اہم دریا سینٹ لارنس دریا اے۔ ہور دریا جو اس وچ ڈگدے نيں، وچ ڈون، ہمبر، ٹرینٹ تے کٹاراکئی، گینیسی، اوسویگو، بلیک تے سالمن دریا نيں۔ ایتھے ہیملٹن دی بندرگاہ، کوئینٹ دی خلیج، ٹورنٹو دا جزیرہ، آئرنڈیکوئٹ دی خلیج تے ہزار جزیرے نيں۔ ایتھے موجود کوئینٹ دی خلیج پرنس ایڈورڈ نوں شمالی ساحل توں تن کلومیٹر دی پٹی چھڈ کے وکھ کردی اے۔ جھیل دا سب توں وڈا جزیرہ ولف آئی لینڈ کہلاندا اے جو کنگسٹن دے نزدیک سینٹ لارنس دے دریا دے دہانے اُتے موجود اے۔ ایتھے کینیڈا تے امریکا، دونے توں بذریعہ کشتی پہنچیا جا سکدا اے۔
جھیل دے مغربی کونے اُتے شہراں دا مجموعہ کینیڈا وچ موجود اے جس وچ ٹورنٹو تے ہیملٹن، اونٹاریو دے شہر نيں۔ ہور مراکز وچ کینیڈا دی طرف سینٹ کیتھرائنز، اوشاوا، کوبورگ تے کنگسٹن دی بندرگاہاں سینٹ لارنس دے دریا دے دہانے اُتے موجود نيں۔ نوے لکھ توں زیادہ لوک یعنی کینیڈا دی آبادی دا چوتھائی حصہ ایتھے آباد اے۔
امریکا دی طرف موجود جھیل دا کنارہ زیادہ تر دیہاندی اے اُتے روچسٹر دا شہر اہم اے۔ اس جھیل دے کنارے امریکی دی طرف ویہہ لکھ توں زیادہ افراد آباد نيں۔
جھیل اونٹاریو وچ ٹورنٹو تے روچسٹر دے درمیان اک تیز رفتار مسافر تے گاڑی بردار فیری سروس دا آغاز 17 جون 2004 وچ ہويا سی ۔ 10 جنوری 2006 نوں اسنوں ختم کر دتا گیا۔
جھیل دا جنوبی کنارہ پھلاں دی پیداوار دے لئی مشہور اے۔ ایتھے سیب، چیری، ناشپاندی، آلو بخارے تے آڑو روچسٹر دی دونے سمتاں وچ کاشت ہُندے نيں۔ جنوبی کنارے اُتے کینیڈا دی طرف وی پھلاں دی کاشت تے انگوراں دی کاشت دے لئی مشہور اے۔ جھیل دے شمالی کنارے اُتے کوبرگ دے نزدیک سیباں دی ایسی نسل کاشت کيتی جاندی اے جو زیادہ شدید موسم برداشت کر سکدی اے۔
جغرافیہ
سودھوجھیل اونٹاریو نوں وسکونسنیان برفانی دور دے گلیشئر نے تراشا اے۔ جاں جاں نیو یارک توں گلیشئر دور کھسکدا گیا، موجودہ دور دے سینٹ لارنس دریا دے کنارے دی وادی نوں بھرتا گیا جس دی وجہ توں ایہ جھیل بلند مقام اُتے واقع اے۔
جب گلیشئر بالآخر سینٹ لارنس دریا دی وادی توں نکلیا تے ایتھے مختصر وقت دے لئی جھیل سمندر دی خلیج بن گئی۔ 6500 فٹ موٹی برفانی تہ پگھلنے توں ایتھے زمین دی سطح بلند ہونے لگی جو ہن وی سو سال وچ اک فٹ جتنی بلند ہو رہی اے۔ ایہ سمجھیا جا سکدا اے کہ جھیل دی تہ جنوب دی طرف جھک رہی اے تے دریائی وادیاں خلیجاں بن رہی نيں۔ اُتے ایہ رحجان جنوب دی طرف اے تے ایتھے موجود لوکاں دی زمیناں ختم ہُندی جا رہی نيں۔
تریخ
سودھویورپیاں دی آمد توں پہلے ایہ جھیل ہرون تے انہاں دے دشمن قبیلے دے درمیان سرحد دا کم کردی سی۔ پہلی بار ایتھے 1615 وچ یورپی پہنچے۔ نورس لوکاں دی باقیات وی ایتھے ملدیاں نيں جس توں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ ایتھے پہلے وی یورپی لوک آندے رہے سن ۔ ایتھے فرانسیسی تے برطانوی دونے ملکاں دی تجارتی چوکیاں قائم ہوئیاں سن۔ فرانسیسی تے انڈین جنگ دے بعد تمام دے تمام قلعے برطانوی قبضے وچ چلے گئے۔ امریکی انقلاب دے بعد وی ایہ برطانوی قبضے وچ رہے۔ 1794 دی جے ٹریٹی دے بعد امریکا دی جانب موجود جھیل دے کنارے والے قلعے امریکا نوں مل گئے۔۔ 1812 دی جنگ دے بعد ایہ اہم تجارتی مرکز بن گیا۔
ماحولیات
سودھوموسم
سودھوجھیل وچ گیارہ منٹ طویل مدو جزر نما عمل ہُندا اے۔ عموماً ایہ پون انچ یعنی دو سینٹی میٹر دا ہُندا اے لیکن زمینی حرکات، ہويا تے فضائی دباواں وچ کمی بیشی توں ایہ ودھ وی جاندا اے۔ اپنی انتہائی گہرائی دی وجہ توں ایہ جھیل کدی کدائيں ہی جمتی اے۔ سردیاں وچ جھیل اُتے دس توں نوے فیصد حصے اُتے سردی دی نسبت توں برف دی تہ جم جاندی اے۔ ایہ تہ عموماً کم گہرائی والے علاقےآں اُتے بندیاں نيں۔ 1977 تا 1981 دی سردیاں بالخصوص شدید ترین سن تے ایتھے کچھ مشرقی حصےآں اُتے پچانوے توں سو فیصد علاقے اُتے برف جم جاندی سی۔ جھیل دے گرم پانی اُتے جدوں سرد ہوائاں گذرتی نيں تاں اوہ بخارات جذب کر لیندی نيں تے اس توں لیک افیکٹ سنو پیدا ہُندا اے۔ چونکہ سردیاں وچ ہويا شمال مغرب توں چلدی اے، جنوبی تے جنوب مشرقی کنارےآں اُتے برف باری بکثرت ہُندی اے۔ کئی علاقےآں وچ سالانہ ویہہ فٹ توں زیادہ وی برف پیندی اے۔
جھیل دی وجہ توں چھوٹے پیمانے اُتے وی موسمیاتی تبدیلیاں آندیاں نيں۔ مثلاً تاخیر توں آنے والی خزاں دی وجہ توں زیادہ تر پھل با آسانی پک جاندے نيں۔ اسی طرح ایتھے موسم بہار وی جلدی آندا اے۔
عام سردیاں وچ جھیل اونٹاریو دے محض اک چوتھائی حصے اُتے ہی برف جمتی اے۔ کم سرد موسم سرما وچ جھیل اُتے برف نئيں وی جمتی۔ 1874 تے 1875 دے درمیانی سردیاں وچ تے فروری 1934 وچ دو بار جھیل اُتے برف نئيں جمی۔
ماحولیاتی مسائل
سودھوموجودہ جدید دور وچ جھیل صنعتی کیمیائی مواد، زرعی کھاداں تے ہور غیر صاف شدہ کیمیائی مواداں توں آلودہ ہو رہی اے۔ ڈی ڈی ٹی، بینزو پائرین تے ہور کرم کش ادویات وی جھیل توں ملی نيں تے ہور زہریلے مواد وی ایتھے موجود نيں۔
1960 تے 70 دی دہائی وچ جھیل حقیقتاً موت توں ہمکنار ہو رہی سی۔ ایتھے الجی دی تعداد بہت ودھ رہی سی جس دی وجہ توں مچھلیاں دی نسلاں دا صفایا ہو رہیا سی تے جھیل دے کنارےآں اُتے مردہ مچھلیاں تے الجی دے ڈھیر لگ رہے سن ۔ کئی بار ایہ تنيں اِنّی موٹی سن کہ لہراں انہاں نوں نہ توڑ پاندی سن۔ ہن جھیل وچ 360 شناخت کردہ تے بہت سارے غیر شناخت شدہ کیمیائی آلودگیاں موجود نيں۔
سٹھ تے ستر دی دہائی وچ ماحولیاتی مسائل دی وجہ توں جھیل وچ موجود صنعتی تے میونسپل آلودگیاں دی صفائی دا سوچیا گیا۔ اج جھیل اونٹاریو دی حالت بہت بہتر ہو چکی اے۔ ایتھے ایسی مچھلیاں موجود نيں جو صرف صاف پانی ہی وچ رہ سکدیاں نيں۔ جھیل ہن مچھلی دے شکار دے لئی بہت مشہور ہو رہی اے۔
حملہ آور قسماں دی مچھلیاں جھیل دے لئی مسئلہ پیدا کر رہی نيں۔
جھیل انٹاریو اتلےامریکہ دی پنج وڈیاں جھیلاں چوں اک اے ۔ اس جھیل دے اتلے چ کینیڈا دا صوبہ اونٹاریو تے دکھن چ اونٹاریو دا نیاگرا جزیرہ نما تے امریکی ریاست نیو یارک اے ۔ پنجاں جھیلاں چوں ایہہ سب توں نکی اے تے اسدیاں سرحداں مشیگن نال نئیں ملدیاں ۔
ناں
سودھوپرانے اعدادو شمار دے مطابق اے جھیل ہور نانواں نال وی اکھوائی جاندی سی۔ Relation des Jésuite 1662)-1663) دے نقشے دے مطابق جھیل دا ناں "Lac Ontario ou des Iroquois" سی جس نوں 'اونڈیارا' وی کہندے سی۔ 1712 دے اک فرانسیسی نقشے جس نوں فوجی انجینئیر جین بیپٹسٹ نے بنایا سی دے مطابق جھیل دا ناں "Lac Frontenac" سی۔
جغرافیہ
سودھوجھیل انٹاریو عظیم جھیلاں (امریکا) وچوں رقبے دے لحاظ نال سب توں نکی جھیل اے۔ جد کہ اے جھیل ایرے توں حجم وچ وڈی اے۔ اے جگ دی وڈیاں جھیلاں چ چودویں نمبر تے آندی اے تے ایدا ساحل 712 میل (1146 کلومیٹر) ھیگا اے۔
تریخ
سودھوموسم
سودھوکیونجکہ اے جھیل چوکھی ڈونگی اے ایس کر کہ اے سردیاں وچ کٹ ای جمدی اے۔ سردیاں دے سخت موسم وچ ایدی اتلی سطح اتے ہلکی جئی برف دی پٹی جمدی اے. اے پٹی جھیل دے گھٹ ڈونگے تھانوں چ ہندی اے۔ پرانے ریکارڈ دے مطابق ہلے تکر اے جھیل دو واری 75-1874 دی سردیاں تے فروری 1934 نوں پوری برف بنی سی۔
بارلے جوڑ
سودھو- جھیل انٹاریو
- جھیل انٹاریو Archived 2008-12-02 at the وے بیک مشین
- عظیم جھیلاں
- عظیم جھیلاں Archived 2008-05-11 at the وے بیک مشین
- عظیم جھیلاں چ الودگی
- جھیل انٹاریو
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ ۱.۴ CGNDB unique ID: http://www4.rncan.gc.ca/search-place-names/unique.php?id=FAYLN — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۵ فروری ۲۰۲۱ — عنوان : Canadian Geographical Names Data Base — ناشر: Natural Resources Canada
- ↑ CGNDB unique ID: http://www4.rncan.gc.ca/search-place-names/unique.php?id=FAYLN — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۵ فروری ۲۰۲۱ — اجازت نامہ: Open Government Licence - Canada
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ گی این آئی ایس آئی ڈی: https://geonames.usgs.gov/apex/f?p=gnispq:3:::NO::P3_FID:970427 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۵ فروری ۲۰۲۱ — عنوان : Geographic Names Information System
- ↑ "صفحہ [[:سانچہ:نام صفحہ]] في GeoNames ID"۔ GeoNames ID۔ اخذ شدہ بتاریخ ۳ دسمبر ۲۰۲۴ وصلة إنترويكي مضمنة في URL العنوان (معاونت)
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ CGNDB unique ID: http://www4.rncan.gc.ca/search-place-names/unique.php?id=FAYLN — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۵ فروری ۲۰۲۱
- ↑ https://www.epa.gov/greatlakes/physical-features-great-lakes
- ↑ "صفحہ [[:سانچہ:نام صفحہ]] في خريطة الشارع المفتوحة"۔ OpenStreetMap۔ اخذ شدہ بتاریخ ۳ دسمبر ۲۰۲۴ وصلة إنترويكي مضمنة في URL العنوان (معاونت)
- ↑ https://web.archive.org/web/20140709170259/http://www.epa.gov/glnpo/atlas/gl-fact1.html — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ ستمبر ۲۰۲۰
- ↑ وصلة : http://geonames.org/6048611 — اجازت نامہ: Creative Commons Attribution 3.0 Unported
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: جھیل انٹاریو |