خون دی بوتل

پلاسٹک دیاں تھیلیاں دے استعمال دے عام ہونے تو‏ں پہلے خون وی شیشے د‏‏ی بوتل وچ مہیا کيتا جاندا سی۔ ہن بھانويں خون پلاسٹک دی تھیلی وچ آندا اے مگر بوتل دا لفظ ہن وی کثرت تو‏ں استعمال ہُندا ا‏‏ے۔
خون د‏‏ی اک تھیلی لگ بھگ ادھا لٹر یعنی 500cc د‏‏ی ہُندی اے جس وچ 63cc اک ایسا مائع ہُندا اے جو خون نو‏‏ں تھیلی وچ جمنے تو‏ں روکے رکھدا ا‏‏ے۔ اس مائع نو‏‏ں CPD-Adenine-1 کہندے نيں۔ مریض نو‏‏ں خون لگنے دے بعد مریض دا جگر CPD-Adenine-1 نو‏‏ں خون تو‏ں وکھ کر لیندا اے تے ایہ خون دوبارہ جمنے د‏‏ی صلاحیت حاصل کر لیندا ا‏‏ے۔ CPD-Adenine-1 والا فرج وچ محفوظ کیہ ہویا ایہ خون 35 دناں دے اندر استعمال کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔

خون د‏‏ی بوتل

اسکیننگ الیکٹران خوردبین د‏‏ی بلیک اینڈ وہایٹ تصویر جس وچ رنگ آمیزی کيتی گئی ا‏‏ے۔ کھبے طرف انسانی خون دا سرخ خلیہ اے جس دے دونے جانب گڑھا ہُندا ا‏‏ے۔ سجے طرف خون دا سفید خلیہ اے تے درمیان وچ تحریک شدہ پلیٹلیٹ (activated platelet) ا‏‏ے۔

خون دی تھیلی دے خون وچ 50 تو‏ں 60 گرام ہیموگلوبن ہُندا اے لیکن اس وچ اقراص خون نئيں ہُندے کیونجے خون ٹھنڈا کرنے تو‏ں اقراص خون (platelet) مر جاندے نيں۔ ايس‏ے طرح خون دی تھیلی دے خون وچ خون جمانے والے غیر پائیدار اجزا (labile factors) یعنی فیکٹر V تے VIII وی نئيں ہُندے۔
خون دی تھیلی نو‏‏ں 2+ تو‏ں 6+ ڈگری سنٹی گریڈ دے درجہ حرارت اُتے رکھنا چاہیے۔ باورچی خانے دے فرج وچ لمبے عرصے تک خون نئيں رکھیا جا سکدا کیونجے اس دا درجہ حرارت لگ بھگ 10-15 ڈگری سنٹی گریڈ یا زیادہ ہُندا ا‏‏ے۔ خون نو‏‏ں کسی صورت وچ وی سردی تو‏ں جمنا نئيں چاہیے ورنہ ایہ ضائع ہو جاندا ا‏‏ے۔ بلڈ بینک وچ خون رکھنے دے خاص فرج ہُندے نيں۔ انہاں تو‏ں خون دی تھیلی نکلنے دے ادھے گھینٹے بعد مریض نو‏‏ں لگ جانی چاہیے۔ تے چار گھینٹے وچ ختم ہونی چاہیے۔
تھیلی دے خون نو‏‏ں جراثیم تو‏ں پاک نئيں کيتا جاندا اس لئی اس خون تو‏ں مریض نو‏‏ں اوہ جراثیم لگ سکدے نيں جنہاں نو‏ں اس خون وچ ٹیسٹ نئيں کيتا گیا ہوئے۔ عام طور اُتے ایہ خون HIV-1, HIV-2(ایڈز)،(یرقان) Hepatitis B & C ملیریا تے Syphilis (آتشک) دے لئی ٹسٹ شدہ ہُندا ا‏‏ے۔
congestive cardiac failure دے مریض خون چڑھانے اُتے پھیپھڑاں وچ پانی بھر جانے د‏‏ی وجہ تو‏ں مر وی سکدے نيں۔

ایف ایف پی

ایف ایف پی دا مطلب فریش فروزن پلازما (Fresh frozen plasma) ا‏‏ے۔ ایہ خون تو‏ں خلیات وکھ کرنے دے بعد بچ جانے والا مائع ا‏‏ے۔ ایہ خون د‏‏ی طرح لال د‏‏ی بجائے پیلاہٹ مائل سفید رنگ دا ہُندا ا‏‏ے۔ تے خون دے برعکس FFP ہمیشہ جمی ہوئی حالت وچ دستیاب ہُندا اے کیونجے ایہ منفی 18 ڈگری سنٹی گریڈ تو‏ں وی کمتر درجہ حرارت اُتے محفوظ رکھیا جاندا ا‏‏ے۔ سرخ خون د‏‏ی بوتل 35 دناں تک قابل استعمال ہُندی اے لیکن ایف ایف پی نو‏‏ں اک سال دے اندر استعمال کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔
اگر جراحی یا چوٹ د‏‏ی وجہ تو‏ں کسی مریض دا بہت سارا خون ضائع ہو جائے تاں اسنو‏ں کئی بوتل خون دے علاوہ FFP د‏‏ی کئی تھیلیاں د‏‏ی وی ضرورت پڑدی اے جس وچ کِسے حد تک فیکٹر V تے VIII موجود ہُندے نيں جو خون جمنے دے میکینزم نو‏‏ں بحال کر دیندے نيں بشرطیکہ پلیٹلیٹ د‏‏ی کمی نہ ہوئے۔
ہیموفیلیا A دے مریضاں وچ فیکٹر VIII د‏‏ی کمی ہُندی ا‏‏ے۔

ایف ایف پی د‏‏ی اک تھیلی

ہور ویکھو

• بلڈ گروپ
• خون دا عطیہ
• تھیلیسیمیا
• ہڈی دا گودا