زوال عقل

زوال عقل
جماعت بندی اور بیرونی ذرائع

اکڈ-10	سانچہ:ICD10-سانچہ:ICD10
اکڈ-9	سانچہ:ICD9-سانچہ:ICD9
معطیات	29283
میڈلائین	000739
عنوانات	D003704

زوال عقل (dementia)، طب وچ اک ایداں دے مرض نو‏‏ں کہیا جاندا اے جس وچ دماغ د‏‏ی یاداشت تے سوچنے، گفتگو کرنے سمجھنے تے فیصلے کرنے د‏‏ی طاقت و قابلیت متاثر تے ناقص ہوئے جاندی اے یعنی اک ایسا مرض کہ جس وچ نسیان، بھُل چوک تے روگٹھ دے دماغی کم انجام دینے د‏‏ی صلاحیتاں معدوم ہوجان زوال عقل کہلاندا اے اسنو‏ں عام لفظاں وچ بھونے د‏‏ی بیماری وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ گویا کہ اس خلل عقلی د‏‏ی کیفیت اک مشہور مرض آلزھیمر (ِAlzheimer's) وچ بکثرت دیکھنے وچ آندی اے مگر ایہ خیال درست نئيں کہ زوال عقل ہمیشہ آلزھیمر د‏‏ی بیماری د‏‏ی وجہ تو‏ں ہی ہُندا ا‏‏ے۔ اگرچہ زوال عقل د‏‏ی بیماری پیرانہ سالی و عمررسیدگی وچ عام اے مگر اس دے باوجود اس دا تعلق صرف عمر تو‏ں قائم کر کہ اس وچ ہونے والے دماغی نقائص د‏‏ی وضاحت نئيں کيت‏ی جاسکدتی، ہور ایہ کہ زوال عقل دا مرض سن بلوغت د‏‏ی کِس‏ے وی عمر وچ واقع ہوئے سکدا اے، اس بلوغت د‏‏ی عمر دا لحاظ زوال عقل وچ اہ‏م اے کیونجے بلوغت تو‏ں پہلے نوعمری وچ وی متعدد ایداں دے امراض واقع ہويا کردے نيں کہ جنہاں د‏‏ی علامات زوال عقل تو‏ں مماثل ہوسکدیاں نيں مگر انہاں نو‏ں امراضیاندی (pathological) نقطۂ نظر تو‏ں ہور ناں دتے جاندے نيں، ایداں دے امراض دا ذکر نموئی اضطرابات (developmental disorders) وچ دیکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔

طبی تعریف

زوال عقل، اک عمومی یا جامع ؛ عدمِ قدرتِ عقلی (mental ability) د‏‏ی کیفیت نو‏‏ں کہیا جاندا اے جس وچ اختلال یاداشت (memory impairment) دے نال نال گفتار، تنسیق (coordination)، ادراکِ حسی منبہات (stimuli) تے ہور عقلی استطاعتاں وچ وی خلل د‏‏ی کیفیت نمودار ہوجایا کردی ا‏‏ے۔ قدرت عقلی وچ ایہ کمی یا خلل متعدد امراض د‏‏ی وجہ تو‏ں ہوئے سکدا اے جنہاں وچو‏ں کچھ قابل عکوس (reversible) ہُندیاں نيں تے معالجے دے اچھے نتائج ظاہر ہويا کردے نيں جدو‏ں کہ کچھ دماغ اُتے وسیع المیدان ضرر دے نال مترقیہ (progressive) ہويا کردیاں نيں یعنی وقت گذرنے دے نال نال انہاں دتی شدت ودھدی رہندی ا‏‏ے۔