بغلان ولايت
بغلان د افغانستان د 34 ولایتونو له جملې څخه دی چې ددی هیواد په شمال کې موقیعت لرې. پدی ولایت کې مختلف قومونه او سیږې چې په ترتیب سره د پښتانه، تاجک، ازبک، ترکمن، او [[هزاره وو څخه دي.
| پلازمېنه |
|---|
| عمومي مالومات | |
|---|---|
| وګړو شمېر |
۱٬۰۱۴٬۶۳۴[۱] — ۹۱۰٬۸۰۰  |
| پکي شاملې اداري سیمې | |
| رسمي ژبه | |
| ځايي ژبې | |
| د حکومت مشر | |
| اداري سیمه | |
| هېواد | |
| ځایناستی د |
| د ځای کچه |
۲۱٬۱۱۸ كيلومتر مربع |
|---|
| کورډينېشن |
|---|
تاريخ
دا ولایت د مخه د قطغن او بدخشان په ډله کې شامل وو. وروسته یې د څانگړې ولایت تشکیل غوره کړ. دا ولایت لرغونی تاریخ او د کتلو وړ لرغونی مرکزونه لرې لکه سرخ کوتل یي یو لوی تاریخې مرکزدی، چی د پلخمرې په ۱۲ کیلومتری کې موقعیت لرې او په لومړی میلادې پیړی کې د لوی کوشانې امپراطور کنیشکا له خوا جوړ کړای شوی. دا ولایت د روسي ترکستان د هوا له تاثیراتو، د آمو سیند له رطوبتونو او د سایبریا د هوایی کتلو له اورښت څخه متاثره کیږی. کلنی اورښت یې په همواره سیمه کې د ۲۰۰ او ۳۰۰ ملې مترو په منځ او د خنجال او غرنیو برخو کې د اورښت کلنی اندازه له ۴۰۰ څخه تر ۶۰۰ ملې مترو رسیږی. د اوړی تودوخه یې د ۳۰ او ۴۰ ترمنځ او ژمی صفر او -۵ ته راښکته کیږی. د دې ولایت مغلان غر،مختارغر او د چنغور غرونه مشهور دي. همدا راز د اندراب سیند، خنجان سیند، بامیانو سیند، د پلخمري د سیند مرستیالان یي مشهور سیندونه دي او د دې سیمې د ښکلا سبب گرځې. په دې ولایت کې د اوبو لگولو سیستم ډیر منظم، بندونه او نهرونه یی هم تړلې او منظم دي. ښې فابریکې او صنعتې دستگاوي لری. وزلوبه د نوي کال میله، آس سپرلی او پهلوانۍ د هغوی لرغونی دود دی، چی دا تقریبا د ټولو شمالی ولایتونو میراث دی. په دي ولایت کې دکیله گي هندواڼی، خټکی، غنم، پنبه، لبلبو،د د ډنډغوري پیاز او وریجی ډیر حاصل ورکوي. دا ولایت د سمنټ یوه لویه فابریکه لري. چي د ورڅی ۴۰۰ تڼه تولید لري او د پلخمري د نساجي فابریکه د ورڅې ۷۴۰۰۰ متره ټوکر او بدلی شي. په دي ولایت کي ۴۰۱۰۰۰ اکړه ابي او ۷۴۸۰۰۰ اکړه للمي څمکه موجوده ده. په غرنیوبرخو کي یې د الپاین، څیړی او پنجه چنار ونې دیرې لیدل کیږی او د خنگلونو ساحه یې ۴۳۷۷۰۰ جریبو ته رسیږي. د اداري تشکیل د واحدونو ویش یي په لاندې ډول دی: د بغلان ښار د ولایت مرکز، پلخمری ولسوالي، دهنه غوري علاقه داری، دوشي ولسوالي، تاله و برفک علاقه داري، خنجان علاقه داري، اندراب ولسوالي، خوست اوفرنگ ولسواي، نهرین ولسوالی، بورکه علاقه داري.
ولسوالۍ او نورې سیمې
| ولسوالۍ | مركز | وگړي | سيمه[۲] | ژبي="ریښه" |
|---|---|---|---|---|
| اندراب | ۲۴۸۰۰ | بغلان | ||
| برکه ولسوالۍ | ۵۲۲۰۰ | بغلان | ||
| پل حصار ولسوالۍ | ۲۶۸۰۰ | بغلان | ||
| پلخمري ولسوالۍ | ۲۰۳۶۰۰ | بغلان | ||
| تاله او برفک ولسوالۍ | ۲۹۴۰۰ | بغلان | ||
| خنجان ولسوالۍ | ۲۹۶۰۰ | بغلان | ||
| خواجه هجران ولسوالۍ | ۲۳۲۰۰ | بغلان | ||
| خوست او فرنگ ولسوالۍ | ۶۱۳۰۰ | بغلان | ||
| ده صالح ولسوالۍ | ۳۱۱۰۰ | بغلان | ||
| دهنه غوري ولسوالۍ | ۵۷۳۰۰ | بغلان | ||
| دوشي ولسوالۍ | ۶۵۵۰۰ | بغلان | ||
| فرنگ او غارو ولسوالۍ | ۱۶۱۰۰ | بغلان | ||
| گذرگاه نور ولسوالۍ | ۹۹۰۰ | بغلان | ||
| ناهرين ولسوالۍ | ۶۷۲۰۰ | بغلان | ||
| نوی بغلان ولسوالۍ | ۱۶۷۲۰۰ | بغلان |
زمكنې جوړښت
نفوس
ټول وگړي ۴۸۴۴۷۵ ټول مساحت ۱۷۱۰۶
فرهنگي، علمي او اجتماعي حالت
تاريخي ځايونه
د اوبو سرچينې
لاسته راوړنې
اړيكتيايي سېسټم
ځنگلونه
جگړې وراړولي زيانونه
سرچينې
- ↑ "د هېواد د وګـړو اټکل ۱۳۹٩". June 2020.
- ↑ Afghanistan Geographic & Thematic Layers
- د افغانستان د ولايتونو جغرافيه، ژباړه: اورنگزېب ارشاد، كال۱۳۷۹ه ل، خپرندويه ټولنه: د اريك د گرځنده كتابتونونو اداره
- د افغانستان تاريخي زمكپېژندنه، ليكوال: مير غلام محمد غبار، كال ۱۳۷۷هجري لمريز، د مېوند نشراتي مركز، صبا كتابتون-پېښور ښار