Kirigitã
Kirigitã (Kirigitãñe'ẽme: Кыргызстан, Kırgızstan; Rrusiañe'ẽme: Киргизия, Kirguíziya), hérava avei Kirigísa, ha héra tee Tavakuairetã Kirigitã (Kirigitãñe'ẽme: Кыргыз Республикасы, Kırgız Respublikası; Rrúsiañe'ẽme: Кыргызская Республика, Kyrgýzskaya Respúblika), ha'e peteĩ tetã hekosãsóva oguereko'ỹva parápe osẽ hag̃ua ha ijyvy apekue yvyty ha yvytyrysýi memete, ojejuhúva Mbyte Ásia-pe,[5] ijerére ojejuhu Chína, Kasahitã, Tajikitã ha Uvekitã. Itavusu ha itáva orekovéva tekovekuéra ipype ha'e Biskek.
| Tavakuairetã Kirigitã | ||||
|---|---|---|---|---|
| Estado miembro la Unión Económica Euroasiática | ||||
| ||||
|
Tetã Momorãhéi: Kirigitã Retã Momorãhéi | ||||
 | ||||
| Tavusu (ha táva tuichavéva) |
Biskek | |||
| Ñe'ẽnguéra |
Kirigitãñe'ẽ Rrusiañe'ẽ | |||
| Tetãygua réra | Kirigitãygua térã Kirigísagua | |||
| Tekuái reko | Tavakuairetã amandaje rape | |||
| • Tendota | Sooronbay Jeenbekov | |||
| • Sãmbyhyhára peteĩha | Sapar Isakov | |||
| Tetã Amandaje | Consejo Supremo de Kirguistán | |||
| Hembiasa • OAKK • RASSK • RSSK Sãso • Ojeikuaauka • Oñemoañete • Revolusiõ 1ha • Revolusiõ 2ha |
1924-1926 1926-1936 1936-1991 Unión Soviética pegua 31/08 ary 1991 25/12 ary 1991 24 jasyapy ary 2005 14 jasyrundy ary 2010 | |||
| Yvy apekue | Ñemoĩha 87.º | |||
| • Opaite | 199 951 [1] km² | |||
| • Y (%) | 3,6 % | |||
| Tembe'y | 4573 km [1] | |||
| Y rembe'y | 0 km [1] | |||
| Yvyty yvatevéva | Pico Jengish Chokusu | |||
| Ava hetakue | Ñemoĩha 110.º | |||
| • Hetakue | 5 548 042[2] hab. (est. 2013) | |||
| • Typy'ũ | 27,4 hab./km²* | |||
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 139.º | |||
| • Opaite (2016) | US$ 21.000 sua[3] | |||
| • Per cápita | US$ 3467 | |||
| PIB (nominal) | Ñemoĩha 147.º | |||
| • Opaite (2016) | US$ 5.794 sua[3] | |||
| • Per cápita | US$ 956[3] | |||
| IDH (2015) |
 0,664[4] (120.º) – Mbytegua | |||
| Viru | Som kirguís (KGS) | |||
| Ára | UTC + 6 | |||
| • Arahakúpe | ndorekói | |||
| ISO Jehero | 417 / KGZ / KG | |||
| Tetã renda tee Ñandutíme |
.kg | |||
| Tetã pumbyry papapy |
+996 | |||
| Tetã puhoe papapy |
EXA-EXZ | |||
| COI Jehero | KGZ | |||
| Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
Tetã Kirigitã rembiasakue oñemyasãi amo 2.000 ary rupive ha ipype oike opaichagua avano'õ ha tetã ymaguare. Iñemíramo jepe, ijyvy apekue yvyty ha yvytyrysýi memete rehe –upéicha ko tetã oñangareko heko tee ymaguare rehe– Kirigitã rehe ohasa hetaite tetã guasu ymaguare oñemu hag̃ua, ijyvýre ohasa upe "Aopo'i Rape" ha hetaite tape ambuéva ojeipuru va'ekue oñeñemu hag̃ua ha ojeguata hag̃ua tetã kuarahyreikegua guive tetã kuarahyresẽygua peve. Ijyvy apekue oikóramo jepe opaichagua te'ýi ha avano'õ hekosãsóva yma guive, Kirigitã oimékuri tetã ambuéva ipoguýpe, ha ohupyty isãso opa rire Unión Soviética ary 1991-pe.
Kirigitã heta ohekáramo jepe ani hag̃ua umi te'ýi ha avano'õ oime ijyvýpe oñorairõ,[6][7] ha oñoñepu'ã,[8] oheka oñemoporã pirapire mba'apo ñemohenda,[9][10] ha ani hag̃ua umi aty ojokuaikuaáva oñorairõ avei,[11] ikatu oho gueteri tavakuairetã amandaje rape rupi ha oiko gueteri tetã peteĩ rekóicha. Ñepu'ã Kirigitã retãyguanguéra ojapókuri jasyrundy ary 2010-pe omosẽ tendota Kurmanbek Bakiyev ha omohenda léi guasu pyahu.
Tetã ñe'ẽ, Kirigitãñe'ẽ, ojogua Tuykía ñe'ẽnguéra, oñeñe'ẽ avei Rrusiañe'ẽ. Amo 5 548 042[2] tekovekuéra oiko Kirigitã, ojeipapaháicha ary 2013-pe.
Mandu'apy
jehaijey- ↑ 1,0 1,1 1,2 CIA. «Kirguistán - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 20 de febrero de 2017.
- ↑ 2,0 2,1 CIA World Factbook - Kyrgyzstan. Consultado el 23 de octubre de 2013.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Kyrgyzstan». Fondo Monetario Internacional. Ojehechákuri árape: 2 de mayo de 2017.
- ↑ Informe sobre Desarrollo Humano 2016 Consultado el 2 de mayo de 2017
- ↑ «BBC News – Kyrgyzstan profile – Leaders». Bbc.co.uk (14 de diciembre de 2011). Ojehechákuri árape: 26 de marzo de 2013.
- ↑ «Investigating Kyrgyzstan's ethnic violence: Bloody business», The Economist, 12 de mayo de 2011. Ojehechákuri árape: 26 de marzo de 2013.
- ↑ «Foreigners in Kyrgyzstan: ‘Will We Be Banned, Too?’». EurasiaNet.org (15 de junio de 2011). Ojehechákuri árape: 26 de marzo de 2013.
- ↑ «Kyrgyz private armies incite "permanent revolution" — RT». RT.com (17 de marzo de 2012). Ojehechákuri árape: 26 de marzo de 2013.
- ↑ «Kyrgyzstan: Economy globalEDGE: Your source for Global Business Knowledge». Globaledge.msu.edu (20 de diciembre de 1998). Ojehechákuri árape: 26 de marzo de 2013.
- ↑ «Kyrgyz Republic Economy: Population, GDP, Inflation, Business, Trade, FDI, Corruption». Heritage.org. Archivado desde el original, el 2021-02-25. Ojehechákuri árape: 26 de marzo de 2013.
- ↑ «Kyrgyz Unrest». EurasiaNet.org. Ojehechákuri árape: 26 de marzo de 2013.
Joaju
jehaijey
Wikimedia Commons oguereko ta'ãnga Kirigitã reheguaCommons.- Kirigitã rekuái
- Kirigitã renda porãnguéra
|
Ahyganitã | Arávia Saudíta | Ayméña | Aservaijã | Chína Tetarã Retã | Arávia Emiráto Joapykuéra | Filipína | Hapõ | Horytáña | Índia | Indonésia | Irã | Irake | Israel | Jemẽ | Kambója | Kasahitã | Katára | Kirigitã | Kuáite | Kuarahyresẽ Timor | Láo | Lívano | Malásia | Mayndíva | Miama | Mongólia | Mburunéi | Nepal | Ñemby Koréa | Omána | Pakitã | Paletína | Rrúsia | Singapúra | Síria | Siri Lãka | Tajikitã | Tailándia | Tuykía | Tuykomenitã | Uvekitã | Varéĩ | Vangyladẽ | Vienã | Vutã | Yvate Koréa |