Waraniyi runa

Waraniyi runakuna
Waraniyi qhari
Mama llaqta	Arhintina  Parasil  Qullasuyu Parawayi Uruwayi
Tiyay	Buliwyapi: Santa Krus suyu, Chuqichaka suyu, Tarija suyu
Runakuna	57.400 - 133.393
Simi	waraniyi simi, kastilla simi, purtuyis simi
Iñiy	Kristiyanu iñiy, animismu

Waraniyi runa nisqaqa lliw Waraniyi simita rimaq runakunam, Arhintina, Parasil, Puliwya, Parawayi mama llaqtakunapi tiyaq.

Waraniyi runa llaqtakuna

Waraniyi runakunamanqa achka runa llaqtakunam kapun: Simba, Chiriwanu (Chiriguano), Mbya (Mbyá), Achiy wayaki (Aché Guayakí), Kaywa (Kaiwá), Chiripa (Chiripá), Pay tawitira (Paí tavyterá), Tapitiy (Tapieté), Shita (Xetá).

Puliwya suyupi Waraniyi runakuna

Puliwya suyupiqa 133.393 Waraniyi runa kawsan, Chiriwanu nisqakunam, Santa Kurus suyupi, Chuqichaka suyupi, Tarija suyupipas.

Suyu	Puruwinsiya	Munisipyu
Chuqichaka suyu	Cordillera puruwinsiya	Charawa munisipyu (Waraniyi llaqtakuna: Capiguazuti, Pirití, Wirapukuti, Tacuarembó, Taputá, Taputamí, Masavi, El Espino, Chorritos, San Lorenzo), Cuevo munisipyu, Cabezas munisipyu, Lagunillas munisipyu
Chuqichaka suyu	Luis Calvo puruwinsiya	-
Chuqichaka suyu	Hernando Siles puruwinsiya	-
Tarija suyu	Burnet O'Connor puruwinsiya	-
Tarija suyu	Gran Chaco puruwinsiya	-

Rimay

Waraniyi runakunaqa Waraniyi simitam (Rimakunap ayllun: Tupi waraniyi) rimanku.

Huk rimakuna (Qhichwa simi - Wanariyi simi):

• qhari: aba
• warmi: cuña
• uma: cang
• k'aklla: tatipi
• ñawi: teza
• rinri: apizacua
• maki: mbo
• inti: cuarací
• killa: yací
• yaku: I
• nina: tata
• urqu: ibiti

Rikchakuna

• 
  Waraniyi warmi maki kapchiywan, Brasil
• 
  Yiriapu llaqtapi
• 
  Waraniyi runakuna, Brasil
• 

Pukyukuna

• Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Waraniyi runa.