Αεροδρόμιο

Το αεροδρόμιο ή αερολιμένας είναι σύνθετη διαμόρφωση χερσαίου χώρου που έχει σχεδιαστεί για να υποδέχεται και να εξυπηρετεί αεροσκάφη. Τα αεροδρόμια διακρίνονται σε στρατιωτικά (ή πολεμικά) και πολιτικά. Τα πολιτικά διακρίνονται, ανάλογα με το φορέα στον οποίον ανήκουν, σε κρατικά, ημικρατικά, δημοτικά, κοινοτικά και ιδιωτικά, ενώ ανάλογα με το είδος των πτήσεων, που εξυπηρετούν, διακρίνονται σε διεθνή και εσωτερικού.

Αεροδρόμιο Μαλπένσα, Μιλάνο: Άποψη από αέρος

Οι όροι αεροδρόμιο και αερολιμένας αν και στη καθημερινή χρήση φέρονται ως συνώνυμοι στην πραγματικότητα διαφέρουν. Ο όρος αεροδρόμιο (aerodrome) είναι περισσότερο στρατιωτικός και αποδίδεται με την απλή έννοια της διαμόρφωσης ενός χώρου εξυπηρέτησης αεροπλάνων. Ενώ ο όρος αερολιμένας (airport) αποδίδεται επιπρόσθετα προσδιορίζοντας αφενός τον χώρο εξυπηρέτησης των αεροπλάνων, αφετέρου και όλες τις απαραίτητες εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης επιβατών και μεταφοράς φορτίων. Έτσι ο όρος αερολιμένας αποδίδεται περισσότερο για τα πολιτικά αεροδρόμια. Συνεπώς, όλοι οι αερολιμένες είναι αεροδρόμια, ενώ όλα τα αεροδρόμια δεν είναι αερολιμένες.

Εγκαταστάσεις και κτήρια ενός αερολιμένα

Για την καλύτερη οργάνωση του αεροδρομίου καθίστανται αναγκαίες διάφορες εγκαταστάσεις και κτήρια. Ένα πολιτικό αεροδρόμιο, μπορεί να έχει περισσότερα του ενός κτηρίων, τα οποία στεγάζουν τις διάφορες υπηρεσίες του αεροδρομίου που αφορούν αεροσκάφη, επιβάτες και εμπορεύματα.

Περιοχή Κίνησης Αεροσκαφών

Η Περιοχή Κίνησης Αεροσκαφών (Movement Area) σε ένα αεροδρόμιο, ορίζεται ως την περιοχή, που αποτελείται από το Πεδίο Ελιγμών' και το Χώρο Στάθμευσης Αεροσκαφών.

Διεθνώς, ως Πεδίο Ελιγμών (Maneuvering Area), ορίζεται η περιοχή του αεροδρομίου, που χρησιμοποιείται για την προσγείωση, απογείωση και τροχοδρόμηση των αεροσκαφών. Περιλαμβάνει τους διαδρόμους, τους τροχοδρόμους (κύριους και συνδετήριους), τις ζώνες ασφαλείας και τους χώρους αναμονής τροχοδρόμησης των αεροσκαφών.

• Διάδρομοι Προσγείωσης/Απογείωσης (Runway): Κάθε αεροδρόμιο πρέπει απαραιτήτως να έχει τουλάχιστον έναν ή περισσότερους διαδρόμους προσγείωσης/απογείωσης. Ο διάδρομος είναι η κυριότερη και η χαρακτηριστικότερη υποδομή και του πιο υποτυπώδους πολιτικού ή στρατιωτικού αεροδρομίου.
• Τροχόδρομοι (Taxiway): Ένα αεροδρόμιο διαθέτει έναν αριθμό τροχοδρόμων μέσω των οποίων γίνεται η σύνδεση του χώρου στάθμευσης και εξυπηρέτησης αεροσκαφών με τους διαδρόμους προσγείωσης/απογείωσης. Όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος του αεροδρομίου, τόσο πολυπλοκότερο είναι και το δίκτυο των τροχοδρόμων του.
• Χώρος Στάθμευσης και Εξυπηρέτησης Αεροσκαφών(Apron): Κάθε αεροδρόμιο πρέπει να έχει τουλάχιστον έναν ή περισσότερους χώρους στάθμευσης και εξυπηρέτησης αεροσκαφών.

Αεροσταθμός

• Επιβατικός Αεροσταθμός (Terminal): Άλλο πολύ συνηθισμένο κτήριο αεροδρομίου είναι ο Αεροσταθμός. Σε κάθε πολιτικό αεροδρόμιο υπάρχει τουλάχιστον ένα ή περισσότερα κτήρια αεροσταθμών, στα οποία στεγάζονται διάφορες υπηρεσίες εξυπηρέτησης επιβατών, όπως ο έλεγχος εισιτηρίων και αποσκευών, ο έλεγχος διαβατηρίων (σε διεθνή αεροδρόμια), αίθουσες αναμονής επιβατών και επισκεπτών, αίθουσες αναμονής διακεκριμένων επιβατών (V.I.Ps), οι αίθουσες αναμονής διερχόμενων επιβατών (transit), οι αίθουσες παραλαβής αποσκευών, κυλικεία (μπαρ) και εστιατόρια, εμπορικά καταστήματα αφορολόγητων ειδών (duty free) -μόνο σε Διεθνή Αεροδρόμια- και οι πύλες επιβίβασης/αποβίβασης των επιβατών από και προς το αεροσκάφος τους.

Σε αεροδρόμια με μεγάλη επιβατική κίνηση, γίνεται διαχωρισμός των αναχωρούντων επιβατών από τους αφιχθέντες, ώστε να διευκολυνθεί η εξυπηρέτηση αμφοτέρων. Μεγάλα αεροδρόμια, διαθέτουν πολλούς αεροσταθμούς (π.χ. εξωτερικού/εσωτερικού, κύριο/δορυφορικό(ούς), αφίξεων/αναχωρήσεων).

• Δορυφορικός Αεροσταθμός (Satellite Terminal): Γνώρισμα αυτού του τύπου αεροσταθμών είναι ότι τα αεροσκάφη μπορούν να προσπελάσουν τον αεροσταθμό σε όλο το μήκος της περιφέρειάς του (γύρω-γύρω). Οι επιβάτες μεταφέρονται σε αυτά κτήρια συνήθως μέσω υπογείων διαβάσεων.
• Εμπορευματικός Αεροσταθμός (Cargo Terminal): Σε αεροδρόμια μια έντονη εμπορευματική δραστηριότητα, λειτουργούν εμπορευματικοί σταθμοί με μεγάλες αποθήκες, ώστε να αποθηκεύονται τα εμπορευματοκιβώτια, που ταξίδεψαν ή πρόκειται να ταξιδεύσουν αεροπορικώς.

Υπηρεσιακά κτήρια αεροδρομίου

Από τα βασικότερα υπηρεσιακά κτήρια ενός αεροδρομίου είναι ο Πύργος Ελέγχου (Tower Control), το πλέον ευδιάκριτο κτήριο σε ένα αεροδρόμιο (πολιτικό ή στρατιωτικό). Από τον Πύργο Ελέγχου (Π.Ε.) διεξάγονται όλες οι συνομιλίες μεταξύ αεροσκαφών, που επιθυμούν να προσεγγίσουν το αεροδρόμιο και εδάφους. Επίσης, από τον Πύργο Ελέγχου δίνονται οι και άδειες (clearences) απογείωσης, προσγείωσης, τροχοδρόμησης, εισόδου στην Περιοχή Κίνησης Αεροσκαφών (movement area), εισόδου στην Κρίσιμη Περιοχή ILS (ILS Cretical Zone), εισόδου στη Περιοχή Ασφαλείας ενός Διαδρόμου (Runway Safety Zone), διέλευσης από Θέση Κρατήματος (Holding Position) ή Στοπ (Stop Bar) κ.ά. Αντίθετα, οι οδηγίες πτήσης προς αεροσκάφη που δεν προσεγγίζουν το αεροδρόμιο εξακολουθούν να δίνονται από το Κέντρο Ελέγχου Περιοχής (Κ.Ε.Π.) ή Κέντρο Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας (Κ.Ε.Ε.Κ.). Να σημειωθεί, ότι σε πολύ μικρά αεροδρόμια δεν υφίσταται Πύργος Ελέγχου.

Στα υπηρεσιακά κτήρια ενός αεροδρομίου ανήκουν επίσης το κτήριο διοίκησης του αεροδρομίου, ο σταθμός της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας. Στα αεροδρόμια υπάρχουν ειδικές εγκαταστάσεις που στεγάζουν μηχανήματα και μηχανοκίνητο εξοπλισμό. Υπάρχουν επίσης, χώροι διαλογής αποσκευών καθώς και υπόστεγα αεροσκαφών (Hangar). Τα υπόστεγα είναι μεγάλες, κλειστές και (συνήθως) μεταλλικές κατασκευές, με μεγάλο, ενιαίο εσωτερικό χώρο, κατάλληλο να στεγάσει και να προστατεύσει από τις κακές καιρικές συνθήκες τα αεροσκάφη, που χρειάζονται είτε συντήρηση, είτε επισκευές.

Επίσης, μπορεί να στεγάζονται υπηρεσίες επίγειας εξυπηρέτησης αεροσκαφών (aircraft ground hadling) και υπηρεσία τροφοδοσίας επιβατικών αεροσκαφών (catering).

Διεθνείς Αερολιμένες

Ως διεθνής αερολιμένας (international airport) χαρακτηρίζεται ένας αερολιμένας, ο οποίος διαθέτει κατάλληλες υποδομές, για την εξυπηρέτηση διεθνών πτήσεων, καθώς και υπηρεσίες τελωνειακών και μεταναστευτικών ελέγχων, για επιβάτες, που επιθυμούν να ταξιδέψουν σε άλλο κράτος.

Οι διεθνείς αερολιμένες είναι συνήθως μεγαλύτεροι από τους συμβατικούς αερολιμένες εσωτερικών μεταφορών. Οι διάδρομοι είναι κατά κανόνα μεγαλύτεροι σε μήκος, αλλά και σε πλάτος, ώστε να επιχειρούν με άνεση σε αυτούς, αεροσκάφη διεθνών και διηπειρωτικών πτήσεων, τα οποία είναι σαφώς μεγαλύτερα και βαρύτερα από εκείνα, που εκτελούν πτήσεις εσωτερικού. Επίσης, οι θέσεις στάθμευσης θα πρέπει να είναι αρκετά ευρύχωρες, για να υποδέχονται αεροσκάφη τέτοιων διαστάσεων.

Οι διεθνείς αερολιμένες εξυπηρετούν, επίσης, και πτήσεις εσωτερικού. Λόγω των αυξημένων διατυπώσεων και ελέγχων των επιβατών, που πρόκειται να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, συνήθως, όλες οι υποδομές, που αφορούν την εξυπηρέτηση και τον έλεγχο αυτών των επιβατών (διαβατήρια, συνάλλαγμα κ.τ.λ.), στεγάζονται σε διαφορετικό αεροσταθμό (Διεθνή Αεροσταθμό) ή σε μια ορισμένη και ελεγχόμενη περιοχή ενός κοινού αεροσταθμού, που εξυπηρετεί ταυτόχρονα πτήσεις εξωτερικού και εσωτερικού. Έτσι, ορισμένες πύλες επιβίβασης/αποβίβασης του αεροσταθμού είναι αυστηρά αφιερωμένες αποκλειστικά για διεθνείς πτήσεις, ενώ οι υπόλοιπες διατίθενται για πτήσεις εσωτερικού, όπου δεν απαιτούνται τόσο χρονοβόρες και αυστηρές διαδικασίες.

Ιστορία των ελληνικών αεροδρομίων

Το αρχαιότερο αεροδρόμιο της Ελλάδας είναι το αεροδρόμιο Τατοΐου (σήμερα στρατιωτικό).

Δείτε επίσης

• Πλωτό αεροδρόμιο
• Ελικοδρόμιο
• Αεροπλανοφόρο
• Κατάλογος αεροδρομίων με βάση τον κωδικό IATA
• Διάδρομος αεροδρομίου
• Τροχόδρομος αεροδρομίου
• Σταθμός αερολιμένα