मूढ
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
सम्पाद्यताम्कल्पद्रुमः
सम्पाद्यताम्
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मूढः, त्रि, (मूह + क्तः ।) मूर्खः । इत्यमरः । ३ । १ । ४८ ॥ (यथा, पञ्चदश्याम् । ७ । १० । “अन्योन्याध्यासरूपेण कूटस्थाभासयोर्वपुः । एकीभूय भवेन्मुख्यस्तत्र मूढैः प्रयुज्यते ॥”) बालः । तन्द्रितः । इति मेदिनी । ढे, ३ ॥ जडः । इति हेमचन्द्रः ॥
अमरकोशः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मूढ वि।
मूर्खः
समानार्थक:अज्ञ,मूढ,यथाजात,मूर्ख,वैधेय,बालिश,मूर्छित,मन्द,पृथग्जन,डिम्भ,बाल
3।1।48।1।2
अज्ञे मूढयथाजातमूर्खवैधेयबालिशाः। कदर्ये कृपणक्षुद्रकिम्पचानमितम्पचाः॥
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः, मनुष्यः
वाचस्पत्यम्
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मूढ¦ त्रि॰ मुह--क्त।
१ मूर्खे अमरः।
२ बाले
३ तन्द्रिते मेदि॰
४ भडे हेमच॰।
शब्दसागरः
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मूढ¦ mfn. (-ढः-ढा-ढं)
1. Foolish, ignorant.
2. Cold, apathetic, stupid.
3. Perplexed, in doubt.
4. Deceived, erring. m. (-ढः)
1. An idiot, a fool.
2. A sluggard. E. मुह् to be foolish, aff. क्त, form irr.
Apte
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मूढ [mūḍha], p. p. [मुह्-क्त]
Stupefied, infatuated; मूढाः शोणितगन्धेन निपेतुर्धरणीतले Rām.6.52.15; प्रत्यासन्नविपत्तिमूढ- मनसां प्रायो मतिः क्षीयते Pt.2.4.
Perplexed, bewildered, confounded, at a loss; किंकर्तव्यतामूढः 'being at a loss what to do'; so ह्रीमूढ Me.7.
Foolish, silly, dull, stupid, ignorant; अल्पस्य हेतोर्बहु हातुमिच्छन् विचारमूढः प्रतिभासि मे त्वम् R.2.47.
Mistaken, erring, deceived, gone astray.
Abortive.
Confounding. -ढः A fool, blockhead, dolt, an ignorant person; मूढः परप्रत्ययनेयबुद्धिः M.1.2. -ढाः (m. pl.) An epithet of the elements in the Sāṅkhya philosophy. -ढम् confusion of mind.-Comp. -आत्मन् a.
stupefied in mind.
foolish, stupid, silly.
गर्भः a dead foetus.
difficult delivery.
ग्राहः a wrong notion, misconception, misapprehension. मूढग्राहेणात्मनो यत् पीडया क्रियते तपः Bg.17.19.
infatuation. -चेतन, -चेतस् a. foolish, silly, ignorant; अवगच्छति मूढचेतनः प्रियनाशं हृदि शल्यमर्पितम् R.8. 88. -धी, -बुद्धि, -मति a. foolish, stupid, silly, simple; व्रजन्ति ते मूढधियः पराभवम् Ki.1.3. -प्रभुः, -श्रेष्ठः the greatest block-head. -वात a. caught in a storm; महार्णवे नौरिव मूढवाता Rām.5.28.8. -सत्त्व a. infatuated, insane.
Monier-Williams
सम्पाद्यताम्|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मूढ mfn. stupefied , bewildered , perplexed , confused , uncertain or at a loss about( loc. or comp. ) AV. etc. etc.
मूढ mfn. stupid , foolish , dull , silly , simple Mn. MBh. etc.
मूढ mfn. swooned , indolent L.
मूढ mfn. gone astray or adrift A1s3vGr2.
मूढ mfn. driven out of its course (as a ship) R.
मूढ mfn. wrong , out of the right place (as the fetus in delivery) Sus3r.
मूढ mfn. not to be ascertained , not clear , indistinct A1past. R.
मूढ mfn. perplexing , confounding VP.
मूढ m. a fool , dolt MBh. Ka1v. etc.
मूढ m. pl. (in सांख्य) N. of the elements Tattvas.
मूढ n. confusion of mind Sarvad.
मूढ मूढ-गर्भetc. See. col. 2.