اک جي ماڻڪي

اک جي ماڻڪي اک جو تاري جي وچ واري جاء تي ھڪ سوراخ ھوندو آھي جيڪو روشنيءَ کي ريٽينا تائين پهچائيندو آهي.^[1] اھا ڪاري رنگ جي ٿيندي آهي.انساني اک جي ماڻڪي گول ٿيندي آھي پر ڪجهه جانورن ۾ ايئن نه ھوندو آھي جيئن ٻلي جي ماڻڪي ھڪ اڀي چير نموني ھوندي آھي. ٻڪرين ۾ وري افقي نموني جي چير وانگر ھوندي آھي. ڪيٽ فش يا ٻلي جھڙي مڇيءَ جي ماڻڪي ڇلي وانگر ھوندي آھي.^[2]

ماڻڪيء جو ڪم

ماڻڪي اک جي تاري جي وچ ۾ سوراخ ھوندو آھي جنھن مان روشني اک جي اندر داخل ٿيندي آھي.اک جي تاري کي ايناٽامي ۾ آئرس (Iris) چئبو آهي جيڪو ماڻڪيء جي چوڌاري لسي يا ھموار مشڪ (smooth muscle) وارو سسندڙ يا سڪڙجندڙ بناوٽ ھوندو آھي. آئرس يا اک جو تارو اھڙي طرح ماڻڪيء واري سوراخ کي گھٽ وڌ ڪري اک ۾ داخل ٿيندڙ روشنيءَ جي مقدار کي ڪنٽرول ڪندو آهي.آئرس ۾ لسن مشڪن جا ٻہ گروپ ھوندا آھن: پيوپلاء اسفنڪٽر(sphincter pupillae) ۽ ڊائليٽر پيوپلاء (dialator pupillae).جڏھن اسفنڪٽر پيوپلاء سسندو آھي ته آئرس يا اک جو تارو ماڻڪيء کي ننڍو ڪري ڇڏيندو آهي.ڊائليٽر پيوپلاء ماڻڪيء کي ويڪرو ڪندو آهي.اھڙي طرح انھن جي مدد سان ماڻڪي ننڍي وڏي ٿيندي رھندي آھي ۽ صرف گھربل روشني اک جي اندر داخل ٿيندي آھي.

ماڻڪي اوندھ ۾ ڪشادي ۽ روشنيءَ ۾ سوڙهي ٿي ويندي آھي. اونداهي ۾ ماڻڪيء جو قطر يا ويڪر 2 کان 4 ملي ميٽر ۽ روشنيءَ ۾ 3 کان 8 ملي ميٽر ٿي ويندي آھي. انساني عمر جي گروپن ۾ ان قطر يا ويڪر جي صورتحال مختلف ھوندي آھي.15 سالن جي عمر ۾ ويڪر 4 کان 9 ملي ميٽر تائين رھندي آھي 25 سالن جي عمر کانپوءِ فردن فردن ان ويڪر جي ماپ مختلف رھندي آھي.^[3]^[4]

اک ۾ دوا وجھي آئرس ۾ ريٽينا کي ڏسڻ لاءِ ماڻڪيء کي وڏو ڪري ڏيکاريل

گئلري

Animals with non-circular pupils
ٻڪريء جي اک جي ماڻڪي جيڪا افقي مستطيل وانگر ھوندي آھي.
پٽڻ گادم يا Stingray مڇيءَ جي ھلالي يا سنھي چنڊ جھڙي ماڻڪي.
واڳونء جي اک جي اڀي چير نموني ماڻڪي.
ڪٽل مڇيءَ جي W-نموني ماڻڪي.
ڪرڙيء جي اک جي سنھي موتين جي تار وانگر ماڻڪي.
ٻليء جي اڀي ٿلھي چير جھڙي ماڻڪي.

حوالا

↑ Cassin, B. and Solomon, S. (1990) Dictionary of Eye Terminology. Gainesville, Florida: Triad Publishing Company.
↑ "Pupil shapes and lens optics in the eyes of terrestrial vertebrates". J. Exp. Biol. 209 (Pt 1): 18–25. January 2006. doi:10.1242/jeb.01959. PMID 16354774.
↑ "Aging Eyes and Pupil Size". Amateurastronomy.org. حاصل ڪيل 2013-08-28.
↑ "Factors Affecting Light-Adapted Pupil Size in Normal Human Subjects" (PDF). حاصل ڪيل 2013-08-28.

[Cassin-1] Cassin, B. and Solomon, S. (1990) Dictionary of Eye Terminology. Gainesville, Florida: Triad Publishing Company.

[Malmstrom-2] "Pupil shapes and lens optics in the eyes of terrestrial vertebrates". J. Exp. Biol. 209 (Pt 1): 18–25. January 2006. doi:10.1242/jeb.01959. PMID 16354774.

[3] "Aging Eyes and Pupil Size". Amateurastronomy.org. حاصل ڪيل 2013-08-28.

[4] "Factors Affecting Light-Adapted Pupil Size in Normal Human Subjects" (PDF). حاصل ڪيل 2013-08-28.

[1]

[2]

[3]

[4]