10. 5.

10. maj/svibanj (10. 5.) je 130. dan godine po gregorijanskom kalendaru (131. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 235 dana.

Događaji

1497. — Italijanski moreplovac Amerigo Vespuči krenuo na prvo putovanje u Novi svet. Prema latinskoj verziji njegovog imena nemački kartograf Martin Valdzemiler Novi svet nazvao Amerika, premda je novi kontinet 1492. otkrio Kristifor Kolumbo.
1655. — Britanci od Španije preuzeli Jamajku, pod španskom vlašću 161 godinu.
1774. — Luj XVI postaje kralj Francuske.
1844. — Načelnik Ministarstva prosvete u Vladi Srbije Jovan Sterija Popović uputio svim okružnim načelstvima dopis da se starine šalju u Narodni muzej. Taj datum smatra se danom osnivanja Narodnog muzeja u Beogradu, mada je akt o osnivanju donet u septembru.
1865. — Trupe Unije zarobile, u američkom građanskom ratu, predsednika Konfederacije Džefersona Dejvisa.
1871. — Francuska i Nemačka u Frankfurtu potpisale sporazum kojim su Alzas i Lorena ustupljeni Nemcima.
1877. — Rumunija proglašava nezavisnost od Turske.
1881. — Krunisan rumunski kralj nemačkog porekla Karol I Hoencolern, prvi kralj Rumunije.
1923. — Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca i Grčka sklopile Konvenciju o osnivanju Slobodne zone u Solunu, kojom je na 50 godina Kraljevini SHS pripala carinska uprava. Novi aranžman Jugoslavija i Grčka potpisale 1975. u Atini, s važnošću od 10 godina.
1933. — U Berlinu, ispred Rajhstaga, nacisti spalili više od 25.000 knjiga Marksa, Frojda, Brehta, Ajnštajna i naveli da počinje novo razdoblje u istoriji nemačke kulture.
1940. —.
- Vinston Čerčil postao premijer Velike Britanije pošto je Nevil Čemberlen, potpisnik Minhenskog sporazuma, podneo ostavku.
- Drugi svetski rat: Nemačka bez objave rata napala Holandiju, Belgiju i Luksemburg, a Velika Britanija posle nemačke invazije na Dansku zaposela bivšu dansku koloniju Island.
1941. — Hitlerov zamenik Rudolf Hes spustio se padobranom u Škotsku u nameri da počne mirovne pregovore i uhapšen.
1945. — Drugi svetski rat: Sovjetske trupe zauzele Prag. Saveznici preuzeli Rangun od Japanaca.
1954. — Bil Hejli i Komete izdaju „Rock Around the Clock“, prvu rokenrol ploču koja postiže prvo mesto na muzičkim top listama.
1960. — Američka nuklearna podmornica "Triton" završila putovanje oko sveta koje je trajalo 84 dana.
1981. — Fransoa Miteran postao predsednik Francuske pobedivši u drugom krugu Valerija Žiskara Destena.
1988. — SAD stavile veto na rezoluciju Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija kojom je Izrael osuđen zbog invazije na jug Libana.
1993. — Više od 200 tajlandskih radnika poginulo u požaru koji je zahvatio fabriku igračaka u provinciji Nakon Patom.
1994. —.
- Nelson Mendela izabran za predsednika Južne Afrike i postao prvi crni predsednik te zemlje.
- Italijanski medijski magnat Silvio Berluskoni postao predsednik Vlade Italije.
1995. — Svetska zdravstvena organizacija u Ženevi saopštila da bi uzročnik smrtonosne epidemije u Zairu mogao biti virus "ebola".
1997. — U zemljotresu u istočnom Iranu poginulo najmanje 1.560 ljudi.
1999. — Brazil formalno dozvolio politički azil svrgnutom predsedniku Paragvaja Raulu Kubasu i njegovoj porodici.
2001. — Skupština Jugoslavije ratifikovala Sporazum o specijalnim, paralelnim vezama s Republikom Srpskom koji su 5. marta u Banjaluci potpisali predsednik Jugoslavije Vojislav Koštunica i predsednik RS Mirko Šarović.
2002. — Bivši agent FBI Robert Hansen osuđen u SAD-u na doživotnu robiju zbog prodaje strogo poverljivih dokumenata Rusiji.
2003. — Sud u Jemenu osudio na smrt Abeda Abdula Razaka Kamela zbog ubistva tri američka baptistička misionara i ranjavanje jednog, u decembru 2002. u jednoj bolnici u gradu Džibla.

.

Rođenja

1760. — Klod Žozef Ruže de Lil, francuski oficir koji je 1792. napisao reči i melodiju francuske himne "Marseljeza".( † 1836.).
1788. — Augustin Jean Fresnel, francuski fizičar († 1827.).
1824. — Miloš Mile Dimitrijević, srpski pravnik, političari predsednik Matice srpske (†1896.).
1838. — Džon Vilks But, američki glumac, atentator na Abrahama Linkolna (†1865.).
1876. — Ivan Cankar, slovenski književnik.
1890. — Alfred Jodl, nemački general. (†1946.).
1894. — Dimitri Tjomkin, američki kompozitor i dirigent.
1899. — Fred Astaire, američki plesač, glumac i pjevač.
1922. — Miodrag B. Protić, srpski slikar, likovni kritičar, teoretičar i istoričar umetnosti 20. veka u Srbiji i Jugoslaviji († 2014.).
1931. — Ettore Scola, talijanski režiser.
1950. — Miodrag Krstović, srpski glumac.
1952. — Vanderlei Luxemburgo, brazilski nogometni izbornik i igrač.
1955. — Mark Dejvid Čepmen, ubica Džona Lenona.
1957. — Sid Vicious, britanski pjevač.
1960. — Bono Vox, irski kantautor.
1965. — Linda Evangelista, kanadski top-model.
1968. — Emilija Kokić, hrvatska pjevačica.
1969. — Zoran Primorac, hrvatski stolnotenisač i trener.
1969. — Dennis Bergkamp, nizozemski nogometaš.
1971. — Denis Krivošljikov, bivši ruski rukometaš i reprezentativac.
1972. — Miloš Milošević, bivši profesionalni hrvatski plivač , a sada trener.
1972. — Christian Wörns, umirovljeni njemački nogometaš.
1974. — Sylvain Wiltord, umirovljeni francuski nogometaš i reprezentativac.
1980. — Kiril Lazarov, makedonski rukometaš.

.

Smrti

1290. — Rudolf II Habsburški, austrijski i štajerski vojvoda od 1282. do 1283. (* 1270.).
1774. — Luj XV, kralj Francuske. (*1710).
1829. — Thomas Young, engleski fizičar, liječnik i astronom (* 1773.).
1849. — Kacušika Hokusaj, jedan od naznačajnih japanskih umjetnika (* 1760.).
1923. — Ulderiko Donadini, hrvatski kniževnik (* 1894.).
1928. — Ivan Merz, istaknuti laik u svjedočenju Evanđelja (* 1896.).
1977. — Džoan Kroford, američka glumica. (* 1905).
1977. — James Jones, američki književnik (* 1921.).
1979. — Ita Rina, jugoslovenska filmska glumica između dva svetska rata. (*1907).
1979. — Antun Augustinčić, hrvatski kipar (* 1900.).
2002. — Iv Rober, francuski glumac i režiser.
2003. — Milan Vukčević, jugoslovenski hemičar i sastavljač šahovskih problema (* 1937)

.

Blagdani/Praznici

Srpska pravoslavna crkva slavi:.
- Svetog apostola Simeona.
- Prepodobnog Stefana - episkopa Vladimirskog.
- Spaljenje moštiju svetog Save.
- Prepodobnog Jovana ispovednika.
Svetski dan kretanja.
Svetski dan održivog razvoja.
Svetski dan ptica i drveća.
Dan Narodnog muzeja u Beogradu.
Dan spaljivanja moštiju Svetog Save na Vračaru.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar