1571
Godina
- Ovo je članak o godini 1571.
Godina 1571 (MDLXXI) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1540-e 1550-e 1560-e – 1570-e – 1580-e 1590-e 1600-e |
| Godine: | 1568 1569 1570 – 1571 – 1572 1573 1574 |
| Gregorijanski | 1571. (MDLXXI) |
| Ab urbe condita | 2324. |
| Islamski | 978–979. |
| Iranski | 949–950. |
| Hebrejski | 5331–5332. |
| Bizantski | 7079–7080. |
| Koptski | 1287–1288. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1626–1627. |
| • Shaka Samvat | 1493–1494. |
| • Kali Yuga | 4672–4673. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4207–4208. |
| • 60 godina | Yin Metal Koza (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11571. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 11. 1. - Sloboda religije u Habsburškim naslednim zemljama.
- 8. 2. - Ukinut red Humiliata.
- 14. 3. - Vladar Erdelja Ivan Sigismund Zapolja umro bez naslednika; ugarsku kraljevsku krunu nasleđuje Maksimilijan, prema Špajerskom ugovoru.
- 5. 4. - Hrvatski sabor u Zagrebu, između ostalog određeni radnici za utvrđivanje nedavno oslobođene Blinje[1].
- travanj - Sigetski zapovjednik Ali-paša ubio kaniškog kapetana Jurja Turija[2].
- 24. 5. - Krimski pohod na Moskvu: Devlet I Geraj zapalio Moskvu.
- 25. 5. - Papa Pio V. okupio Svetu ligu - većina katoličkih mediteranskih država protiv Turaka koji su skoro zauzeli Kipar od Mlečana.
- 25. 5. - Erdeljski staleži biraju za kneza Stefana Batorija, iako je Zapolja imenovao Gáspára Bekesa - doći će do oružanog sukoba u kome Selim II podržava Batorija a Maksimilijan Bekeša.
- lipanj - Kapetan Josip Dornberg i ban Franjo Frankopan Slunjski porazili jednu tursku četu kod Hrastovice[3].
- 24. 6. - Nakon što je osvojena Kraljevina Maynila, konkistador Miguel López de Legazpi ustanovljava Manilu kao španski i glavni grad Filipina.
- proleće-leto? - Tursko-mletački rat: Turci osvajaju Ulcinj i Bar (do 1878), pljačkaju Budvu, ušli u Boku[4].
- 15. 8. - Neuspješni osmanski napad na mletačku Korčulu. Odmah plove do Hvara, kome su nanijeli veliku štetu, i do Visa.
- 18. 8.? - Ciparski rat: Famagusta se predala posle 11-mjesečne opsade, čime je dovršeno tursko osvajanje Cipra (do 1878); mletački zapovjednik Marcantonio Bragadin će biti brutalno pogubljen.
- avgust - Turska flota u Boki (opsedaju Kotor, Perast), Mlečani na jesen napadali Herceg Novi[6].
- 7. 10. - Bitka kod Lepanta - Sveta liga pod komandom Don Juana Austrijskog potukla na moru Osmanlije, poginuo i komandant Mujezinzade Ali-paša.
- Oko ratne zastave sv. Marka poginulo sedam Peraštana njenih čuvara, pilot na komandnom brodu Don Huana bio Peraštanin Petar Stjepkov Marković, u armadi bio i brod "Sveti Tripun Kotorski" kapetana Jeronima Bizantića[7].
- Ostatke turske flote spasao Uluč Ali-reis, koji će biti imenovan kapudan pašom.
- Osmanlije već sledeće godine uglavnom obnavljaju flotu.
- 25. 12. - Prema iskazu Franje Tahija, ubistvom njegovog službenika počela pobuna kmetova u Donjoj Stubici; inače, ove godine Ugarska komora je Tahiju oduzela kraljevske polovine Stubice i Susedgrada zbog rastućeg nemira među progonjenim kmetovima[8].
Tokom/tijekom godine
uredi- Počela gradnja mosta Mehmed-paše Sokolovića u Višegradu.
- Patrijarh srpski Makarije se povukao, nasleđuje ga sinovac Antonije Sokolović (do 1575).
- Zapisi u srpskim knjigama na Kosmetu: dijak Simeon: "u ta ljuta i teška vremena u dane sultana Selima. Oh! oh! zlo u ta vremena od Agarena, jad i beda velika narodu u dane ove, oh - nemiri"; sveštenik Avakum: "I u to vreme beše tuga od Turaka i glad velika po svoj zemlji, čovek čoveka da istrebi. Od Soluna so prevožahu te menjahu za žito, po meri - koliko žita toliko soli; i ne htedoše primati so za žito"[9].
- Dovršena albanizacija u severnoj Albaniji (Altin i Drim)[10].
- Pavao Bizanti osim kotorske dobio i budvansku biskupiju.
- Jakob Baromić tiskao "Ofičje od blažene Gospoje".
- Mehmed, vojvoda hercegovačkog sandžak-bega, nakon bekstva dvojice braće na dubrovačku teritoriju posle njegove islamizacije, jednog ubio a drugog silom vratio u Tursku[11].
- Osnovana Sveta kongregacija Indeksa zabranjenih knjiga za njegovo ažuriranje.
- Túpac Amaru postaje poslednji vladar Inka u Peruu.
- U Engleskoj osujećena Ridolfijeva zavera za ubistvo kraljice Elizabete.
- Sinan-paša ugušio ustanak u Jemenu.
- Privreda Osmanskog carstva: na budimskoj carini ove godine prijavljeno 437 brodova, pretežno sa poljoprivrednim proizvodima sa Balkana[12].
Rođenja
uredi- 9. 1. - Charles Bonaventure de Longueval, vojskovođa u habsburškoj službi († 1621)
- 27. 1. - Abas I Veliki, persijski vladar († 1629)
- 29. 9. - Caravaggio, slikar († 1610)
- 27. 12. - Johannes Kepler, astronom († 1630)
- 31. 12. - Go-Yōzei, japanski car († 1617)
Smrti
uredi- 19. 1. - Paris Bordone, slikar (* 1500)
- 13. 2. - Benvenuto Cellini, umetnik (* 1500)
- 14. 3. - Ivan Sigismund Zapolja, vladar Erdelja (* 1540)
- 7. 10. - Mujezinzade Ali-paša, turski zapovednik kod Lepanta
- Titu Cusi, vladar Inka (* 1529)
- Ursula Kanizsay, posljednja iz obitelji (* 1521)
- Fran Trankvil Andreis, trogirski književnik (* 1490)
Reference
uredi- ↑ Klaić, 277
- ↑ Klaić, 279
- ↑ Klaić, 278
- ↑ Vladimir Ćorović, Preokret u držanju Srba, rastko.rs
- ↑ Klaić, 276
- ↑ Dr Goran Komar, Kuti - Selo u Boki Kotorskoj, rastko.rs
- ↑ Istorija s. n., 361
- ↑ Klaić, 289
- ↑ Dimitrije Bogdanović, Knjiga o Kosovu, Tursko doba, rastko.rs
- ↑ Mitar Pešikan, Svjedočanstva starih popisa o stanovništvu sjevernoalbanskog i susjednog jugoslovenskog područja krajem srednjeg vijeka, rastko.rs
- ↑ Istorija s. n., 585
- ↑ Encyclopedia of the Ottoman Empire, Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters, p. 174
- Literatura
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5