1698
godina
- Ovo je članak o godini 1698.
Godina 1698 (MDCXCVIII) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1660-e 1670-e 1680-e – 1690-e – 1700-e 1710-e 1720-e |
| Godine: | 1695 1696 1697 – 1698 – 1699 1700 1701 |
| Gregorijanski | 1698. (MDCXCVIII) |
| Ab urbe condita | 2451. |
| Islamski | 1109–1110. |
| Iranski | 1076–1077. |
| Hebrejski | 5458–5459. |
| Bizantski | 7206–7207. |
| Koptski | 1414–1415. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1753–1754. |
| • Shaka Samvat | 1620–1621. |
| • Kali Yuga | 4799–4800. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4334–4335. |
| • 60 godina | Yang Zemlja Tigar (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11698. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Po hinduističkom verovanju ove godine počinje Dvapara Yuga[1].
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- januar - Iz Beča u Osijek stiže komisija na čelu sa grofom Johanom Ferdinandom Karlom Karafom i savetnikom Andrijom Teobaldom Majernom koja do kraja 1703. radi na sređivanju prilika u Slavoniji i Sremu (formiranje novih sektora Vojne granice, separacija podanika od graničara)[2].
- 4. 1. - Izgorela londonska Palace of Whitehall, najveća kraljevska palata u Evropi.
- 2. 2. (23. 1. po j.k.) - Georg Ludwig, budući kralj Velike Britanije, postao hanoverski izborni knez.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- jun - Pobuna strelaca u Moskvi - ubrzo poraženi a preživeli surovo kažnjeni.
- jun - Diplomata Pjotr Andrejevič Tolstoj na putu u Veneciju prošao kroz Boku Kotorsku, opisuje Crnogorce u zaleđu (prve informacije koje će Rusi dobiti o njima).
- 26. 6. - Veliko poslanstvo Petra Velikog stiže u Beč.
- jun, krajem - Patrijarhu Arseniju III dodeljena varošica Sečuj u Baranji[3] (umesto Sirača).
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi
- 1. 7. - Patent Leopolda I: "Vlasi i Srbi" pridošli prošle godine iz Bosne razmešteni u slavonskoj Posavini, sposobni za oružje u pograničnoj straži, ostali se moraju baviti privredom[4].
- jul - Thomas Savery patentirao prvu komercijalno korišćenu parnu mašinu.
- jul - Petar Veliki boravi u Beču, patrijarh Arsenije III kontaktira sa njegovim savetnicima, žali se na "suvišne danke" koje austrijske vlasti nameću Srbima, iako ovi daju 6-10.000 konjanika i pešadinaca (Srbi traže "ruski suverenitet"); patrijarh takođe želi rusko posredovanje kod Porte da se vrati u Peć[3][5].
- 10 - 14. 8. - Ravski sporazum: na putu iz Austrije u Rusiju, Petar Veliki se sastao sa poljskim kraljem Augustom II - dogovaraju se o savezu protiv Švedske (→ Veliki severni rat).
- 5. 9. - Reforme Petra Velikog: uveden porez na bradu.
- 6. 9. - Martin Brajković imenovan senjskim biskupom.
- 9. 9. - Bitka kod Podhajca: Poljaci odbili Tatare.
- 12. 9. - Zvanično osnovan Taganrog, baza Ruske mornarice.
- septembar - Ali-paša Haznadar iz Moreje novi beogradski muhafiz (do oktobra 1700) - u periodu između dve austrijske okupacije, do 1717, smenilo se 16 muhafiza[6].
- 20. 9. - Morejski rat: pomorska Bitka kod Samotrake bez jasnog pobednika.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 7. 10. - Sinod u Alba Juliji odlučio da se ujedini sa katoličkom crkvom, čime nastaje "Rumunska crkva ujedinjena sa Rimom, grko-katolička".
- 11. 10. - Haški ugovor: Francuska i Engleska dogovorili da španski presto nasledi Joseph Ferdinand od Bavarske, uz otuđenje španskih poseda u Italiji i Nizozemskoj (ali mladi Joseph umire već sledeće godine).
- 24. 10. - Pierre LeMoyne d'Iberville krenuo na ekspediciju lociranja ušća Misisipija i kolonizovanja područja.
- 2. 11. -
Darijenski plan: škotska ekspedicija stigla u Panamu i proglasila koloniju Kaledoniju - zlosrećni pokušaj traje do 1700., neuspeh će doprineti uniji sa Engleskom 1707. - 14. 11. - Upaljen prvi Edistonski svetionik.
- 16. 11. - Počinje mirovni kongres u Sremskim Karlovcima.
- 11. 12. - Knez Livije Odescalchi dobio od cara Srijemsko i Iločko vojvodstvo.
Kroz godinu
uredi- Jovan Monasterlija sa 2.000 vojnika učestvuje u operacijama na "donjem Dunavu"[7]. Jovan Popović Tekelija postaje komandant Arada.
- Izvještaj carskih povjerenika: vojni zapovjednici u Slavoniji prednjače u nasilnom prisvajanju prihoda, često protiv naloga dvora[8].
- Počinju savjetovanja i prepirke oko osnivanja novih pograničnih habsburških oblasti (do 1702)[9].
- 1698/99 - Progoni vještica u Hrvatskoj dobivaju masovni oblik, traju do sredine 18. stoljeća[10].
- William Kidd oglašen za pirata, naređeno njegovo hapšenje.
- Bukurešt postaje stalno sedište vlaškog dvora.
- Omanci izbacili Portugalce iz Mombase i Zanzibara.
Rođenja
uredi- februar - Colin Maclaurin, matematičar († 1746)
- 24. 3. - Gabrijel Kolinović-Šenkvički, povjesničar († 1770)
- 1. 5. - Francesco Robba, italijanski barokni kipar († 1757)
- 17. 7. - Pierre Louis Moreau de Maupertuis, matematičar, filozof itd († 1759)
- ? - Arsenije IV Jovanović Šakabenta, srpski patrijarh († 1748)
Smrti
uredi- 10. 1. - Louis-Sébastien Le Nain de Tillemont, istoričar (* 1637)
- ožujak - Luka Ibrišimović, franjevac, borac (* ca. 1626)
- 7. 12. - Andrea Guarneri, graditelj violina (* 1626)
- ? - Hâfiz Osman, kaligraf (* 1642)
Reference
uredi- ↑ Tara Mata (January 2008). Astrological World Cycles - Original First Edition, Copyright 1933. Lulu.com. str. 17–. ISBN 978-0-615-18500-2.
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 55-6
- ↑ 3,0 3,1 Veselinović, Rajko L. Од Велике сеобе до смрти патријарха Арсенија III Чарнојевића (1706). rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. III-1, 570
- ↑ Ćorović, Vladimir. Srbi u Ugarskoj. rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 10
- ↑ Cerović, Ljubivoje. Srbi u Slovačkoj. rastko.rs
- ↑ Historija n. J., 1003
- ↑ Historija n. J., 1131
- ↑ Historija n. J., 1015
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5 (III-1)
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-I)
