1998

godina
(Preusmjereno sa stranice 1998.)

Godina 1998 (MCMXCVIII) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru (link pokazuje kalendar).

  • Međunarodna godina okeana (UNESCO).
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 19. vijek20. vijek21. vijek
Decenija: 1960-e  1970-e  1980-e  – 1990-e –  2000-e  2010-e  2020-e
Godine: 1995 1996 199719981999 2000 2001
1998. po kalendarima
Gregorijanski 1998. (MCMXCVIII)
Ab urbe condita 2751.
Islamski 1418–1419.
Iranski 1376–1377.
Hebrejski 5758–5759.
Bizantski 7506–7507.
Koptski 1714–1715.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 2053–2054.
Shaka Samvat 1920–1921.
Kali Yuga 5099–5100.
Kineski
Kontinualno 4634–4635.
60 godina Yang Zemlja Tigar
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11998.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi

Januar/Siječanj

uredi
  • 1. 1. - Pušenje postaje zabranjeno u svim barovima i restoranima u saveznoj državi Kalifornija.
  • 2. 1. - Vlasti Nigera uhapsile bivšeg premijera Hamu Amadua, pod optužbom da je učestvovao u zaveri u kojoj je ubijen šef države Ibrahim Bare Mainasara.
  • 2. 1. - Rusija počinje sa cirkulacijom novih rublji kako bi se obuzdala inflacija (1 nova = 1000 starih).
  • 3. 1. - Patrijarh Pavle osuđuje nasilno rasturanje albanskih studentskih demonstracija 30. 12., ali ih poziva i da poštuju državu.
  • 4. 1. - Alžirski građanski rat: nakon četiri sela krajem prošle godine, masakri u još tri sela vilajeta Relizane, ubijena najmanje 172 meštanina.
  • 4 - 10. 1. - Ledena oluja u Americi: sloj leda u južnom Kvebeku je i do 100 mm, velike štete na elektro infrastrukturi i drveću, 34 mrtvih u Kanadi i SAD.
  • 7. 1. - Oslobodilačka vojska Kosova, koja se proglasila odgovornom za seriju napada na policijske stanice na Kosovu i Metohiji, preuzela je odgovornost i za terorističke akcije u Makedoniji, iako je makedonsko Ministarstvo unutrašnjih poslova demantovalo povezanost OVK s bombaškim napadima u Makedoniji.
  • 8. 1. - Ramzi Yousef osuđen na doživotni zatvor zbog organizacije napada na WTC 1993. godine.
  • 8. 1. - Rasim Gačanović (SDA) gradonačelnik Sarajeva, Ante Zelić (HDZ) zamjenik.
  • 9. 1. - Živadin Jovanović novi šef diplomatije SRJ.
  • 10. 1. - Protestni skup Srba u Kosovu Polju zbog situacije u pokrajini.
  • 11. 1. - Masakr u Sidi-Hamedu: u Alžiru je poslednjeg dana ramazana ubijeno najmanje 100 ljudi.
 
Istočna Slavonija, Baranja i Zapadni Srem
 
Milo Đukanović
 
Milorad Dodik
 
Monicagate: Clinton i Lewinsky 1997
  • 26. 1. - Monicagate: Bill Clinton pred TV-kamerama kategorički poriče da je imao ikakve seksualne odnose sa Monicom Lewinsky.
  • 28. 1. - Savet Evrope osuđuje beogradsku "politiku represije" na Kosovu.
  • 28. 1. - U Indiji na smrt osuđeno svih 26 optuženih za učešće u zaveri i ubistvu bivšeg premijera Radživa Gandija.
  • 31. 1. - Skupština Republike Srpske izglasala premještanje glavnog grada s Pala u Banju Luku.

Februar/Veljača

uredi
 
Zastava BiH

Mart/Ožujak

uredi
 
Kuća Adema Jasharija u Prekazu
 
Vojislav Šešelj: radikali su ušli u vladu
 
Viagra
  • 27. 3. - Američka Uprava za hranu i lijekove (FDA) odobrava upotrebu Viagre, novog lijeka za mušku impotenciju.
  • 29. 3. - Otvoren Most Vasca da Game u Lisabonu, preko Teža - kabelski most i vijadukti ukupne dužine 12.345 metara.
  • 31. 3. - Rezolucija SB UN 1160: zbog eskalacije sukoba na Kosovu, uveden embargo na oružje SRJ.
  • mart/april - Kolaps cene nafte - sa oko $17 prošle godine na nešto preko $10 po barelu, prosečno $11 - 13 tokom godine.

April/Travanj

uredi
  • 1. 4. - Zvanična devalvacija dinara: sa 3,3 na šest za nemačku marku.
 
Most Akashi Kaikyo u pozadini

Maj/Svibanj

uredi
  • 6. 5. - Apple Inc. najavio novu liniju kompjutera iMac (prodaja od avgusta).
  • 6. 5. - Izbija Eritrejsko-etiopski rat (do 2000) - sporno je razgraničenje, naročito posed mesta Badme.
  • 7. 5. - Fuzija Daimler-Benz AG i Chrysler Corporation u DaimlerChrysler AG (Chrysler prodat 2007).
  • 7-8. 5. - Četvrta donatorska konferencija za BiH u Briselu - 1,25 mlrd. dolara.
  • 9. 5. - OVK odbila srpski napad na Lapušnik (opština Glogovac) i napravila logor za Srbe i njoj nelojalne Albance, desetorica ubijena pri povratku srpskih snaga 26. 7. (optužnica ICTY).
  • 9. 5. - Sankcije protiv SRJ proširene embargom na investicije.
  • 9. 5. - Pjesma Eurovizije u Birminghamu: Dana International, transseksualac iz Izraela, prvo mjesto, Danijela Martinović iz Hrvatske 5. ("Neka mi ne svane").
  • 11. i 13. 5. - Pokhran-II: Indija vrši pet nuklearnih testova, uključujući eksploziju termonuklearne bombe, nakon čega joj SAD i Japan uvode ekonomske sankcije.
  • 13. 5. - Rezolucija SB UN 1166: osnovana treća sudnica u Međunarodnom tribunalu ICTY.
  • 13 - 14. 5. - U Indoneziji su neredi protiv stanovnika kineskog porekla - uništavanje imovine, ubijeno i silovano preko 1.000 osoba.
  • 15. 5. - Sastanak Miloševića i Rugove u Beogradu, dogovoreno da otpočnu srpsko-albanski razgovori (suspendovan embargo na investicije u SRJ).
  • 15. 5. - Većina RTV stanica članica ANEM-a ostalo bez dozvole za emitovanje.
  • 20. 5. - Momir Bulatović izabran za novog premijera SRJ, dva dana nakon što je na njegov predlog izglasano nepoverenje Radoju Kontiću - u Crnoj Gori izjavljuju da neće priznavati novu vladu.
  • 21. 5. - Predsednik Indonezije Suharto daje iznuđenu ostavku nakon 31 godine na vlasti, nasleđuje ga B. J. Habibie (do 1999).
  • 22. 5. - The Jerry Springer Show: prikazana je epizoda I Married a Horse. Šou je na vrhuncu 1997-98, nadmašio je i Opru.
  • 24. 5. - Ofanziva srpskih snaga protiv OVK oko Kline, Đakovice, Dečana, Srbice; albanski izvori izveštavaju o hiljadama izbeglica.
  • 26. 5. - U Srbiji donet Zakon o univerzitetu, kojim je vlada Srbije ovlašćena da postavlja najznačajnije funkcionere - nezadovoljstvo i protesti.
  • 28. 5. - Chagai-I: Pakistan odgovara na indijske testove, detonira 5 nuklearnih bombi, izazivajući sankcije SAD i zapadnih zemalja; zemlja će proslavljati ovaj datum kao Youm-e-Takbir, "Dan veličine" (dva dana kasnije Chagai-II).
  • 30. 5. - Zemljotres u severnom Afganistanu, preko 5.000 mrtvih.
  • 31. 5. -   Parlamentarni izbori u Crnoj Gori: Koalicija "Da živimo bolje" (Milo Đukanović) 49,5%, Socijalistička narodna partija (Momir Bulatović) 36% glasova.
  • proleće i kasnije - Operacije OVK oko Dečana, ubijeni i civili. U Jablanici (Đakovica) zatvor OVK gde su neki umrli od zlostavljanja. U opštinama Peć i Klina OVK otima Srbe, Egipćane, Rome i Albance (optužnica ICTY).

Jun/Juni/Lipanj

uredi

Jul/Juli/Srpanj

uredi
 
Diploma za treće mjesto Hrvatske
  • 4. 7. - Hrvatska nogometna reprezentacija pobijedila Njemačku sa 3:0 u Lyonu (Francuska) u četvrtfinalu SP 1998. Ta utakmica proglašena je najvećom utakmicom u povijesti Hrvatske nogometne reprezentacije. Jedna Muslimanka poginula u slavljeničkoj paljbi u Mostaru.
  • 4. 7. - Japanska sonda Nozomi je lansirana prema Marsu - Japan je tako treća zemlja koja ulazi u istraživanje planeta (ali misija je neuspešna).
 
Viktor Orbán
  • 6. 7. - Viktor Orbán je prvi put premijer Mađarske (1998-2002. i 2010-...)
  • 6. 7. - Biački pokolj - Indonežanska vojska prekida demonstracije na otoku Biak.
  • 6. 7. - Otvoren novi hongkonški aerodrom na Chek Lap Koku, jedan od najprometnijih na svetu.
  • 7. 7. - Otvorena Zračna luka Mostar.
  • 11. 7. - Za treće mjesto na FIFA SP: Hrvatska - Nizozemska 2:1.
  • 12. 7. -   Završeno Svjetsko prvenstvo u nogometu: Francuska - Brazil 3:0; Hrvatska 3, Jugoslavija 10; Davor Šuker najbolji strelac.
  • 14. 7. - Predsednik DR Kongo Laurent Kabila želi udaljiti ruandanski uticaj: smenjuje načelnika generalštaba Jamesa Kabarebea, zapravo Ruandanca, vrši čistku vlade od Ruandanaca a 27-og naređuje da ruandanski i ugandanski vojnici napuste zemlju.
  • 17. 7. - Predstavnici 120 zemalja usvajaju Rimski statut, kojim se uspostavlja stalni Međunarodni krivični sud (na snazi 2002).
  • 17. 7. - U Sankt Peterburgu svečano sahranjeni posmrtni ostaci Nikolaja II, posljednjeg ruskog cara koga su zajedno s porodicom ubili boljševici devedeset godina ranije.
  • 17. 7. - Podvodnim potresom izazvan cunami razara 10 sela na obali Papue Nove Gvineje, ostavljajući iza sebe 1500 mrtvih i 2000 nestalih.
  • 17. 7. - Sporazum o reprogramiranju 1,71 mlrd. dolara duga SRJ Londonskom klubu.
  • 18. 7. - Najjači u nizu napada UČK na Orahovac i okolna srpska sela - ubijeno pet Srba, oteto 35, Srbi proterani iz Retimlja i Opteruše.
  • 21/22. 7. - Tri eksplozije u Makedoniji, kod Tabanovaca uništena lokomotiva međunarodnog voza.
  • 22. 7. - OVK se povukla iz centra Orahovca, na nekoliko dana zauzela manastir Zočište.
  • 23. 7. - Dekretom su utvrđeni nacionalni simboli Valonije (zastava:  ).
  • 26. 7. - Štrajk u gradskom prevozu u Beogradu, uvedena prinudna uprava u GSP.
  • 27. 7. - Bivša stažistikinja u Beloj kući, Monika Luinski dala je prvu izjavu istražiteljima i time prekinula šestomesečnu ćutnju u vezi sa ljubavnom aferom sa američkim predsednikom Bilom Klintonom.
  • 27. 7. - Početak redovne železničke linije Sarajevo-Čapljina.
  • 28. 7. - U Republici Srpskoj smenjeni urednici u 16 opštinskih RTV stanica.
  • 28. 7. - Srpske snage povratile Mališevo, opsedaju Junik.
  • srpanj - Zakon o obavezama i pravima državnih duznosnika - plaća Predsjednika Republike 110.000 kuna (16.566 dolara) bruto.
  • jul - Otkupna cena za pšenicu u Srbiji 1,1 do 1,2 dinara/kg.
  • 30. 7. - Keizō Obuchi je japanski premijer nakon povlačenja Ryutara Hashimota (do 2000).
  • 31. 7. - U eksploziji bombe poginuo policajac u Travniku.
  • 31. 7. - Južnoafrička Komisija za istinu i pomirenje okončava rad nakon dve godine saslušanja, izveštaj je objavljen u oktobru.[2]
  • jul/avgust - Jake kiše izazivaju plavljenje reke Jangce, i još nekih reka na severu i jugu Kine, sa hiljadama žrtava.

Avgust/August/Kolovoz

uredi
  • 1. 8. - U haškom pritvoru umro Milan Kovačević, bivši upravnik bolnice u Prijedoru.
  • 1. 8. - Proglašena autonomija Puntlenda na severoistoku Somalije.
 
Početak Drugog rata u Kongu
 
iMac G3
  • 15. 8. - iMac G3 u prodaji.
  • 17. 8. - Izbija Ruska financijska kriza: vlada devalvira rublju, proglašava moratorij na otplatu kratkoročnih vladinih obveznica i stranih kredita, što dovodi do kolapsa velikog broja banaka, a milioni Rusa gube ušteđevinu.
  • 17 - 22. 8. - Vojne vežbe NATO-a u Albaniji.
  • 19. 8. - Monicagate: Bill Clinton na svoj 52. rođendan specijalnim istražiteljima priznaje kako je imao "neprimjerene odnose" s Monicom Lewinsky, a isti dan se obraća naciji preko televizije priznavši da joj nije govorio istinu.
  • 20. 8. - Operacija Infinite Reach: američki udari krstarećim raketama na baze Al-Kaide u Afganistanu i farmaceutsku fabriku u Sudanu.
  • 20. 8. - The Rolling Stones-i sviraju na zagrebačkom hipodromu pred 80.000 ljudi.
  • 20. 8. - Vrhovni sud Kanade donosi presudu prema kojoj se Kvebek nema pravo otcijepiti od Kanade.
  • 21. 8. - Pripadnici OVK kod Orahovca oteli novinara Đuru Slavuja i njegovog vozača Ranka Perinića, koji su krenuli da izveste o otmici monaha iz man. Zočište prethodnog meseca.
  • 22. 8. - Angolske snage ulaze u DR Kongo, u Kabilinu korist, sutradan zauzimaju Kitonu.
  • 23. 8. - U Rusiji smenjena Kirijenkova vlada - Jeljcin želi vratiti Černomirdina, ali Duma mu ne daje podršku.
  • 23. 8.? - DR Kongo: pobunjenici sa istoka zauzeli Kisangani.
  • 27. 8. - Srpske snage otkrile OVK-ov krematorijum u Klečki. Tokom meseca OVK potisnuta iz Junika i Glođana (opšt. Dečani).
  • 28. 8. - Srpske vlasti tvrde da prvi put posle 4 meseca kontrolišu put Priština-Prizren, kao i sve glavne puteve u pokrajini.
  • 29 - 30. 8. - Poseta državne sekretarke SAD Madeleine Albright Hrvatskoj i Bosni - nesuglasice sa Tuđmanom oko uticaja na Hrvate u BiH, podrška Biljani Plavšić.
  • 30. 8. - Nakon pet dana borbi sa Zimbabveancima oko kinšasanskog aerodroma N'djili, Ruandanci se povlače.
  • 31. 8. - Volkswagen obnavlja proizvodnju u Sarajevu.

Septembar/Rujan

uredi

Oktobar/Listopad

uredi
 
Zgrada NIS-a u Novom Sadu
  • 1. 10. - Savet bezbednosti UN osuđuje "masakre na Kosovu" (ne pominje se krivac, niti odobrava intervencija).
  • 1. 10. - Osnovan je Europol.
  • 2. 10. - Ubijen Musliman povratnik u Mostaru.
  • 2. 10. - U prodaji je elektronska robotska igračka Furby, na vrhuncu popularnosti ove i sledeće božićnje sezone.
  • 5. 10. - Odobren početak postupka impičmenta protiv američkog predsednika Klintona.
  • 5. 10. - Savezni premijer Bulatović kaže da se SRJ nalazi u neposrednoj ratnoj opasnosti; uveden novi porez za troškove odbrane.
  • 6. 10. - Matthew Sheppard, mladi student homoseksualne orijentacije, otet je i pretučen u gradu Laramie, Wyoming; nakon smrti od ozljeda šest dana kasnije postaje mučenikom američkog LGBT pokreta i simbolom borbe da se LGBT osobe zaštite federalnim zakonom o zločinima iz mržnje.
  • 7. 10. - U Srbiji zabranjeno reemitovanje stranih info programa - sledećih dana zabranjeni i neki domaći listovi.
  • 9. 10. - Uredba vlade Srbije o posebnim merama u uslovima pretnji oružanim napadima NATO na SRJ.
  • 9. 10. - Hrvatska i Vatikan potpisale ugovor o gospodarskim pitanjima (povrat ili nadoknada oduzete imovine).
  • 13. 10. - Pod pretnjom bombardovanja, postignut Sporazum Holbruk-Milošević - Verifikaciona misija OEBS-a na Kosovu, NATO kontroliše iz vazduha; za OVK sporazum je neprihvatljiv.
  • 14. 10. - Pavao Miljavac novi ministar obrane RH nakon Hebrangove ostavke.
  • 16. 10. - Poništen izbor Lejle Šehović za Miss Hrvatske, titula joj je vraćena 28-og. U međuvremenu je proglašena Ivana Petković, dogovoreno je da predstavlja Hrvatsku 1999.
  • 16. 10. - Bivši čileanski diktator Augusto Pinochet je za vrijeme liječenja u Velikoj Britaniji uhapšen i smješten u kućni pritvor na temelju optužbi za ubistva i kršenja ljudska prava.
  • 17. 10. - Trojica srpskih policajaca ubijena u Komoranima.
  • 17. 10. - "Jutarnji list" objavio stanje deviznog računa Ankice Tuđman - 210.000 DEM i 15.740 USD, suprotno navodu iz imovinske kartice (informacija službenice Ankice Lepej).
  • 18. 10. - Izbori u Makedoniji (prvi krug) - pobeda opozicione VMRO-DPMNE.
  • 18. 10. - Eksplozija naftovoda u mestu Jesse, Nigerija - preko 1.000 mrtvih.
  • 20. 10. - U Srbiji proglašen Zakon o informisanju (nazvan "Vučićev" po ministru informisanja) - zabranjeno reemitovanje stranih programa "političko-propagandnog sadržaja", nezavisni mediji izloženi velikim kaznama.
  • 21. 10. - Massimo D'Alema je italijanski premijer (do 2000), nakon što su komunisti uskratili podršku Prodijevoj vladi.
  • 23. 10. - U Beloj kući potpisan Memorandum sa Wye Rivera: Izraelci bi se trebali povući sa 13% zone C Zapadne obale (isključiva izraelska kontrola) - ispunjena je prva faza, povlačenje sa 2%.
  • 24. 10. - Rezolucija 1203 SB UN: podrška Verifikacionoj misiji OEBS na Kosovu, NATO je štiti.
  • 24. 10. - "Evropljanin" Slavka Ćuruvije kažnjen u protivvrednosti 230.000 USD.
  • 27. 10. - Sa čela Resora državne bezbednosti MUP-a Srbije smenjen Jovica Stanišić i postavljen gen. Radomir Marković.
  • 27. 10. - Deo snaga vojske i policije se povlače s Kosova pred istek NATO-ovog ultimatuma, suspendovana pretnja bombardovanjem.
 
Gerhard Schröder
 
Šteta od uragana Mitch

Novembar/Studeni

uredi

Decembar/Prosinac

uredi
  • 2. 12. - SFOR u Bijeljini uhapsio Radislava Krstića, aktivnog generala Vojske RS na osnovu zapečaćene optužnice ICTY (2001. osuđen na 46 godina, skraćeno na 35).
  • 3. 12. - Christopher R. Hill, američki posrednik za Kosovo, predstavio novu verziju sporazuma (obe strane odbijaju).
 
Američki modul Unity se kreće prema Zarji

Kroz godinu

uredi
  • Srednja cena nafte u SAD je najniža ikad: $11.91 ($17.90 u dolarima iz 2017.)[8].
  • Homoseksualnost dekriminalizirana u Republici Srpskoj.

1998. u temama

uredi

Rođenja

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1998.

Januar/Siječanj

uredi

Februar/Veljača

uredi

Mart/Ožujak

uredi

April/Travanj

uredi

Svibanj/Maj

uredi

Jun/Juni/Lipanj

uredi

Jul/Juli/Srpanj

uredi

Avgust/August/Kolovoz

uredi

Septembar/Rujan

uredi

Oktobar/Listopad

uredi

Novembar/Studeni

uredi

Decembar/Prosinac

uredi

Kroz godinu

uredi

Nobelova nagrada za 1998. godinu

uredi

Vidi takođe:

uredi

Godišnji kalendar

Literatura/Spoljne veze

uredi
  1. U.S. backs war crimes probe. upi.com March 13, 1998
  2. TRC: The facts. news.bbc.co.uk 30 October, 1998
  3. "Borba", 4. nov. 1998
  4. [1] Arhivirano 2014-09-02 na Wayback Machine-u [2] Arhivirano 2009-09-24 na Wayback Machine-u
  5. (en) Evidence that due to Martin Brod, Tudjman wanted to go to war with NATO, The Centre for Peace in the Balkans (pristup 22.4.2013.)
  6. Socijaldemokrati konačno u jednoj stranci Arhivirano 2016-03-04 na Wayback Machine-u, aimpress.ch (pristup 22.4.2013.)
  7. Novi mandatar u RS Arhivirano 2013-11-15 na Wayback Machine-u, vreme.com (pristup 22.4.2013.)
  8. Oil Prices 1946-Present, inflationdata.com (pristup 2013-02-01)



  NODES
Done 5
eth 1
News 2
see 1