25. 1.

25. januar/siječanj (25. 1.) je 25. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 340 dana (341 dan u prijestupnoj godini).

Događaji

750. — Bitka na Zabu u kojoj ustanici na čelu sa As-Saffahom nanose odlučujući poraz omejadskom kalifu Marvanu II, poslije čega će As-Saffah postati kalif i uspostaviti Abasidski Kalifat.
1579. — severne nizozemske pokrajine Holandija, Zelandija, Utreht, Gelderlend, Frizija, Groningen i Overajsel proglasile su Utrehtsku uniju radi suprotstavljanja španskoj vlasti. Unija se 1581. otcepila od Španije, a Vestfalskim mirom 1648. dobila nezavisnost.
1831. — poljski parlament (Sejm) proglasio je nezavisnost Poljske i svrgnuo ruskog cara Nikolaja I s poljskog prestola. Veliki deo Varšavskog vojvodstva, pod nazivom Poljsko kraljevstvo priključen je 1815. Rusiji, a ruski car postao je i kralj Poljske. Rusi su u septembru ugušili poljski ustanak, ukinut je ustav i raspušten Sejm.
1878. — u rusko-turskom ratu potopljen je turski brod nakon što su ga Rusi pogodili torpedom. To je bio prvi brod pogođen i potopljen tim podvodnim oružjem.
1899. — u Požarevačkom zatvoru je umro srpski revolucionar i publicista Vasa Pelagić, jedan od prvih pobornika ideje socijalizma u Srbiji i na Balkanu. Bio je plodan i popularan pisac, a radovi objavljeni za njegovog života štampani su u 250.000 primeraka.
1904. — u Beogradu je počeo izlaziti dnevni list „Politika (novine)“, čiji je osnivač i prvi urednik bio Vladislav Ribnikar.
1919. — osnovana je Liga naroda, preteča Ujedinjenih nacija.
1924. — u francuskom gradu Šamoni otvorene su prve zimske Olimpijske igre.
1942. — Tajland je u Drugom svetskom ratu objavio rat [Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Sjeverne Irske|Velikoj Britaniji]] i SAD.
1961. — predsednik SAD Džon Kenedi održao je u Stejt departmentu u Vašingtonu prvu konferenciju za novinare koju je televizija prenosila uživo. Kenedi je odgovorio na 31 pitanje.
1971. — general Idi Amin je vojnim udarom oborio s vlasti predsednika Ugande Miltona Obotea i potom se proglasio za predsednika.
1983. — kineske vlasti su preinačile u doživotnu robiju smrtnu kaznu izrečenu istog dana 1981. Mao Cedungovoj udovici Djang Ćin.
1991. — Skupština (Sobranje) Makedonije, jedna od tadašnjih republika SFR Jugoslavije usvojila je deklaraciju o nezavisnosti i platformu za pregovore o budućnosti Jugoslavije.
1993. — Mir Aimal Kansi izvodi teroristički napad ispred sjedišta CIA-e.
1996. — Parlamentarna skupština Saveta Evrope primila je Rusiju u članstvo te organizacije i pored oštrih kritika zbog ruskog vojnog angažovanja u Čečeniji.
1999. — u seriji zemljotresa u Kolumbiji, koji je pogodio regiju uzgajivača kafe, poginulo je oko 2.000 ljudi, a stotine hiljada ostalo je bez domova.
2000. — pripadnici Sfora uhapsili su u Višegradu Mitra Vasiljevića optuženog za ratne zločine pocinjene tokom rata u Bosni i Hercegovini (1992-95).
2001.godine DOS formirao Vladu Srbije,prvu posle desetogodišnje vlasti SPS-a.
2001. — izraelski i palestinski pregovarači su sopštili da su postigli izvestan uspeh u pregovorima oko granica buduće palestinske države.

.

Rođenja

1708. — Pompeo Batoni, talijanski slikar.
1736. — Joseph-Louis de Lagrange.
1759. — Robert Burns, škotski pesnik.
1874. — William Somerset Maugham, engleski pripovjedač i dramatičar (u. 1965.).
1881. — Emil Ludwig.
1882. — Virginia Woolf, britanska književnica i idol feminističkog pokreta (u. 1941.).
1894. — Micheil Tschiaureli, gruzijski režiser.
1904. — Géza Fried, mađarski pijanist i skladatelj.
1905. — Sava Kovačević, partizanski komandant.
1917. — Jânio Quadros, brazilski političar i državnik.
1922. — Luigi Luca Cavalli-Sforza, talijanski naučnik i genetičar.
1926. — Youssef Chahine, egipatski režiser.
1927. — Antônio Carlos Jobim, brazilski kantautor i prvo ime bossa nove.
1933. — Corazon Aquino, filipinska političarka i državnica.
1935. — António Ramalho Eanes, portugalski političar i državnik.
1942. — Eusébio, portugalski nogometaš († 2014.).
1947. — Tostão, bivši brazilski nogometaš.
1947. — Krešimir Zubak, bosanskohercegovački političar.
1951. — Bill Viola, američki umjetnik video i instalacijskih djela.
1953. — Danica Maksimović, srpska glumica.
1953. — Staša Zajović, transnacionalna aktivistkinja za ljudska prava.
1957. — Luis Alfredo Garavito Cubillos, kolumbijanski serijski ubica.
1958. — Alessandro Baricco, talijanski književnik.
1958. — Zoran Cvijanović, srpski glumac.
1977. — Stefan Milenković, srpski violinist.
1978. — Andrija Zlatić, srpski reprezentativac u streljaštvu.
1980. — Xavi Hernández, španjolski nogometni reprezentativac.
1981. — Alicia Keys, američka soul-pjevačica.
1981. — Toše Proeski, makedonski pjevač.
1982. — Noemi, talijanska pjevačica.
1983. — Slobodan Nikić, srpski vaterpolista.
1983. — Giovanni Lapentti, ekvadorski teniser.
1984. — Robinho, brazilski nogometaš.
1985. — Acie Law, američki košarkaš.
1987. — Marija Kiriljenko, ruska tenisačica.
1988. — Tatiana Golovin, francuska teniserka.
1990. — Bobana Veličković, srpska reprezentativka u streljaštvu.

Smrti

1925. — Ivan Vučetić (Juan Vucetich), hrvatski izumitelj daktiloskopije (* 1858.).
1947. — Al Kapone, američki gangster.
1978. — Skender Kulenović, srpski/bosanski pisac.
1987. — Predrag Peđa Milosavljević, srpski slikar.
1987. — Asim Ferhatović, bosanski nogometaš.
1997. — Nikola Koljević, srpski političar iz Bosne i Hercegovine (* 1936.).
2005. — Philip Johnson, američki arhitekta.

.

Praznici i dani sećanja

Srpska pravoslavna crkva slavi:.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar