Bacanje kugle

Bacanje kugle je atletska disciplina u kojoj bacač nastoji baciti kuglu što dalje. Ova atletska disciplina služi za razvijanje snage, brzine, specifične izdržljivosti i okretnosti. Osim bacanja koje je propisano atletskim pravilima, kugla se može bacati na razne načine. Pri tome, u skladu sa uzrastom takmičara, upotrebljava se kugla različite težine.

Rotaciona tehnika bacanja kugle, Asmir Kolašinac.

Istorijat bacanja kugle

Pretpostavlja se da su se prva takmičenja u bacanju kugle (topovskog đuleta) održavana u Velikoj Britaniji. Hroničari beleže da su se vojnici oko 1346. godine takmičili u bacanju topovskog đuleta teškog 16 funti (7,257 kg. U početku se bacalo iz mesta i to jačom i slabijom rukom. Vremenom su se iskristalisala pravila bacanja koja su se odnosila i na prostor iz kojeg se bacala kugla.

Prvi službeni rezultati vode se u Velikoj Britaniji od 28. maja 1860, kad je H. Vilijams bacio kuglu 36 stopa tj 19,972 metra. U početku se kugla bacala bičnom tehnikom. Najbolji rezultat tim načinom bacanja postigao je Džim Fuš (SAD) 17,95 metara (1950). Peri O‘Brajen iz SAD prvi se prilokom bacanja u početnom položaju okrenuo leđima prema pravcu bacanja. Pri tom položaju moglo se jače uključiti mišiće, usled čega kugla dobija veće ubrzanje. O‘Brajen je ubrzo prebacio 18 metara, a 1956. i 19,25 metara. Od žena prvi svetski rekord postigla je Violeta Moris iz Francuske 10,15 metara — 1924.

Među prvim bacačima kugle između dva rata na terenima Jugoslavije istakli su se Karolji Ambrozi, V. Narančić i A. Kovačević, a posle Oslobođenja P. Šarčević, Dako Radošević, Milija Jocović, Petar Barišić, Tomislav Šuker, Ivan Ivančić, Vladimir Milić i Dragan Perić. Žene su u početku bacale kuglu od 5 kg. Prvi priznati rekord Jugoslavije postavila je 5. oktobra 1923. Marijana Jerina iz AK Primorje, rezultatom 6,24 metra.

Pravila takmičenja

Kugla se baca s ramena jednom rukom iz kruga promera 2,135 metara. Na sredini srednjeg spoljnog luka učvršćen je segment. U trenutku kad atletičar zauzima u krugu stav za početak izvođenja bacanja, kugla mora dodirivati bradu ili biti vrlo blizu nje, ne sme se povući iz ravni ramena, a ruka se pri izvođenju bacanja ne sme povući naniže od zauzetog stava. Svaki takmičar ima pravo na tri pokušaja. Šestorica najboljih, a na velikim takmičenjima osmorica, imaju pravo na još tri pokušaja. Nijedan takmičar, nama pravo na naknadna tri pokušaja, ako mu bacanja u prva tri hica nisu uspela. Takmičar ne sme napustiti krug, dok kugla nije pala na zemlju, a posle toga obavezno mora napustiti krug za bacanje od pozadi. Pored toga nije dozvoljeno, koristiti rukavice kao ni umotavanje dva ili više prstiju zajedno.

Seniori bacaju kuglu tešku 7,257 kg, juniori mlađi od 18 godina 6 kg, pioniri 4 kg. Seniorke, starije i mlađe juniorke bacaju kuglu od 4 kg, a pionirke 3 kg.

Vrste takmičenja

Bacanje kugle se nalazi na svim važnijim takmičenja. Na programu Letnjih olimpijskih igara bacanje kugle za muškarce se nalazi od prvih Igara 1896. u Atini, a kod žena od Igara 1948. u Londonu. Na Evropskim prvenstvima 1934. za muškarce, a za žene od 1938.

Tehnika bacanja kugle

Polazni položaj i priprema za poskok

Bacač se postavlja leđima okrenut smeru bacanja. Težina tela je na zadnjoj nozi. Trup je oružen i uspravan. Ruka u kojoj se nalazi kugla je savijena u laktu, tako da drži kuglu uz vrat. Telo se nalazi u potpunoj statičkoj ravnoteži.

Poskok

Poskok je pokretačka snaga u prvoj fazi bacanja i završava se dolaskom u izbačajnu poziciju, osnosno, u trenutku kad obe noge uspostave kontakt sa tlom. Početak poskoka treba biti opušten, slobodan, ali ne i prebrz. Previše brz početak poskoka prouzrokuje gubitak ravnoteže tokom njegovog izvođenja i ne omogućava pravilno bacanje.

Izbačajna pozicija (za dešnjake)

Desna noga je u centru kruga, leva noga spoljašnjim delom stopala dodiruje unutrašnju površinu segmenta. Težina tela nalazi se na desnoj nozi, koja je povijena, trup je leđima okrenut u pravcu bacanja savijen u suprotnom smeru. Leva noga je opružena u zglobu kolena.

Faza izbacivanja (maksimalnog napora)

Za vreme izbacivanja karakteristično je kretanje tela gore i napred povezano sa istovremenim okretanjem tela do prednjeg položaja u smeru bacanja uz neprestano narastanje brzine. Vrlo bitno za bacanje u celini je povezivanje poskoka sa izbacivanjem.

Faza održavanja ravnoteže

Zajedničko delovanje svih sila u smeru bacanja mora biti u završnoj fazi zaustavljeno kako bacač ne bi prešao preko ivice kruga i napravio prekršaj. Posle završenog izbacivanja bacač poskokom vrši zamenu položaja nogu.

Svetski rekordi

Prvi svetski rekord u bacanju kugle IAAF je priznala 1912. godine. Trenutni rekord kod muškaraca je 23,37 metara, a postigao ga je Rajan Krauser iz SAD,2021 godine. Kod žena rekord drži Natalija Lisovska iz SSSR sa daljinom od 22,63 , a postignut je u Moskvi, 7. juna 1987. godine.

Lista najboljih rezultata — bacanje kugle za muškarce na otvorenom

Ovo je lista atletičara, koji su bacili kuglu preko 22,50 m, sa stanjem na dan 15. jun 2017. godine. (Napomena: većina atletičara je po nekoliko puta prebacilo tu dužinu u prikazanom rasponu. Prikazan je samo najbolji rezultat.)

Plasman	Rezultat	Ime	Dat. rođ.	Država	Mesto	Datum
1.	23,12	Rendi Barns	16. jun 1966.	Sjedinjene Američke Države	Los Anđeles, SAD	20. maj 1990.
2	23,06	Ulf Timerman	1. novembar 1962.	Istočna Njemačka	Hanija, Grčka	22. maj 1988.
3.	22,91	Alesandro Andrei	3. januar 1959.	Italija	Vijaređo, Italija	12. avgust 1987
4.	22,86	Brian Oldfield	1. jun 1945.	Sjedinjene Američke Države	El Paso, SAD	10. maj 1975.
5.	22,75	Verner Ginter	11. jul 1971.	Švicarska	Bern, Švajcarska	23. avgust 1988.
6.	22,67	Kevin Tot	29. decembar 1967.	Sjedinjene Američke Države	Lorens, SAD	19. april 2003
7.	22,64	Udo Bajer	9. avgust 1955.	Istočna Njemačka	Berlin, Nemačka	20. avgust 1986
8.	22,57	Džo Kovač	28. jun 1989.	Sjedinjene Američke Države	Tuson, SAD	19. maj 2017
9.	22,54	Kristijan Kantvel	30. septembar 1980.	Sjedinjene Američke Države	Grešam, SAD	5. jul 2004.
10.	22,52	Džon Brener	4. januar 1961.	Sjedinjene Američke Države	Volnat, SAD	26. april 1987
11.	22,52	Rajan Krauzer	18. decembar 1992.	Sjedinjene Američke Države	Rio de Žaneiro, Brazil	18. avgust 2016
12.	22,51	Adam Nelson	7. jul 1975.	Sjedinjene Američke Države	Portland, SAD	18. maj 2002

Lista najboljih rezultata — bacanje kugle za žene na otvorenom

Ovo je lista atletičarki, koji su bacale više od 21,70 metara, sa stanjem na dan 15. jun 2017. godine. (Napomena: većina atletičarki je po nekoliko puta prebacilo tu dužinu u prikazanom rasponu. Prikazan je samo najbolji rezultat.)

Plasman	Rezultat	Ime	Dat. rođ.	Država	Mesto	Datum
1.	22,63	Natalija Lisovska	17. jun 1962.	Sovjetski Savez	Moskva, SSSR	7. jun 1987.
2	22,45	Ilona Slupijanek	24. septembar 1956.	Istočna Njemačka	Potsdam, DDR	11. maj 1980.
3.	22,32	Helena Fibingerova	13. jul 1949.	Čehoslovačka	Nitra, Češka	20. avgust 1977
4.	22,19	Klaudija Loš	10. januar 1960.	Zapadna Njemačka	Hajnfeld, Zapadna Nemačka	23. avgust 1987.
5.	21,89	Ivana Hristova	19. novembar 1941.	Bugarska	Belmeken, Bugarska	4. jul 1976.
6.	21,86	Marijana Adam	19. septembar 1951.	Istočna Njemačka	Lajpcig, DDR	23. jun 1979
7.	21,76	Li Mejsu	17. april 1959.	Kina	Šiđadžuang, Kina	23. april 1988
8.	21,73	Natalija Ahrimenko	12. maj 1955.	Sovjetski Savez	Leselidze, SSSR	21. maj 1988.

Lista najboljih rezultata — bacanje kugle za muškarce u dvorani

Ovo je lista atletičara, koji su bacili kuglu preko 21,85 m, sa stanjem na dan 15. jun 2017. godine. (Napomena: većina atletičara je po nekoliko puta prebacilo tu dužinu u prikazanom rasponu. Prikazan je samo najbolji rezultat.)

Plasman	Rezultat	Ime	Dat. rođ.	Država	Mesto	Datum
1.	22,66	Rendi Barns	16. jun 1966.	Sjedinjene Američke Države	Los Anđeles, SAD	20. januar 1989.
2	22,55	Ulf Timerman	1. novembar 1962.	Istočna Njemačka	Zenftenberg, Istočna Nemačka	11. februar 1989.
3.	22,40	Adam Nelson	7. jul 1975.	Sjedinjene Američke Države	Fejetvil, SAD	15. februar 2008
4.	22,26	Verner Ginter	11. jul 1971.	Švicarska	Maglingen, Švajcarska	8. februar 1987.
5.	22,23	Rajan Vajting	24. novembar 1986.	Sjedinjene Američke Države	Albukerki, SAD	23. februar 2014.
6.	22,18	Kristijan Kantvel	30. septembar 1980.	Sjedinjene Američke Države	Vorensburg, SAD	22. februar 2008.
7.	22,11	Ris Hofa	8. oktobar 1977.	Sjedinjene Američke Države	Moskva, Rusija	10. mart 2006.
8.	22,09	Mika Halvari	13. februar 1970.	Finska	Tampere, Finska	7. februar 2000
9.	22,02	Džordž Vud	11. februar 1943.	Sjedinjene Američke Države	Inglvud, SAD	8. februar 1974.
10.	22,00	David Štorl	27. jul 1990.	Njemačka	Istanbul, Turska	9. mart 2012.

Lista najboljih rezultata — bacanje kugle za žene u dvorani

Ovo je lista atletičarki, koji su bacale više od 21,25 metara, sa stanjem na dan 15. marta 2013. godine. (Napomena: većina atletičarki je po nekoliko puta prebacilo tu dužinu u prikazanom rasponu. Prikazan je samo najbolji rezultat.)

Plasman	Rezultat	Ime	Dat. rođ.	Država	Mesto	Datum
1.	22,50	Helena Fibingerova	13. jul 1949.	Čehoslovačka	Jablonec, Čehoslovačka	19. februar 1977
2.	22,14	Natalija Lisovska	17. jun 1962.	Sovjetski Savez	Penza, SSSR	7. februar 1987.
3.	21,70	Nadzeja Astapčuk	28. oktobar 1980.	Sovjetski Savez Belorusija	Mogiljev, Belorusija	12. februar 2010
4.	21,60	Valentina Fedjušina	10. februar 1965.	Sovjetski Savez	Simferopolj, Ukrajina	28. decembar 1991.
5.	21,59	Ilona Brizenik	24. septembar 1956.	Istočna Njemačka	Berlin, DDR	24. januar 1979
6.	21,46	Klaudija Loš	10. januar 1960.	Zapadna Njemačka	Cvajbriken, Zapadna Nemačka	4. februar 1986.
7.	21,26	Ines Miler	2. januar 1959.	Istočna Njemačka	Berlin, DDR	24. februar 1985
7.	21,26	Natalija Ahrimenko	12. maj 1955.	Sovjetski Savez	Lenjingrad, SSSR	24. januar 1985.

Muški rekordi u bacanju kugle na otvorenom

(stanje 15. jun 2017)

	Rezultat/m	Ime	Država	Mesto	Datum
SR	23,12	Rendi Barns	Sjedinjene Američke Države	Los Anđeles, SAD	20. maj 1990.
OR	22,52	Rajan Kruzer	Sjedinjene Američke Države	Rio de Žaneiro Brazil	18. avgust 2016.
ER	23,06	Ulf Timerman	Istočna Njemačka	Hanija, Grčka	22. maj 1988.
SAR	23,12	Rendi Barns	Sjedinjene Američke Države	Los Anđeles, SAD	20. maj 1990.
JAR	21,82	Darlan Romani	Brazil	Sao Bernardo do Kampo, Brazil	3. jun 2017.
AFR	21,97	Janus Roberts	Južna Afrika	Judžin, SAD	2. jun 2001.
AZR	21,13	Sultan el Hebši	Saudijska Arabija	Doha, Katar	8. maj 2009.
OKR	22,21	Tomas Volš	Novi Zeland	Zagreb, Hrvatska	5. septembar 2016.
RS	21,77	Dragan Perić	SR Jugoslavija AK Crvena zvezda, Beograd	Bar, SR Jugoslavija	25. april 1998.

Ženski rekordi u bacanju kugle na otvorenom

(stanje 15. jun 2017.)

	Rezultat/m	Ime	Država	Mesto	Datum
SR	22,63	Natalija Lisovska	Sovjetski Savez	Moskva, SSSR	7. jun 1987.
OR	22,41	Ilona Slupijanek	Istočna Njemačka	Moskva, SSSR	24. jul 1980.
ER	22,63	Natalija Lisovska	Sovjetski Savez	Moskva, SSSR	7. jun 1987.
SAR	20,96	Belsi Laza	Kuba	Meksiko, Meksiko	2. maj 1992.
JAR	19,30	Elisanžela Adrijano	Brazil	Tunja, Kolumbija	14. jul 2001.
AFR	18,43	Vivijan Čukvumika	Nigerija	Volnat, SAD	19. april 2003.
AZR	21,76	Li Mejsu	Kina	Šiđadžuang, Kina	23. april 1988.
OKR	21,24	Valeri Adams	Novi Zeland	Tegu, Južna Koreja	29. avgust 2011.
RS	18,86	Danijela Čurović	SR Jugoslavija AK Partizan, Beograd	Subotica, SR Jugoslavija	19. jul 1998.

Muški rekordi u bacanju kugle u dvorani

(stanje 15. mart 2013)

	Rezultat/m	Ime	Država	Mesto	Datum
SR	22,66	Rendi Barns	Sjedinjene Američke Države	Los Anđeles, SAD	20. januar 1989.
ER	22,55	Ulf Timerman	Istočna Njemačka	Indijanapolis, SAD	11. februar 1988.
SAR	22,66	Rendi Barns	Sjedinjene Američke Države	Los Anđeles, SAD	20. januar 1989.
JAR	20,40	Herman Lauro	Argentina	Istanbul, Turska	9. mart 2012.
AFR	21,47	Janus Roberts	Južna Afrika	Norman, SAD	1. decembar 2001.
AZR	20,16	Džang Đuen	Kina	Nanjing, Kina	13. februar 2012.
OKR	20,83	Skot Martin	Australija	Valensija, Španija	7. mart 2008.
RS	20,91	Asmir Kolašinac AK Partizan, Beograd	Srbija	Novi Sad, Srbija	14. februar 2015.

Ženski rekordi u bacanju kugle u dvorani

Stanje 15. mart 2012.

Svetski rekord	Helena Fibingerova, Čehoslovačka	22,50	Jablonec, Čehoslovačka	19. februar 1977.
Afrički rekord	Vivijan Čukvumika, Nigerija	18,13	Flagstaf, SAD	4. februar 2006.
Azijski rekord	Li Mejsu, Kina	21,10	Peking, Kina	3. mart 1990
Severoamerički rekord	Mišel Karter, SAD	20,21	Portland, SAD	19. mart 2016.
Južnoamerički rekord	Elisanžela Adrijano, Brazil	18,33	Pirej, Grčka	24. februar 1999.
Evropski rekord	Helena Fibingerova, Čehoslovačka	22,50	Jablonec, Čehoslovačka	19. februar 1977.
Okeanijski rekord	Valeri Adams, Novi Zeland	20,98	Cirih, Švajcarska	28. avgust 1913.
Rekord Srbije	Danijela Čurović, SR Jugoslavija	18,39	Sofija,Bugarska	31. januar 1998.