Car Gaozu od Tanga
Car Gāozǔ od Tánga (566 - 25. jun 635), rođen kao Lǐ Yuān (李淵), kurtoazno ime Shūdé (叔德), bio je car Kine, odnosno osnivač dinastije Tang koji je vladao od 618. do 626. Prije dolaska na prijestolje Li Yuan je služio dinastiji Sui kao guverner današnje provincije Shanxi, sa sjedištem u Taiyuanu.
| Car Gaozu od Tanga | |
|---|---|
| |
Car dinastije Tang
| |
| Vladavina | 18. jun 618[1] - 4. septembar 626[2] (8 godina, 78 dana) |
| Prethodnik | nema (dinastija osnovana) |
| Nasljednik | Car Taizong |
| Potomstvo | Li Jiancheng, krunski princ Li Shimin, car Taizong Li Xuanba, princ Huai od Weija Li Yuanji, princ od Qija Li Zhiyun, princ Ai od Chua Li Yuanjing, princ Ai od Chua Li Yuanjing, princ od Shenlija Li Yuanjia, princ od Hana Li Yuanming, princ od Shua Li Lingjui, princ od Lua Princeza Changsha Princeza Xiangyang Princeza Zhao od Pingyanga Princeza Gaomi Princeza Lujiang Princeza Huainan Princeza Changle |
| Puno ime | Li Yuan 李淵 |
| Posthumno ime | Kratko: Car Shenyao[3] (神堯皇帝) Puno: Car Shényáo Dàshèng Dàguāng Xiào.[4] 神堯大聖大光孝皇帝 |
| Hramsko ime | Gaozu (高祖) |
| Kuća | Kuća Li |
| Otac | Li Bing, Vojvoda Ren od Tanga |
| Majka | Vojvotkinja Dugu |
| Rođen/a | 566 Chang'an, Kina pod vlašću dinastije Sjeverni Zhou |
| Umro/la | 25. 6. 635. (dob: 69) |
Godine 615. Li Yuanu je povjereno da komandira garnizonom u Longxiju. Stekavši bogato iskustvo ratujući sa Gok Turcima na sjeveru, uspio ih je pacifirati. Li Yuan je na temelju tih uspjeha stekao popularnost i podršku a što je iskoristio kada je za vrijeme kolapsa dinastije Sui u julu 617. godine - na poticaj svog drugog sina Li Shimina (budućeg cara Taizonga) - podigao ustanak. Koristeći titulu "Veliki kancelar" (大丞相), Li Yuan je postavio marionetsko dijete-cara Gonga, ali ga je 618. uklonio i postavio sebe na prijestolje uzevši ime car Gaozu ("veliki osnivač").
Vladavina cara Gaozua je bila usredotočena na ponovno ujedinjenje Kine pod vlašću dinastije Tang. Uz pomoć Li Shimina (李世民), koga je nazvao Princom od Qina, uspio je poraziti sve glavne suparnike kao što su Li Gui, Dou Jiande, Wang Shichong, Xue Rengao i Liu Wuzhou. Tako je do godine 628. dinastija Tang uspjela ujediniti cijelu godinu. U unutrašnjoj politici se istakao time što je shvatio razloge uspjeha svog prethodnika cara Wena od Suija te nastojao kopirati njegovu politiku, prvenstveno kroz pravičnu raspodjelu zemlje među podanicima i niske poreze. Također je ukinuo stroge zakone cara Yanga od Suija te reformirao pravosuđe. Te su reforme kasnije omogućile njegovom sinu da kao car Taizong dovede dinastiju Tang do zenita moći.
Godine 626. Li Shimin, koji se posvadio sa svojom braćom - krunskim princem Li Jianchengom i Li Yuanjijem, princom od Qija - je obojicu iznenada ubio kod Kapije Xuanwu. Nastojeći izbjeći dalja krvoprolića i zabrinut što bi sve Li Shimin mogao učiniti, car Gaozu je abdicirao u njegovu korist i postao Taishang Huang (umirovljeni car). Umro je 635.
Preci
uredi| Kraljevske titule | ||
|---|---|---|
| Prethodi: Nema (dinastija osnovana) |
car dinastije Tang 618-626 |
Slijedi: Car Taizong od Tanga |
| Prethodi: Car Gong od Suija |
car Kine (Centralni/Južni Shanxi) 618-619, 620-626[5] | |
| car Kine (Centralni/Južni Shaanxi/Sichuan/Chongqing) 618-626 | ||
| Prethodi: Car Yang od Suija |
car Kine (Peking) 618-626 | |
| Prethodi: Xue Rengao (car Qina) |
car Kine (Istočni Gansu) 618-626 | |
| Prethodi: Yang Tong od Suija |
car Kine (Južni Anhui) 619-626 | |
| Prethodi: Li Gui (car Lianga) |
car Kine (Zapadni Gansu) 619-626 | |
| Prethodi: Liu Wuzhou (Dingyang Khan) |
car Kine (Sjeverni Shanxi) 620-626 | |
| Prethodi: Li Zitong (car Wua) |
car Kine (Centralni/Južni Jiangsu) 620-623, 624-626[6] | |
| car Kine (Zhejiang) 621-623, 624-626[6] | ||
| Prethodi: Wang Shichong (car Zhenga) |
car Kine (Henan/Sjeverni Anhui/Sjeverni Jiangsu) 621-626 | |
| Prethodi: Xiao Xi (car Lianga) |
car Kine (Hubei/Hunan/Guangxi/Sjeverni Vijetnam) 621-626 | |
| Prethodi: Lin Shihong (car Chua) |
car Kine (Jiangxi/Guangdong/Hainan) 622-626 | |
| Prethodi: Liu Heita (princ od Handonga) |
car Kine (Hebei) 623-626 | |
| Prethodi: Xu Yuanlang (princ od Lua) |
car Kine (Shandong) 623-626 | |
| Prethodi: Gao Kaidao (princ od Yana) |
car Kine (Sjeverni Hebei) 624-626 | |
Napomene
uredi- ↑ Pod kontrolom je držao Chang'an i bio de facto vladar zapadne Kine od 12. decembra 617
- ↑ Abdiirao u korist sina i dobio titulu Taishang Huang, rezerviranu za umirovljene careve.
- ↑ Dobiveno 674.
- ↑ Dano 754.
- ↑ U periodu 619-620. oblađću je vladao Liu Wuzhou (Dingyang Khan).
- ↑ 6,0 6,1 Od 623. do 624. oblašću je vladao Fu Gongshi (car Song).
