Fosfor
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Opšti podaci | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime, simbol, atomski broj* | Fosfor, P, 15 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Pripadnost skupu | nemetala | ||||||||||||||||||||||||||||||
| grupa, perioda | VA, 3, | ||||||||||||||||||||||||||||||
| gustina, | 1823 kg/m3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Boja | bela fosforoscentna
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||
| atomska masa | 30,973761 u | ||||||||||||||||||||||||||||||
| atomski radijus | 100 (98)pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| kovalentni radijus | 106 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| van der Valsov radijus | 180 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| elektronska konfiguracija | [Ne]3s23p3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| e- na energetskim nivoima | 2, 8, 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| oksidacioni brojevi | ±3, 5, 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine oksida | srednje kiseli | ||||||||||||||||||||||||||||||
| kristalna struktura | jednostrana | ||||||||||||||||||||||||||||||
| fizičke osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||
| agregatno stanje | čvrsto | ||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura topljenja | 317,3 K (44,15 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura ključanja | 550 K (277 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| molska zapremina | 17,02×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota isparavanja | 12,129 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota topljenja | 0,657 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| pritisak zasićene pare | 20,8 Pa (294 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| brzina zvuka | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ostale osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 2,19 (Pauling) 2,06 (Alred) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična toplota | 769 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična provodljivost | 1,0×10-9 S/m | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplotna provodljivost | 0,235 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| I energija jonizacije | 1011,8 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| II energija jonizacije | 1907 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| III energija jonizacije | 2914,1 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| IV energija jonizacije | 4963,6 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| V energija jonizacije | 6273,9 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Najstabilniji izotopi | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi.
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Objašnjenja skraćenica: zast.=zastupljenost u prirodi, v.p.r.=vreme polu raspada, n.r.=način raspada, e.r.=energija raspada, p.r.=proizvod raspada,
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Fosfor (P, latinski - phosphorus) je nemetal VA grupe. Jedini stabilni izotop je29P. Fosfor je elemenat koji je neophodan za ljudski život Ulazi u sastav nukleinskih kiselina kao i mnogih energetskih jedinjenja unutar ćelije Važni minerali fosfora su apatit i fosforit.
Fosfor gradi niz kiselina od kojih je najvažnija fosforna kiselina H3PO4.
Jedinjenja fosfora su neophodna za život kako životinja tako i biljaka, koriste se za proizvodnju veštačkih đubriva.
Jedinjenja fosfora
uredi- fosforhidrid PH3
- fosforasta kiselina H3PO3
- soli fosfornih kiselina
