Heinrich III, sveti rimski car

Za ostale upotrebe, v. Henri III.

Henrik III Crni (29. oktobar 1017 — 5. oktobar 1056) je bio car Svetog rimskog carstva (1046 — 1056) i kralj Nemačke (1028 — 1056) iz Salijske dinastije. Još dok mu je otac bio živ krunisan je 1028. kao kralj Nemačke, da bi se osiguralo nasleđivanje nove dinastije. Posle smrti Konrada II postaje 1039. jedini kralj Nemačke.

Heinrich III
sveti rimski car
Vladavina	1046– 5. oktobar 1056
Prethodnik	Konrad II
Nasljednik	Heinrich IV
Suprug/a	Gunhilda od Danske Agnes od Poitoua
Potomstvo	Beatrice I, princeza-opatica Quedlinburga Adelaide II, princeza-opatica Quedlinburga Heinrich IV, sveti rimski car Konrad II, vojvoda Bavarske Judith, kraljica Mađarske
Kuća	Salijska dinastija
Otac	Konrad II, sveti rimski car
Majka	Gisela od Švapske
Rođen/a	(1017-10-28)28. 10. 1017.
Umro/la	5. 10. 1056. (dob: 38) Bodfeld

Prva ekspedicija na Češku (Bohemiju)

Tokom prvog obilaska kraljevstva dobijao je priznanje od vojvoda kao novi kralj. Prvi vojni pohod učinio je 1040. u Češkoj, protiv Bratislava I Pšemisla. Bratislav je imao Mađare kao saveznike, koji su upadima uznemiravali i pljačkali. Henrik III Crni je 13. avgusta 1040. krenuo na Bratislava, ali vojska mu je upala u zasedu i pretrpeo je poraz.

Posle prevrata u Mađarskoj Bratislav je izgubio saveznika, pa je poražen 15. avgusta 1041. godine. Potom je bio prisiljen da sklopi mirovni sporazum.

Prvi pohod na Mađarsku

Zbog novih mađarskih napada na Bavarsku, Henrik je 1042. godine objavio rat Mađarskoj. Iz ovog sukoba je Henrik izašao kao pobednik i zapadne delove tadašnje Mađarske je pripojio Bavarskoj.

Mađarski kralj Šamuel Aba je pobegao na istok. Tokom 1043, Henrik prisiljava mađarskog kralja da vrati Dunavske teritorije Nemačkoj. Ove teritorije je još Sveti Stefan Mađarski dao Nemcima. Time se uspostavila granica Mađarske i Austrije, koja je ostala kao zvanična sve do 1918. godine.

Posle te pobede Henrik, kao pobožan kralj koji sanja o „božanskom miru“, svima oprašta sve što je bilo i zaboravlja osvetu. Svoje vazale je prisilio da isto to učine.

Henrik pred Tivolijem

Podela Lorene

Kada je 1044. umro vojvoda Lorene, koji je bio vojvoda i donje i gornje Lorene, Henrik je poželio da se vojvodstva nigde ne učvrste. Vojvodin stariji sin Godfrid Lorenski je već vladao Gornjom Lorenom, pa se očekivalo da dobije i donju Lorenu. Međutim Henrik predaje Donju Lorenu mlađem bratu, čime izaziva pobunu starijeg. Henrik poziva braću na izmirenje, ali u tome ne uspeva. U međuvremenu su se ponovo pojavili problemi u Mađarskoj.

Drugi pohod na Mađarsku

Drugi pohod na Mađarsku je izveden 6. jula 1044. sa velikom vojskom. Mađari su bili lako pokoreni. Kraj sukoba i poraz pristalica Šamuela Abe je označen u bici kod Menfea. Na vlast je postavljen stari mađarski kralj Petar Orselo. Šamuel Aba je uhvaćen i odrubljena mu je glava.

Petar Orselo se zakleo Henriku na vernost. Tako je uspostavljen mir između Mađarske i Nemačke.

Nemir u Loreni

Posle povratka iz rata u Mađarskoj Gotfrid Lorenski je tražio saveznike da bi potpuno povratio obe Lorene pod svoju vlast. Pregovarao je i sa francuskim kraljem Anrijem I. Zbog toga je Henrik III Crni organizovao suđenje Gotfridu Lorenskom. Gotfrid je osuđen, a vojvodstvo mu je oduzeto. On je odmah pobegao i započeo pobunu i građanski rat.

Tokom 1045. Henrik je zauzeo Gotdridov zamak i nekoliko drugih zamkova. Gotfrid je uspeo da zametne svađu u Burgundiji, čime stvara Henriku probleme na drugom mestu, pa je Henrik krenuo na Burgundiju, ostavljajući deo vojske u Loreni. Burgundija je bila smirena i pre Henrikova dolaska. Posle toga Henrik je uspeo zarobiti i utamničiti Gotfrida Lorenskog i smiriti probleme u Loreni.

Carska palata u Goslaru

Drugi izlet u Italiju

U Italiji su bila tri kandidata za papu, pa se Henrik meša u taj izbor i postavlja 1046. svog kandidata papu Klementa II iz Bamberga. Osim toga bilo je problema i u Milanu oko toga ko će biti novi vladar. I u taj problem se Henrik umešao sprečavajući sukobe.

Carsko krunisanje

Henrik III Crni je krunisan kao car Svetog rimskog carstva 25. decembra 1046.

Sa papom je krenuo na jug Italije, gde je povukao mnoge odluke svog oca Konrada II. Nepopularni Pandulf od Kapue dobija ponovo vlast nad Kapuom.

Nove borbe sa Mađarima

Sa novim mađarskim kraljem Andrašom I najpre je sklopio mir, koji nije dugo trajao. Već 1051. Henrik preduzima treći pohod protiv Mađara. Međutim nije uspeo ostvariti trajniji mir. Tokom četvrtog pohoda opsedao je Bratislavu. Andraš I je pozvao papu da posreduje. Nakon što je Henrik prestao sa opsadom Andraš je povukao sve svoje ponude o plaćanju danka, pa ga papa ekskomunicira.

Henrikov novčić

Rat i mir u Loreni i Holandiji

Gotfrid Lorenski je pušten iz zatvora i vraćen mu je bio deo poseda, ali on se ponovo buni i nalazi nove saveznike Boldvina Flandrijskog i Dirka Holanskog, pa je pobuna protiv Henrika postala mnogo veća. Holanđani su tokom 1048. pobedili Henrikovu vojsku, zauzeli Najmegen, zapalili Verdun i opsedali Lijež.

Međutim tokom 1049. godine Henrik uspeva da pobedi i ubije Dirka Holandskog. Henrik je postigao sporazum sa danskim i engleskim kraljem, pa Boldvin Flandrijski više nije mogao napadati morem, a nije više mogao ni da pobegne carskoj vojsci. Henrik je uspeo da utamniči i Boldvina i Gotfrida Lorenskog. Time je konačno u Loreni i Holandiji zavladao mir.

Postavljanja

Henrik je postavljao papu za papom. Stekao je vremenom veliku vlast. U Nemačkoj je dodeljivao vojvodstva i posede. Time je stekao veliku vlast, ali i neprijatelje.

Normani na jugu Italije

Gaimar IV Salernski uz pomoć Normana osvaja veliki deo Apulije i Kalabrije. Gaimar je potom proglašen vojvodom Apulije i Kalabrije od strane normanskih plaćenika pod vođstvom Vilijama Otvila i Droga Otvila. Gaimar je priznao normanska osvajanja i postavio je Normane kao svoje vazale. Dakle Gaimar i Normani su bili samoproklamovani vladari. Ipak Henrik III je proglasio Draga Otvila direktnim vazalom carske krune. Henrik je izgubio popularnost među Lombardima, a Benevento, koji je bio papski vazal nije priznavao Henrika.

Papa Lav IX je krenuo u rat protiv Normana. Hamfri Otvil sa Robertom Gviskarom je predvodio normansku vojsku i pobedio je 18. juna 1053. u bici kod Sivitate združenu papsku i carsku vojsku. Papa je u toj bici zarobljen.

Značaj

Bio je jedan od najmoćnijih careva. Njegov autoritet se protezao od Nemačke, Italije do Burgundije. Osvajao je teritorije i postavljao je pape. Ipak mnogi smatraju njegovu vladavinu i promašajem zbog problema koje je ostavio iza sebe. Borba za investituru, koja će kasnije uslediti je velikim delom stvar crkvene politike, ali on sam je doprineo problemu svojim postavljanjem papa.

Ujedinio je sva velika vojvodstva, sem Saksonije, i uspeo ih vezati za sebe.

Vanjske veze

• Henrik III, njegovi preci i potomci (en)

Prethodnik: Konrad II

Kralj Nemačke (1028 — 1056)

Nasljednik: Henrik IV

Prethodnik: Konrad II

car Svetog rimskog carstva (1046 — 1056)

Nasljednik: Henrik IV

Heinrich III, sveti rimski car na Wikimedijinoj ostavi