Lajmska bolest
Lajmska bolest ili Lajmska borelioza je multisistemsko oboljenje subakutnog i hroničnog toka, koje izaziva bakterija Borrelia burgdorferi. Ona zahvata prvenstveno kožu, a zatim srce, zglobove i centralni nervni sistem.[1][2][3]
| Lajmska bolest | |
|---|---|
lat. | Lyme borreliosis |
 | |
| Krpelj je najčešći uzročnik Lajmske bolesti | |
| Specijalnost | Infektologija, Dermatologija, neurologija, kardiologija |
| Klasifikacija i eksterni resursi | |
| ICD-10 | A69.2 |
| ICD-9 | 088.81 |
| DiseasesDB | 1531 |
| MedlinePlus | 001319 |
| eMedicine | med/1346 ped/1331 neuro/521 emerg/588 |
| MeSH | D008193 |
Lajmska bolest je otkrivena 1975. godine u gradu Lajm (Konektikat, SAD) povodom epidemične pojave juvinalnog artritisa, a 1981. Burgdorfer je iz krpelja izolovao spiralno uvijen, pokretan mikroorganizam koji pripada rodu Borrelia, odnosno porodici Spirohetacea. U Srbiji je prvi slučaj zabeležen 1987.
Rezervoari ove bakterije su krpelji, glodari, jeleni i dr. Vektori infekcije su tvrdi krpelji koji prenose bolest na čoveka i domaće životinje, a ona se javlja obično sezonski (od ranog proleća do kasne jeseni) i to uglavnom kod osoba koje često borave u prirodi.
Lajmska bolest se klinički manifestuje pojavom lokalnog otoka i crvenila (lat. erythema migrans) na mestu uboda i to 3-32 dana nakon incidenta. Lokalno crvenilo je toplo i uglavnom nije bolno. Kod 50% pacijenata identične promene se mogu javiti na drugim delovima tela, a kod 15% pacijenata kožne promene mogu da izostanu. Pored promena na koži mogu da se jave temperatura, jeza, malaksalost, glavobolja, regionalno uvećanje limfnih žlezda itd. Ukoliko se bolest ne prepozna i ne leči na vreme, nakon nekoliko nedelja razvija se drugi stadijum sa neurološkim simptomima, pojavom bolova u zglobovima i kardiološkim simptomima, a ukoliko se i u ovoj fazi bolest ne tretira nakon više meseci ili godina ona ulazi u treću fazu sa teškim neurološkim ispadima, promenama na zglobovima i koži.
Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike i podataka o ujedu krpelja, a potvrđuje se testom indirektne imunofluorescencije ili primenom ELISA tehnika kojim se otkrivaju IgM antitela u serumu, likvoru i sinovijalnoj tečnosti zglobova. Nakon 1-3 meseca javljaju se IgG antitela koja se dugo održavaju. Izolacija uzročnika se ne praktikuje. Kao konfirmacioni test može se koristiti i Western blot.
Terapija ove bolesti zavisi od njenog kliničkog stadijuma. Obično se koriste: penicilin, tetraciklini i hloramfenikol, a kod neuspešne antibiotske terapije u trećoj fazi preporučuju se i kortikosteroidi.Osim Lajmske bolesti krpelj prenosi pegavi tifus,zapaljenje mozga...
Reference
uredi- ↑ Westervelt, Holly James; McCaffrey, Robert (September 2002). „Neuropsychological Functioning in Chronic Lyme Disease”. Neuropsychology Review 12 (3): 153–177. DOI:10.1023/A:1020381913563. Pristupljeno 10 October 2013.
- ↑ Borrelia: Molecular Biology, Host Interaction and Pathogenesis. Caister Academic Press. 2010. ISBN 978-1-904455-58-5.
- ↑ Ryan KJ; Ray CG, ur. (2004). Sherris Medical Microbiology (4th izd.). McGraw Hill. str. 434–37. ISBN 0-8385-8529-9.
Literatura
uredi- Jonathan A. Edlow MD, 2004. Bull's Eye: Unraveling the Medical Mystery of Lyme Disease, Yale University Press. 2nd ed. 308 pp. ISBN 0-300-10370-0
- Richard Ostfeld, 2012. Lyme Disease: The Ecology of a Complex System, Oxford University Press, New York. 232 pp. ISBN 0-19-992847-9
- Pamela Weintraub, 2008. Cure Unknown: Inside the Lyme Disease Epidemic, St. Martin's Press, hardcover. 400 pp. ISBN 978-0-312-37812-7
Spoljašnje veze
uredi
- Lyme disease organizations na Projektu Open Directory
- CDC - Lyme Disease - NIOSH Workplace Safety and Health Topic: from the Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
- Lyme Disease Information Arhivirano 2010-03-06 na Wayback Machine-u: from the National Institute of Allergy and Infectious Diseases
- Lyme Disease The Merck Manual
- Lyme Disease Tests - Lab Tests Online
- Lyme Disease Map Project Arhivirano 2013-01-13 na Archive.is-u