Narodna skupština Republike Srbije

Narodna skupština Republike Srbije je najviši zakonodavni organ u Srbiji. Sastoji se od 250 poslanika, koji se po Ustavu biraju na slobodnim i tajnim izborima na mandat od četiri godine.

Dom Narodne Skupštine Republike Srbije

Istorija

Od Knjaževine Srbije do Kraljevine Jugoslavije

Prvi zakon o Narodnoj skupštini Srbije donet je 28. oktobra 1858. godine. Na osnovu njega sazvana je Svetoandrejska narodna skupština, održana od 30. novembra 1858. do 31. januara 1859. godine u Beogradu. Time je uspostavljena ustanova narodne skupštine i udaren temelj demokratije u Srbiji.

Aktom ujedinjenja, 1. decembra 1918. i stvaranjem Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca, prestala je zakonodavna funkcija svih narodnih predstavništava na teritoriji ujedinjene države. Srpska narodna skupština sastala se poslednji put 14. decembra 1918. godine.

Komunistička vlast i jednopartijski sistem

Posle 1944.godine, Jugoslavijom i Srbijom zavladala je Komunistička partija Jugoslavije na čelu sa Josipom Brozom Titom. Srbija je postala jedna od šest republika nove socijalističke, federalne jugoslovenske države. Na velikoj Antifašističkoj narodno-oslobodilačkoj Skupštini Srbije,održanoj od 9. do 12. novembra 1944. godine u Beogradu učestvovalo je 989 poslanika. Oni nisu bili birani od strane naroda, već delegirani iz redova narodno-oslobodilačkih odbora. Tada je doneta odluka o formiranju Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Srbije (ASNOS).

U toku 45 godina, Skupština Srbije je imala sledeće nazive:

• Narodna Skupština Srbije (1945.-1946.)
• Narodna Skupština Narodne Republike Srbije (1946.-1963.)
• Skupština Socijalističke Republike Srbije (1963.-1990.)
• Narodna Skupština Republike Srbije (1990.)

Višepartijski sistem

Ustavom Srbije od septembra 1990. godine, srpski parlament je ustanovljen kao jednodoman koji broji 250 poslanika. Predviđeno je da se oni biraju svake četvrte godine na slobodnim i tajnim izborima.

Prvi izbori za Skupštinu Srbije održani su decembra te 1990. Najviše poslaničkih mesta osvojila je Socijalistička partija Srbije - 194. Za predsednika parlamenta izabran je Slobodan Unković, a za predsednika srpske Vlade Dragutin Zelenović.

1992

Vanredni skupštinski izbori održani su decembra 1992. godine. Ponovo je najviše poslanika osvojio SPS, ovog puta 101. Za predsednika Skupštine izabran je Zoran Lilić, a republički premijer postao je Nikola Šainović.

1993

Na novim vanrednim izborima, decembra 1993. godine, socijalisti ponovo osvajaju najviše, 123 poslanička mesta. Predsednik parlamenta postaje Dragan Tomić, a premijer Srbije Mirko Marjanović.

1997

Prvi redovni izbori za parlament održani su septembra 1997. godine. Koalicija SPS - JUL - Nova demokratija osvaja 110 mandata. Tomić i Marjanović ostaju i dalje na svojim funkcijama.

2000

Vanredni izbori za parlament održani su decembra 2000. godine, dva meseca posle kraja desetogodišnje vlasti socijalista.

Demokratska opozicija Srbije osvaja 176 poslaničkih mesta. Predsednik Skupštine postaje Dragan Maršićanin, a premijer Srbije Zoran Đinđić.

2003

Novi vanredni izbori za Skupštinu Srbije održani su decembra 2003. godine. Najviše poslaničkih mesta osvaja Srpska radikalna stranka - 82. Predsednik parlamenta postaje ponovo Dragan Maršićanin (kasnije ga je zamenio Predrag Marković), a za predsednika Vlade Srbije izabran je Vojislav Koštunica.

2005

Skupština je tokom 2005. godine usvojila najviše zakona u istoriji srpskog parlamentarizma - preko 200. Pored toga, usvojeno je nekoliko državnih dokumenata o stanju na Kosovu i Metohiji. U februaru 2006. godine, sednici parlamenta na kojoj se raspravljalo o izveštaju beogradskog pregovaračkog tima za Kosmet, prisustvovali su predsednik Srbije Boris Tadić, premijer Koštunica, i članovi Vlade.

Prethodno rukovodstvo i saziv skupštine

Predsedništvo Narodne Skupštine RS

Predsednik:

• • Slavica Đukić Dejanović SPS

Potpredsednici:

• • Nikola Novaković G17+
  • Nataša Jovanović SRS
  • Radojko Obradović DSS
  • Gordana Čomić DS
  • Božidar Delić SRS
  • Judita PopovićLDP

Prethodni saziv

Sadašnji saziv Narodne skupštine izabran je na izborima održanim 21. januara 2007. godine. Na tim izborima, izborne liste su dobile sledeći broj mandata:

• Izborna lista Mandata
  • Srpska radikalna stranka 81
  • Demokratska stranka (Srbija) 64
  • Demokratska stranka Srbije – Nova Srbija 47
  • G17+ 19
  • Socijalistička partija Srbije 16
  • Liberalno-demokratska partija (Srbija) – Građanski savez Srbije – Socijaldemokratska unija – ** Liga socijaldemokrata Vojvodine 15
  • Savez vojvođanskih Mađara 3
  • Lista za Sandžak 2
  • Romska partija 1
  • Unija Roma Srbije 1
  • Koalicija Albanaca Preševske Doline 1

Skupštinsko zdanje

Zgrade u kojima su se održavale sednice skupštine Srbije tokom istorije su:

• "Velika pivara" (u njoj je održana Svetoandrejska skupština),
• Narodno pozorište
• Kapetan Mišino zdanje (Velika škola)
• privremena zgrada Narodne skupštine kod današnjeg bioskopa "Odeon" (od 1882);
• u Kragujevacu, u zgradi Narodne skupštine koja je sazidana po nalogu kneza Miloša 1859;
• u Nišu, Osnovna škola "Sveti Sava" kod Saborne crkve i zgrada Oficirskog doma.

Konkurs za Dom narodnog predstavništva je bio raspisan još 1901. i to za dvodomni parlament (kralj Aleksandar Obrenović je te godine doneo novi Ustav, kojim je uveden Senat kao drugi dom). Prvu nagradu je dobio beogradski arhitekta Jovan Ilkić, tada inspektor u Ministarstvu građevina. Projekat je prevazilazio mogućnosti male kraljevine, pa je razrada planova trajala 5 godina, za koje je vreme došlo i do promene dinastije (Majski prevrat 1903.). Kamen temeljac je položio kralj Petar I Karađorđević 27.7. 1907. Do 1910. je izgrađen suteren i sokla od zelenog granita. Došao je Prvi svetski rat koji je prekinuo gradnju skupštine i oterao arhitektu Ilkića u internaciju, iz koje se nije vratio. Gradnja je nastavljena posle rata, a prvo zasedanje uopšte je održano 19.10. 1936. godine (to je bilo poslednje zasedanje starog saziva Skupštine, a sutradan je bilo prvo zasedanje novog, pa se možda zato navodi 20. oktobar kao dan prvog zasedanja).

Vanjske veze

Narodna skupština Republike Srbije na Wikimedijinoj ostavi

• Zvanična prezentacija Narodne skupštine Arhivirano 2009-12-06 na Wayback Machine-u
• Zvanična prezentacija predsednika Republike Srbije
• Nastanak i funkcionisanje Narodne skupštine Srbije Arhivirano 2007-09-27 na Wayback Machine-u