Parlamentarna republika

Oblici vladavine

Serija članaka iz političkih nauka

Spisak društvenih uređenja anarhija aristokracija autoritarizam autokracija demokracija direktna demokracija predstavnička demokracija despotizam diktatura jednopartijska država kleptokracija komunistička država kritarhija kritokracija meritokracija monarhija apsolutna monarhija ustavna monarhija oligarhija ohlokracija plutokracija republika kapitalistička republika mješovita vlada parlamentarna republika socijalistička republika ustavna republika pleme teokracija timokracija tiranija totalitarizam fašizam feudalizam

Parlamentarna republika ili parlamentarna ustavna republika predstavlja republikanski oblik vladavine temeljen na parlamentarnom sistemu u kome je izvršna vlast ili njen najvažniji dio utjelovljen u šefu vlade prije svega odgovorna parlamentu koji je bira.

Karta svijeta na kojoj su parlamentarne republike označene narančasto. Predsjedničke republike su označene zelenom, a parlamentarne monarhije crvenom bojom.

Šef države, odnosno predsjednik republike, u pravilu nema neke značajne izvršne ovlasti, te ga najčešće kao nestranačku osobu o kojoj postoji konsenzus vodećih stranaka bira parlament kvalificiranom većinom. U nekim parlamentarnim republikama se, pak, šef države bira na neposrednim izborima od građana.

Ukoliko šef države ima značajne ovlasti ili ih dijeli sa šefom vlade, tada se govori polupredsjedničkoj republici. U nekim državama, kao što je Južnoafrička Republika, predsjednika bira parlamenta, ali on u sebi koncentrira svu izvršnu vlast pa se tada govori o predsjedničkoj republici.

Parlamentarnoj republici je po uređenju najbliža parlamentarna monarhija, a iz tog sistema su i evoluirale neke parlamentarne republike koje se danas nalaze u sastavu Commonwealtha, odnosno gdje je generalnog guvernera kao predstavnika britanske kraljice zamijenio od strane nacionalnog parlamenta postavljeni predsjednik.

Sve države nastale raspadom SFRJ su se svojim ustavima definirale kao parlamentarne republike.